Büyüme oranı düşecek!

BURCU YANAR
İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) İzmir Şubesi, 2018 yılının son meclis toplantısını gerçekleştirdi. Toplantıya yönetim kurulu başkanı Yusuf Öztürk ve Catoni Baş Yöneticisi Serdar Ayırtman katılım gösterdi. İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi meclis toplantısına katılan Catoni Baş Yöneticisi Serdar Ayırtman, Türkiye ve dünyadaki son konteyner piyasası hakkında bilgi verdi. Ayırtman, armatörlerin navlun düşüklüğünden ötürü yaşanan krizden yeni gemi siparişlerini azalttığını ve filonun 2019’da daha az büyüyeceğini söyledi. Ayırtman, “Dünya konteyner filosunun büyümesi yüzde 5.8 ortalamadan yüzde 4’ e düşecek” dedi.
İzmir’in konteyner piyasasında ağırlığı olan bir şehir olduğunu ifade eden Ayırtman, “Dünyadaki konteyner konseptinin yaratıcısı Amerikalı girişimci Malcolm Mclean. Bilenen tarzdaki konteyner yüklemesi 1956 senesinde Sealand firması tarafından yapıldı. 1956’dan günümüze geldiğinizde konteyner popüler bir taşıma uygulaması haline geldi. Dökme dediğimiz yükler bile konteyner olarak gidiyor. Düzenli sefer yapan gemi sayısı dünyada 6 bin 140. Dünya konteyner elleçlemesi TEU büyüklüğünde bakıldığında senelik yüzde 5.8 olarak büyüyor” diye konuştu.
ARMATÖRLERİN EN BÜYÜK SORUNU
Konteyner konsepti geliştikçe konteyner taşıyan gemilerin de dizaynının değiştiğini ifade eden Ayırtman, “Gemiler sadece konteynerlerin oturduğu özel tasarımlı gemilerden oluşuyor. Sektördeki  5 bin 286 gemi bu gemilerden. Bu gemilerin 91 adedi de dünyadaki en büyük gemileri oluşturuyor. Bu yük gemilerinden TEU cinsinden büyüklüğü 22 milyon 298 TEU.  Dünyadaki konteyner operatörleri konteyner gemilerinin yüzde 54’ünü kiralıyor. Dünyadaki tersanelere verilen 2 milyon 774 bin TEU’luk yeni gemi siparişi var.  Bunu şu andaki filoyla karşılaştığımızda dünyadaki filonun yüzde 12’sini temsil ediyor” şeklinde konuştu. Dünya denizlerine gemiler geldikçe filonun büyüdüğünü, yaşlanan gemilerin ise verimsiz olsa da operasyona devam ettiğini söyleyen Ayırtman, 2019 senesinde 218 yeni gemi siparişi olduğunu ve bu gemilerin de toplamda 1 milyon 288 bin TEU’ya denk geldiğini söyledi. Ayırtman, “Dünyada bir tonaj fazlalığı var. O kadar yük yok. Az yük çok gemi olunca navlunlar aşağıda seyrediyor. Armatörlerin en büyük sorunu bu. 2019 senesinde dünyadaki ekonomilerin küçüleceği öngörülüyor. Armatörler navlun düşüklüğünden ötürü yaşanan krizden yeni siparişlerini azalttı ve filoda daha az büyüyecek. Filonun büyümesi yüzde 5.8 ortalamadan yüzde 4’ e düşecek” ifadelerine yer verdi.



Geçmiş senelerde düzenli ve hızlı gemi siparişleri olduğunu belirten Ayırtman, “Armatörlerin daha sağlıklı navluna sahip olması için gemi ve yükün birbirine paralel olması lazım. Armatörler kırıcı bir rekabetten dolayı etkileniyor ve navlunlar istenilen seviyede olmuyor. Navlun yükseldikçe kiralar düşüyor. Navlun arz ve taleplere göre belirlenir. Arkasından da gemi ücretleri takip eder. Gemiler büyüyor. Gemiler büyüdükçe konteynerlerin konulduğu alanın maliyeti artıyor. Armatörler daha fazla rekabetçi olmak adına gemilerini büyütüyorlar. 400 metre şu anda en büyük geminin boyutu ve geçilmek istemiyor. Çünkü limana sığmıyor” diye belirtti.
Dünyadaki elleçlenen yük miktarı 777 milyon TEU olduğunu, bu rakamın 2017’de Türkiye’de 10 milyon TEU civarında gerçekleştiğini belirten Ayırtman, Türkiye’nin dünya konteyner piyasasında yüzde 1.3’lik yeri olduğunu söyledi. Ayırtman, “ 2018 öncesi Türkiye’de konteyner elleçleme kapasitesi yüzde 10’nun üzerinde büyüyordu. Liman kapasitesi arttı ve rekabet ona göre dengelendi. Ancak 2018’de 9.45 seviyelerine geldi. 2018’de Türkiye limanlarında yüzde 9’un altında büyüme göreceğiz. Türkiye’de de yüzde 64 ile Marmara Bölgesi konteynerden en büyük pastayı alıyor. Akdeniz Bölgesi’nin yüzde 21 ve Batı’nın da yüzde 13 gibi bir payı var” dedi.
“TİCARET SAVAŞLARI KORUMACILIĞI ÖĞRETTİ”
Ekonominin 3. çeyrekte küçük bir büyüme gösterdiğini, 4. çeyrekte ise eksi büyüme göstereceğinin altını çizen İMEAK DTO Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk, “İşsizlik yüzde 12 civarlarında. Sanayi üretiminin yüzde 5 alanında daralması, tüketici güven endeksinin tarihin en düşük seviyelerine düşmüş olması, son dönemde ithalatın düşerek ihracatın yükselmiş ve buna bağlı olarak cari açığın toparlanmış olması, diğer yandan Amerika ile olan pozitif yöndeki gelişmeler, Amerika’da FED’in ılımlı yaklaşımları, Çin ve Amerika arasında ticaret savaşına bir nebze mola verilmesi Türkiye açısından önemli mesajlar. Dövizin ateşi söndü. Dünyada ticaret savaşlarına ara verildi. Ancak ticaret savaşları bize korumacılığı öğretti” dedi. Limanlarda özellikle ihracatçılar tarafında boş konteyner sıkıntısı yaşandığını söyleyen Öztürk, bununla ilgili gümrüklerde bir takım çalışmalar yapıldığını söyledi. Öztürk, “Ne kadar maliyetleri aşağıya çekebiliriz ve ihracatçıya nasıl boş konteyner temin ederizi düşünmek gerekiyor. İhracatı desteklemek gerekiyor. Konteyner sistemi 15 Aralık’tan itibaren İzmir Limanı’nda kullanılmaya başladı. İzmir Limanı geçen sene yüzde 15 civarında büyüdü. Bu sene yüzde 10 büyüme öngörülüyor. İzmir limanı 2017 rakamlarını yakalayacak. 2019 çalışmaya ve üretmeye devam edeceğiz. Ülkenin kalkınma hamlesinde üzerimize düşenleri yerine getirmeye çalışacağız” şeklinde konuştu.