Musevi Mezarlığı zamana yenik düştü

SULTAN GÜMÜŞ / ÖZEL HABER
Sidi Ailesi tarafından 1881 yılında bir aile mezarlığı olarak tesis edilen Bornova Musevi Mezarlığı, şu an içler acısı bir halde. Yüksek duvarların yanı sıra tel örgülerle de çevrelenen mezarlık adeta bir hapishaneyi andırıyor. Çevre sakinlerinden aldığımız bilgiye göre aylar öncesinde kapıya kilit vurulmuş ve merhumların aileleri gelmemeye başlamış. Kimi merhum yakını vefat etmiş kimi ise kenti hatta ülkeyi terk etmiş. Mezarlık işlevini tamamen kaybedince hem yeni defin işlemleri yapılmamaya başlanmış hem de eskiden budanan ağaçların bakımı zaman içerisinde yapılmayarak alan tamamen sahipsiz bırakılmış, etraf yabani otlarla dolmuş. Günümüzde kent içinde kalan bu alan büyük duvarlarla çevrili olmasına rağmen mezar taşlarının çoğu kırılmış veya çalınmış. Bahsini ettiğimiz tel örgülerin üzerine asılan konser afişleri ve penceresi mezarlığa açılan mekanların gürültüsü ise gelinen son noktayı gözler önüne seriyor. Bornova Musevilerinden kalan tek belirgin hatıra Musevi Mezarlığının hemen yanında Bornova İngiliz Mezarlığı da bulunuyor. Fakat İngiliz Mezarlığı, Musevi Mezarlığı’nın tam aksine gayet bakımlı, korunaklı ve ziyaretçilere açık. Doğadan çok insanların saldırısından yorgun düşmüş bir biçimde bekleyen Bornova Musevi Mezarlığı için acil çözüm talep ediliyor.



MEZAR TAŞLARI KIRILMIŞ VE ÇALINMIŞ
Amerikan vatandaşı ve varlıklı iş adamı Alexander Sidi tarafından satın alınarak 20 Nisan 1881 yılında yaptırılmış Bornova Musevi Mezarlığı bu cemaatin ölülerine hizmet veriyordu. Sidi, Gabbai ve Taranto aileleri başta olmak üzere Bornova Musevilerinin fertlerinin ebedi ikametgahı olan bu ufak mezarlıkta 1882, 1911, 1914, 1922, 1930, 1945, 1950'li yıllara ait mezarlar bulunuyor. Doğadan çok insanların saldırısından yorgun düşmüş bir biçimde bekleyen mezarlık şu an harap bir vaziyette. 1960 yılına kadar faaliyet gösteren, 1970’lerden itibaren ise bakımsız kalan mezarlıkta çoğu mezar tahrip edilmiş durumda. Kimi mezar taşının kırıldığı veya çalındığı söz konusu iken, kimi de zamana yenik düşüp kendiliğinden devrilmiş. Mezarlık, Bornova Musevilerinden kalan tek belirgin hatıra olup korunmayı bekliyor.



İKİ FARKLI MEZARLIK
İzmir Büyükşehir Belediyesi Mezarlıklar Dairesi Başkanlığına bağlı olan Bornova Musevi Mezarlığı kadar hemen yan tarafında bulunan Bornova İngiliz Mezarlığı da dikkati çekiyor. Fakat bu kez bakımsız ve sahipsiz bir mezarlıkla karşı karşıya değiliz. İngiliz Mezarlığı’nın değişmeyen bir bekçisi var. Evi de mezarlığın yanında bulunan ve masrafları konsolosluk tarafından ödenen bekçi, ailesiyle birlikte tam 17 yıldır buradaki mezarlığın bakımını üstleniyor. Bu durum mezarlığın görüntüsüne de yansımış durumda. Temiz, bakımlı ve düzenli görüntüsüyle öne çıkan İngiliz Mezarlığı’nda defin işlemleri hala yapılıyor. Pek çok gayrimüslim mezarlığı gibi Musevi Mezarlığı’nda da lahitlerin kırıldığı gözlemlenirken, İngiliz Mezarlığı’nda mezar taşlarının dahi yerinde bulunduğu görülüyor.