İklim okuryazarlığını duydunuz mu?

SULTAN GÜMÜŞ KAYA

Türkiye’de gerçekleştirilen ‘İklim Okuryazarlığı’ araştırmasının sonuçları yayımlandı. Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’nin iklim okuryazarlığı konusunda  not ortalaması 100 üzerinden 56 oldu.

Katılımcıların yüzde 27’si 50 puanın altında kalırken, 75 puan üzerine ise ancak katılımcıların yüzde 5’i ulaşabildi. Sosyo ekonomik seviye yükseldikçe, iklim okuryazarlığı düzeyinin de yükseldiği, ancak iklim okuryazarlık seviyesinin, cinsiyet ya da yaş grupları bakımından anlamlı farklılıklar göstermediği ortaya çıktı. Bu araştırmanın ardından İklim Okuryazarlığının ne olduğunu sizler için derledik…

İKLİM OKURYAZARLIĞI NEDİR?

Okuryazarlık kavramı ‘toplum tarafından anlam verilen iletişimsel simgelerin etkili bir biçimde kullanılabilmesi yeteneği’ olarak tanımlanıyor. Günümüzde dijital okuryazarlık, medya okuryazarlığı, ekolojik okuryazarlık gibi pek çok tür bulunuyor. İklim okuryazarlığı ise ‘insanın iklim, iklimin insan üzerindeki etkilerini anlamak ve kavramak’ anlamına gelir. İklim okuryazarı olan bir insan, her gün kendinin ve türünün yaptığı eylemlerin çevreye ve iklime verdiği zararı kavrayabilen, bu yolda farkındalığını kazanmış ve düzeltmek için çabalayan insan denebilir. US Global Change Research Program’ın yaptığı araştırmalara göre daha iyi bir gelecek için modern toplumumuzda yaşayan tüm insanların iklim okuryazarı olması gerekir. İklim okuryazarlığı, ortaokulda fen bilgisi ve coğrafya gibi derslerde ilk defa öğrendiğimiz iklim üzerine olan tüm konuları içeren farkındalığa sahip olmayı gerektirir. Bunlar içinde en önemlileri şunlardır; İklimin ne olduğunun bilinmesi, iklim değişikliğinin sebepleri ve sonuçlarının kavranması, iklim değişikliğine karşı alınabilecek bireysel ve toplumsal önlemlerin belirlenmesi, iklim okuryazarlığının pekiştirilerek iklim değişikliği hakkında toplumsal farkındalığın sağlanması.

TÜRKİYE’DE İKLİM OKURYAZARLIĞI

Türkiye’deki oran epey düşük. Ayrıca doğru bilinen yanlışlar da bulunuyor. Öncelikle toplumumuzun büyük bir çoğunluğu iklimin değişmesini ormanların yok olmasına bağlıyor. Sera gazı, karbon ayak izi, sürdürülebilir enerji gibi pek çok kavrama ise fazlasıyla uzak. Yani toplumumuz, daha doğaya zarar verdiğinin farkında bile değil. Türkiye’de yaşayan insanların yüzde 25’i sera gazının ne olduğunu bilmiyor. Vatandaşlarımızın yüzde 37’si karbon ayak izi kavramına aşina değil. Yüzde 69’luk bir dilim Paris Anlaşması, Kyoto Protokolü, COP26 gibi uluslararası çevreyi koruma etkinlikleri ve anlaşmalarından bihaber.

İKLİM OKURYAZARLIĞI EĞİTİMİ

İklim okuryazarlığını özellikle çocuklarda artırmak isteyen bazı kurumlar ve MEB, ilgili eğitimleri müfredata sokmaya başladı. Uzmanlara göre iklim krizine karşı en güçlü savaşçılar, yeni yetişen kuşaklar olacak. Bu gibi sebeplerle çocuk yaştan itibaren iklim okuryazarlığının pekiştirilmesi büyük önem arz ediyor.  Peki, bu eğitimin amaçları nelerdir? İklim ve iklim değişikliğinin ne olduğunu ve doğal nedenlerini anlamak. İnsan eylemlerinin iklimi nasıl etkilediğini anlamak. İklim değişikliği ile mücadelede eşik değer olan 1,5 derecenin önemini anlamak. İklim değişikliğine karşı mücadelede neler yapılması gerektiğini öğrenmek. Gündelik eylemlerimizin dünya üzerindeki etkisini öğrenmek.

Haber Merkezi