Esmer: TMO ‘6 numarayı’ uydurdu

NURETTİN BAKİ-ÖZEL HABER

Ege Bölgesi ve İzmir’in katma değeri yüksek tarımsal ürünlerinden birisi olan kuru üzümdeki alım fiyatları üreticinin kafasını karıştırıyor. İzmir Ticaret Borsası (İTB) çekirdeksiz kuru üzüm ajanı Mehmet Esmer’in aktardıklarına göre Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) fiyata göre 6 numaralı bir üzüm tipi uydurdu. İTB’nin tarihin en kötü sezon başlangıcı yaptığını da söyleyen Esmer, piyasada sektörel bir disiplinin kalmadığının da altını çizdi. Ortaya atılan 6 numaralı üzüm tipine dikkat çeken Esmer, “6 numara diye bir üzüm tipi uyduruldu ve bu üzüm için 23-24 TL’lik bir fiyat oluşturuldu. Bu seneki üzümler sıkıntılıydı, kalitesi bozuktu. İlan edilen fiyatlara bu üzümün alınması mümkün değildi. Serbest piyasayla da arasında çok ciddi bir fark oluştu. Dolayısıyla TMO’nun bu farkı kapatması gerekiyordu. Bunu da bir tip uydurarak yaptılar ve bu fiyatlardan üzüm almaya başladılar. Fiyata göre tip uydurdular. Bu son derece yanlış bir şey. Bu sektördeki disiplinin bozulduğu anlamına da geliyor. Sektörel bir disiplin kalmadı piyasada. Üretici için bugün fark etmez gibi gözüküyor ama yarın üretici buradan çok ciddi etkilenecek ve çok büyük fiyat dalgalanmaları olacak. Piyasalar fiyat belirlemekte çok çok zorlanacak” dedi.

TARİHİN EN KÖTÜ BAŞLANGICI

İTB çekirdeksiz kuru üzüm ajanı Mehmet Esmer, “İzmir Ticaret Borsası tarihinin en kötü sezon başını yaşadı. Son derece kötü bir başlangıç yaptı. Eylül-Ekim ayları borsamızın en hızlı ayları olması gerekirken ancak 5-6 tane seanslı işlemlerle tamamladı, gerisini muamelesiz kapattı. Yani bu durum borsa açısından kabul edilebilir bir durum değil. Bunun sebebine gelince Toprak Mahsulleri Ofisi’nin uyguladığı alım politikaları ve ihracatçıların üzüm bölgelerine gidip direkt olarak üreticiden mal almaya başlaması… İlk anda baktığınız zaman bu durum sanki olumlu gibi görülebilir ama borsaların görevi fiyat tespiti, tescili ve ilanı… Bu üç temel unsur borsa sisteminin ana merkezini oluşturuyor. Borsada fiyatlar tespit edilecek, piyasada bir derinlik ile bir hacim olacak ve ona göre piyasalar çok daha sağlıklı işleyecek. Ama maalesef bu sene bu olmadı” ifadelerine yer verdi.

STANDARDI YOK

TMO’nun kendi kafasına göre ve son derece yanlış bir kararla 6 numaralı üzüm tipi uydurduğunun altını çizen Esmer, “Sektör açısından baktığımız zaman TMO bir fiyat deklare etti. O fiyatta üzüm almaya başladı ama bu seneki ürün kalitesiz olduğu için onlar da ciddi şekilde fiyat kırdırlar. Hatta TMO işi bir adım öteye götürdü ve bize son derece yanlış gelen bir işe imza attı. Hepimizin bildiği üzere normalde piyasalar tipe göre fiyat belirliyor. Ancak TMO kendi kafasına göre 6 numaralı bir üzüm tipi ilan etti ve bu tipe göre bir fiyat belirledi. Böylece 100 yıllık bir üründe, 100 yıldır ihracatı yapılan bir üründe 6 numara icat edildi. Yani 6 numaranın icadı, bu seneye damgasını vurdu. Çünkü o rakama göre bir tip lazımdı TMO da kendi kafasına göre bir tip oluşturdu. Bu tipin ne standardı var ne de işlemi. Bu şekilde borsanın işleyiş tarzını kafalarına göre yanlış yorumlayanlar, kendi kafalarına göre bir tip oluşturmuş oldu” dedi.

BORSA TEHDİT ALTINDA

İTB’nin üzüm salonunun kapanma tehdidiyle karşı karşıya kaldığını da vurgulayan Esmer, üzüm sektöründe ciddi bir kaosun yaşanabileceğine de dikkat çekti. Esmer, “Bu sene çok özel ve farklı bir sene ama böyle giderse borsanın üzüm salonunun kapanma tehdidi altında olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumdan en çok müstahsil zarar görür. Çünkü bir fiyat oluşmaz, piyasada kaos oluşur. Dolayısıyla bu sorunu bir an önce çözmemiz gerekiyor. Ancak maalesef bu durumu çözecek kurumları bir araya getiremiyoruz, bir masanın etrafında toplayamıyoruz. Bu çok ciddi bir sorun. Bunu yapmadığımız takdirde üzüm sektöründe çok ciddi bir kaos yaşanır. Yarın öbür gün TMO ‘Ben üzüm sektöründe yokum’ dediği anda üzümcülük çok ciddi bir çıkmaza girer. Rakamlar da bu sene üzüm üreticisinin memnun olmadığını ve fiyatların düşük olduğunu gösteriyor. Bazı duyumlarımıza göre bazı bağlar sökülmeye başlandı. Yani kısacası üzüm sektöründe sıkıntı büyük…” diye konuştu.