Mahkemeye erişim engeli kalktı! AYM’den işçilerin lehine devrim niteliğinde karar

Anayasa Mahkemesi (AYM), işe iade talebiyle arabulucuya başvuru sürecini kökten değiştirecek tarihi bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, işçilerin hem asıl işverene hem de alt işverene (taşerona) ayrı ayrı arabulucu başvurusu yapma zorunluluğunu kaldıran ilgili kanun maddesini iptal etti. Bu karar, işçinin "Mahkemeye Erişim Hakkı" önündeki önemli bir engeli ortadan kaldırmış oldu.

Çalışma hayatını yakından ilgilendiren çok kritik bir gelişme yaşandı. Anayasa Mahkemesi (AYM), iş hukukunda tartışmalara neden olan bir düzenlemeyi, işçinin lehine olacak şekilde iptal etti. İş Mahkemeleri Kanunu'nun, işe iade davalarında arabuluculuk sürecine dair getirdiği çift başvuru zorunluluğu, AYM tarafından Anayasa'ya aykırı bulundu.

RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANDI: ANAYASA'NIN 13. VE 36. MADDELERİNE AYKIRILIK!

AYM'nin söz konusu iptal kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yüksek Mahkeme, iptal edilen düzenlemeyi, Anayasa’nın temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına dair 13. maddesi ile "Hak Arama Hürriyeti"ni güvence altına alan 36. maddesine aykırı bularak gerekçelendirdi.

TAŞERON BİLMECESİ SONA ERDİ

Daha önceki uygulamada, iş akdi feshedilen ve işine iade edilmek isteyen bir çalışanın; işe iade davası açmadan önce zorunlu olan arabuluculuk sürecinde, yalnızca çalıştığı alt işvereni değil, aynı zamanda o iş yerinin asıl işverenini (ana yükleniciyi) de bilmesi ve bu iki tarafa karşı birlikte arabulucuya başvurması gerekiyordu. Bu durum, özellikle hukuki bilgiye sahip olmayan veya karmaşık iş ilişkilerinde çalışan işçiler için büyük bir karmaşa ve ekstra bir yük teşkil ediyordu.

"MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI KISITLANAMAZ" VURGUSU

AYM, kararında bu zorunluluğun amacının "işe iade davasında taraf sıfatına ilişkin sorunların engellenmesi" olduğunu kabul etmekle birlikte, gelinen noktanın çalışanın aleyhine işlediğine dikkat çekti.

Yüksek Mahkeme'nin gerekçeli kararında öne çıkan en çarpıcı tespit ise şuydu: "Asıl işveren ve alt işveren arasındaki hukuki ilişkiyi tespit etmesi beklenemeyecek olan işçiye, taraf olmadığı bu ilişkiyi saptayarak süreci birlikte yürütme zorunluluğu getiren kural, işe iade talebinde bulunan işçiye katlanamayacağı bir yük yüklemektedir."

Bu saptama ile AYM, bahsi geçen düzenlemenin, işçinin Anayasal güvence altındaki Mahkemeye Erişim Hakkı'nı ölçüsüz ve gereksiz yere kısıtladığı sonucuna vardı. İşçinin, asıl ve alt işveren arasındaki ticari ve hukuki bağı bilme yükümlülüğünün, hak arama önünde bir bariyer oluşturduğu net bir şekilde ifade edildi.

UYGULAMADA İŞÇİYE GETİRİLEN EK YÜK KALDIRILDI

Bu önemli iptal kararı sonrasında, işine iade talebinde bulunacak işçilerin artık asıl işveren ve alt işveren ayrımı yapmaksızın, kolaylaştırılmış bir şekilde arabuluculuk başvurusunu gerçekleştirebilmelerinin önü açılmış oldu. Uzmanlar, kararın, işçilerin hak arama süreçlerini hızlandıracağı, basitleştireceği ve bürokratik engelleri azaltacağı görüşünde birleşiyor. İş dünyası ve sendikalar, kararın çalışma hayatına etkilerini yakından izlemeye devam ediyor.