Ortadoğu nereye gidiyor?

E. ÇAĞLA GENİŞ

Gazete-yazar Fehim Taştekin, 21. TÜYAP İzmir Kitap Fuarı etkinlikleri kapsamında İletişim Yayınları’nın düzenlemiş olduğu “Ortadoğu nereye gidiyor” başlıklı panelde konuşmacı olarak yer aldı.

Ziyaretçilerin yoğun katılım gösterdiği etkinlikte, Ortadoğu’ya şekil verme iddiasının Türkiye’yi götürdüğü noktalar üzerine konuşuldu. Ortadoğu’daki süreçlere hükmetme çabasının bumerang etkisiyle Türkiye sınırlarını ısıttığına dikkat çeken Taştekin, yaşananlar ve yaşayacaklarla ilgili tedirginliğinin yüksek olduğunu dile getirerek, “Çok sıkıntılı bir konu başlığımız var. Ortadoğu nereye gidiyor? Cennete gitmediği kesin ve biraz da bize doğru geliyor” dedi.

YÜZLEŞMEK ZORUNDA KALACAK

Pakistan’ın kendi eğittiği El Kaide ve Taliban’ın bugün kurbanı haline geldiğini belirten Taştekin, Türkiye’de siyasi liderlerin hevesleriyle Pakistan’daki liderlerin söylemleri arasında çok ciddi paralellikler olduğunu savundu. Taştekin, “Çok sayıda tehlikeli örgütün ortaya çıkmasında birinci derecede rol üstlenen Pakistan’ın yaptığı şeyi tekrarlayan bir Türkiye var. Pakistanlaşma sendromu dediğimiz şey bu. Bu sendrom, iktidarlar değişse bile Türkiye’nin başından atabileceği ve kurtulabileceği bir sendrom değil. Maalesef bizim çocuklarımız ve torunlarımız bu belalarla yüzleşmek zorunda kalacak. Bir diğeri de Iraklaşma sendromu. Irak’ta askeri müdahale sonrası maalesef bu toplum şiddeti gündelik hayatında yaşayan ülke konumuna geldi. Kör şiddet, pazarlarda patlayan bombalar, camileri hedef alan intihar saldırıları, bomba yüklü araçlarla düzenlenen saldırılar ve siyaseten yönetilemez hale gelen bir koalisyon kuramayan, parlamentosu işlevsiz hale gelmiş bir Irak’tan söz ediyoruz. Bu noktada değiliz ama bunun işaretleri var. Maalesef bizde de bombalar patlıyor” diye konuştu.

MEZHEPÇİ YAKLAŞIM GİDEREK KOYULAŞIYOR

Ortadoğu’ya şekil verme iddiasının Türkiye’yi götürdüğü bir diğer noktanın da Lübnanlaşma sendromu olduğunu kaydeden Taştekin, mezhepçi yaklaşım üzerinde durdu. Lübnan’da 14 yıl süren iç savaşın ardından siyasi sistemi dizayn edenlerin mezhep bölünmesine dayalı bir sistemi inşa ettiklerini belirten Taştekin, “Lübnan’ı bir arada tutmak için geliştirilen bu formül Lübnan’ı siyaseten felç eden, hiçbir zaman ayakta kendi başına durmasını sağlayamayacak bir sistem. Biz de buna benzer sendromları yaşıyoruz. Türkiye’de çok dikkatsizce mezhepçi bir yaklaşım siyasetin diline maalesef oturdu ve bu giderek de koyulaşıyor. Dünyaya bakarken de böyle bakmaya başladık. Neden bir halkın cumhurbaşkanından, başbakanından bahsederken başına Şii ya da Sünni kelimelerini ekleme gereği duyuyoruz. Bize çok normal gibi gelen bu şey, Ortadoğu’da kolay kolay telaffuz edilecek şeyler değildir. Suriye’de kolay kolay birisine mezhebini soramazsınız. Sorduğunuzda bu soruyu neden soruyorsunuz diye tepki gösteriyorlar. Çünkü Suriye’de mezhepçi saldırılar o kadar çok oldu ki, toplum buna karşı alerji duyuyor ve kendisini tanımlarken ben Suriyeliyim diyor. Suriyelilik kimliği bir üst kimlik olarak oturmuş durumda. Bu mezhepçi yaklaşım Ortadoğu’da, Türkiye’nin stratejik avantajlarını yok ettiği gibi içerde de kutuplaşmayı giderek artırıyor” dedi.

SURİYE HALKI ESAD’IN TAPULU MALI DEĞİL

Konuşmasının son bölümünde Türkiye’nin Ortadoğu’da model olmak iddiası üzerinde duran Taştekin, “Türkiye, yakın tarihinde çok ciddi trajediler yaşadı. Biz bu mezhepsel ayrışmaların tarihte kaldığını düşünüyoruz ama maalesef kalmadı. 7 Haziran seçimleri sonrası yaşanan şiddet olaylarında gördük ki, bunlar hiçbir zaman tarihte kalmamış ve tekrar edilme potansiyelini taşıyor. O yüzden içerdeki kutuplaşmayı da açığa çıkaran ve tehlikeli bir şekilde tırmandıran bir sonuç üretiyor. Bizim Ortadoğu’ya ne götüreceğimize dair çok tartışmalar yaşandı. 2-3 yıl içinde Ortadoğu bize ne getiriyor ve Ortadoğu’daki sorunlar bizi nasıl dönüştürüyor diye tartışır hale geldik. Model satan bir ülkeden kendi iddiasını terk edip bambaşka bir mecraya sürükleyen ülkeye dönüşüverdik. Suriye’nin bir ülke olduğunu hesaba katmak zorundayız. Bu ülkenin halkı, ordusu, istihbarat servisleri, Esad’ın tapulu malı değil. Burada bir halk var. Bunu anlamadığımız sürece Suriye’yi de anlayamayız” ifadelerini kullandı.