Google’dan kritik itiraf: Kahramanmaraş depremlerinde birçok kişiye erken uyarı bildirimi gitmedi!

Google, 6 Şubat Kahramanmaraş depremleriyle ilgili uzun süre sessiz kaldığı kritik bir hatayı sonunda itiraf etti. Depremin yıkıcı etkileri hafızalardaki yerini hala korurken, teknoloji devinin yaptığı açıklama yeni soruları da beraberinde getirdi. Milyonlarca insanın yaşadığı bölgede, en hayati anlarda neden alarm çalmadı? Erken uyarı sistemi aktifken neden devreye girmedi? Şimdi herkes bu sessizliğin arkasında yatan gerçekleri, bu gecikmenin bedelini ve bu ihmalle kimlerin hayatının değiştiğini sorguluyor. Google’ın geç gelen açıklamasıyla birlikte, o karanlık sabaha dair yeni bir tartışma başlamış oldu.

MİLYONLARCA KİŞİYE ULAŞAMADIK

Google, 6 Şubat 2023’te Türkiye'nin güneydoğusunda meydana gelen ve büyük yıkıma yol açan Kahramanmaraş merkezli depremler sırasında erken uyarı sisteminin bekleneni veremediğini resmen kabul etti. Şirketin açıklamasına göre, Android cihazlar üzerinden çalışan sistem o sabah faal durumdaydı ancak en yüksek seviye uyarılar doğru şekilde devreye alınamadı. Bu durum, milyonlarca kişinin deprem başlamadan önce bilgilendirilmesini engelledi.

SADECE 469 KİŞİ HABERDAR EDİLDİ

Google’ın verilerine göre, depremin merkez üssünden yaklaşık 150 kilometre uzaklıktaki bölgelerde yaşayan yaklaşık 10 milyon kişiye, “Harekete Geç” adı verilen yüksek seviyeli uyarı gönderilebilirdi. Bu uyarılar, kullanıcılara sarsıntı başlamadan önce güvenli bir yere ulaşmaları için ortalama 35 saniyelik bir zaman kazandırıyor. Ancak Google, sadece 469 cihaza bu uyarının gönderildiğini açıkladı. Ek olarak yaklaşık yarım milyon kişi, yalnızca “hafif sarsıntı” uyarısı aldı. Bu düşük seviye bildirimler, cihazların uyku modunu bile devre dışı bırakmadığı için neredeyse fark edilmedi.

ALGORİTMA ŞİDDETİ HAFİFE ALDI

Google araştırmacılarının sonradan yaptığı analizlere göre, sistem depremin büyüklüğünü 7,8 yerine 4,5 ile 4,9 arasında hesapladı. Bu yanlış tahmin, yüksek öncelikli alarmın otomatik olarak bastırılmasına yol açtı. Aynı hata ikinci büyük depremde de tekrarlandı. Bu nedenle, yaşanan felakette insanlar sabaha karşı uykudayken yakalandı ve pek çoğu çöken binalardan kaçmaya fırsat bulamadı.

"SİSTEM İYİ ÇALIŞIYOR" SAVUNMASI GERİ ÇEKİLDİ

Depremlerden sonraki süreçte BBC’ye açıklama yapan Google, ilk etapta sistemin “iyi çalıştığını” savunmuştu. Ancak yeni veriler ışığında bu söylemden geri adım atıldı. Bir Google sözcüsü, her büyük depremden sonra sistemin geliştirilmesi için çaba gösterdiklerini ve bu olaydan önemli dersler çıkardıklarını ifade etti. 

BİLİM DÜNYASINDAN ELEŞTİRİLER YÜKSELDİ

Colorado School of Mines üniversitesinden Prof. Elizabeth Reddy, bu tür teknik eksikliklerin ancak iki yıl sonra kamuoyuna açıklanmasının “kaygı verici” olduğunu söyledi. Reddy, "Bu sadece küçük bir yazılım hatası değil. İnsanlar hayatlarını kaybetti ve uyarılar olması gerektiği gibi çalışmadı," ifadelerini kullandı. ABD'deki Pacific Northwest Seismic Network Direktörü Harold Tobin ise, böyle teknolojik sistemlerde şeffaflığın ve hesap verilebilirliğin hayati olduğunu vurguladı.

GOOGLE: ULUSAL SİSTEMLERİN YERİNİ TUTMAZ

Google, bu tür sistemlerin hiçbir zaman ulusal erken uyarı altyapılarının yerini alamayacağını belirterek, Android tabanlı sistemin 98 ülkede kullanıldığını ve daha güvenilir hale getirilmesi için çalışmaların sürdüğünü kaydetti. Öte yandan, şirketin Myanmar gibi diğer bölgelerde yaşanan depremlerde sistemin ne kadar etkili olduğu yönündeki sorulara henüz resmi bir yanıt vermediği bildirildi.