Köylü kadınlar ‘koza’sından çıkıyor

NURETTİN BAKİ-ÖZEL HABER

Ödemiş’te geçmişi 1300’lü yıllara kadar uzanan ipek böceği yetiştiriciliği ve ipek dokumacılığı, 1990’larda sekteye uğrasa da şimdilerde yürütülen projelerle yeniden canlandırılıyor. Tırtılın kendini hapsettiği kozayla başlayan süreç Ödemiş’teki dokuma tezgahlarında son bulurken çarşaf, nevresim, yazma ve eşarp gibi çeşitli nakışlı örtüler, peştamal gibi geleneksel ürünlere dönüşüyor. Kadın Çiftçilerle İpek Böceği Yetiştiriciliğinin Yeniden Canlandırılması Projesi ile İzmir Ödemiş’te ipek böceği üretimi için daha modern ve sürdürülebilir şartlar oluşturarak ilçenin potansiyeli ortaya çıkartılıyor. Projeden faydalanan çiftçi kadınlar tarihsel mirasa sahip çıkarak; yerel, geleneksel ve yöresel el işlerinin tanıtımını yapıyor, hem kendi ekonomilerine hem de ülke ekonomisine katkıda bulunuyorlar. Bu çalışma ile kadın çiftçiler boş zamanlarını değerlendirerek yan gelir sağlıyor. Ayrıca Bölgede üretilen nadide ipeklerle elişleri üreten diğer kişilere de kaliteli malzeme sağlanmış oluyor. Biz de bu projede yer alan kadınlarla İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü yerleşkesinde bir araya geldik.

AİLE EKONOMİSİNE KATKI

Projeyle kendi ayakları üzerinde durmaya başladıklarını belirten üretici Leyla Aynalı, “2019 yılında İzmir İl Tarım Müdürlüğü bir projeyle geldi. Biz bu projeye 14 kadın olarak başladık. Projeye dahil olan çiftçi kadınlar olarak, yerinde ipek böcekçiliği yetiştiriciliği ve yaş koza üretimi konusunda mesleki eğitimler aldık ve bu iş kolunda kendimize yer bulduk. Özellikle gelir seviyesi düşük olan kadınlara dönük bir projeydi. Eşinin veya babasının eline bakan biz kadınlar için çok büyük bir fırsattı ve biz de bu fırsattan yararlandık. Projeye adımızı yazdık ve bu günlere kadar getirdik. Hem aile ekonomimize katkı sağlıyor hem de yok olmaya yüz tutmuş bir sektörü ayakta tutuyoruz. Her iki durumdan dolayı çok mutluyuz” ifadelerine yer verdi.

TÜRKİYE REKORU KIRDIK

İpekböcekçiliğinin nasıl yapıldığını kısaca anlatan Aynalı, Ödemiş’te proje başlar başlamaz Türkiye rekoru kırdıklarını da sözlerine ekledi. Aynalı, “Tesislerimizde kozaları keserek içindeki larvaları kelebek olana kadar kontrol altında tutuyoruz. Kelebekler oluştuktan sonra bunları eşleştiriliyor ve bundan tohum elde ediliyoruz. Bir böceğin ürettiği kozadan yaklaşık bin 200 metre ham ipek elde edilebiliyor. Projeye ilk başladığımızda Ödemişli 14 kadın olarak Türkiye rekoru kırdık. 45 günlük serüveni 30 güne indirdik. 30 günde kozaya götürdük ve 47 kilogram aldık. Bu dediğim gibi bir Türkiye rekoruydu. Çünkü genelde 30-40 kilogram arasında oluyor. Böyle başladık ve devam ettik” diye konuştu.

YENİ PROJEYLE ÜRETMEYE DEVAM

İl Tarım Müdürlüğü’nün İzmir’in İpekböcekleri Projesi kapsamında da makine ve ekipman desteği aldıklarını da belirten Aynalı, şu sözlere yer verdi: “İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü yeni bir projeyle geldi. Sadece ipeği üretmeyelim bir de dokuyalım dedik. Doğal dokumayı öğrendik, şimdi de bu projeyle ipek dokumaya geçeceğiz. Bu proje kapsamında kişi başı 8 tane ranza, birer tane şarjlı el testeresi, birer ısıtıcı ve ısı ölçer ve nem ölçer verildi. Çok mutluyuz çünkü önceki raflarımız tahtadandı, kullanımı zordu. Şimdi verilen ranzalar demirden olduğu için daha kullanışlı olacak ve işlerimizi daha da kolaylaştıracak. Biz kadınlar durmadan üretmeye devam edeceğiz” dedi.

DİĞER İLÇELERE DE SIÇRADI

Projenden İzmir’in diğer ilçelerinde yaşayan kadınların da etkilendiğini ve onların da bu projeye başladığını dile getiren Aynalı, “Projeye 14 kadınla başladık, dokuma projesiyle bu sayı 20’ye çıktı. Çünkü dokuma projesi, ipekböceği yetiştirip dokuyan ve ipek dokuma yapan kadınlar ayrı işler yapmış oluyor. Hepsi farklı farklı işler. Dolayısıyla sayımız her geçen gün artıyor. 14 kadın olarak Ödemişte bu projeyi hayata geçirdikten sonra diğer ilçedeki kadınlar da görüp yapmaya başladı. Bu gelişme elbette bizi çok mutlu etti. Dediğim gibi bizde başlayan proje Beydağ, Kiraz ve Bergama ilçelerine de sıçradı. Onlar da yapmak istediler. Şimdi oralarda da kadınlar, çalışıyor, para kazanıyor ve geçimlerini sağlıyorlar. Ateşi biz yaktık ve ateşimiz çok güzel bir şekilde diğer ilçelere yayılmış oldu” diye konuştu.