Çocukları hedef alan reklamlara sıkı denetim: Ticaret Bakanlığı’ndan kararlı adım

Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu, çocukları hedef alan ve onların algısal zaaflarını istismar eden reklam içeriklerine karşı denetimlerini aralıksız sürdürüyor. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 61’inci maddesine göre, ticari reklamların genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, doğru ve dürüst olması gerektiğini hükme bağlıyor.

Ticaret Bakanlığı aynı madde kapsamında, ‘Tüketiciyi aldatıcı, tecrübe ve bilgi noksanlığını istismar edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar edici’ reklamların yapılamayacağı açıkça belirtti. Bu hükümlerin uygulanmasına yönelik olarak çıkarılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ile reklamcılık faaliyetlerine ilişkin etik ve hukuki sınırlar detaylı biçimde belirlendi.

Yönetmeliğin ‘Temel İlkeler’ başlıklı 5’inci maddesinde; reklamların genel ahlak ve kamu düzenine uygun olması, kişilik haklarını ihlal etmemesi, hasta, çocuk, yaşlı ve engellileri istismar edici ifadeler veya görüntüler içermemesi zorunluluğu getirildi.

Üç aya kadar tedbiren durdurma yaptırımları uygulanıyor

Aynı Yönetmeliğin ‘Haksız Ticari Uygulamalar’ başlıklı 28’inci maddesi ise; yaşları, deneyim eksiklikleri veya zihinsel/fiziksel zaafları nedeniyle özel korunmaya ihtiyaç duyan tüketici gruplarının ekonomik davranış biçimlerinin, bu grubun ortalama bir üyesi dikkate alınarak değerlendirilmesini esas alındı.

‘Çocuklara Yönelik Reklamlar’ başlıklı 24’üncü madde, çocukları etkileyen veya çocuklara yönelik hazırlanmış reklamlara özel hükümler içeriyor.

Bu kapsamda; çocukları tehlikeli durumlara yönlendiren, aşırı tüketime teşvik eden, çocukların gelişim düzeylerini istismar eden her türlü reklam faaliyeti yasaklandı. Bu kurallara aykırı davranan reklam verenler, ajanslar veya mecra kuruluşları hakkında Reklam Kurulu tarafından; reklam durdurma, aynı yöntemle düzeltme, idari para cezası, gerekli görülmesi hâlinde üç aya kadar tedbiren durdurma yaptırımları uygulanıyor.

Aykırılığın internet ortamında gerçekleşmesi halinde ise erişimin engellenmesi kararı alınıyor.

Ticaret Bakanlığı tarafından çocukların ticari istismardan korunmasını toplumsal sorumluluk alanının en önemli başlıklarından biri olarak görülüyor. Reklam faaliyetlerinde dürüstlük, toplumsal sorumluluk ve çocukların korunması hem hukuki hem vicdani bir zorunluluk olduğu ifade edildi. Ticaret Bakanlığı; çocukları hedef alan, gelişimlerini olumsuz etkileyen veya tüketim alışkanlıklarını istismar eden her türlü reklama karşı mücadelelerini kararlılıkla sürdüreceklerini belirtti.