THY ve F-16 sürprizi: Türkiye ile ABD arasındaki tarihi anlaşma neler getirecek?

Türkiye ile Amerikan savunma ve havacılık devleri Boeing ve Lockheed Martin arasında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD ziyareti çerçevesinde hem sivil hem de askeri alanda büyük çaplı bir iş birliği bekleniyor. Bloomberg News kaynaklarına göre önümüzdeki haftalarda resmiyete kavuşması öngörülen pakette, Türk Hava Yolları’nın filoya katacağı 250’ye kadar yeni Boeing ticari uçağı ile Türkiye’nin ek F-16 savaş uçağı talepleri yer alıyor. Bu adım, uzun süredir tıkanan F-35 projesine dolaylı çözüm niteliğinde görülüyor.

ANLAŞMANIN ARKASINDAKİ JEOPOLİTİK DİNAMİKLER

Türkiye’nin 2019’da Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemleri sonrası başlayan ABD yaptırımları, Ankara ve Washington arasında F-35 müzakerelerini bloke etmişti. Şimdi hem sivil havacılık hem de savunma hattında yeni bir düzey yakalanıyor. Söz konusu sipariş, ABD ile ikili ilişkileri yeniden güçlendirme çabalarının parçası olarak yorumlanıyor.

THY’NİN FİLOYA DAYANIKLI BÜYÜME STRATEJİSİ

Türk Hava Yolları, son dönemde filoya dahil ettiği geniş gövdeli uçaklarla transatlantik uçuş ağını büyütmüştü. 250 uçaklık ilave Boeing siparişi, mevcut dar gövdeli ve geniş gövdeli modellerde gençleşmeye dönük hazırlık anlamına geliyor. Şirket yönetimi, yakıt verimliliği yüksek modellerle operasyon maliyetini düşürmeyi ve 2030’a kadar yolcu sayısını yıllık 100 milyona yaklaştırmayı hedefliyor.

LOCKHEED MARTİN VE EK F-16 TALEPLERİNİN KAPSAMI

Savunma sanayinde yerli üretime verdiği önemi artıran Türkiye, hâlihazırda 240 civarında F-16’ya sahip. Bloomberg kaynakları, Ankara’nın 40–60 ek uçak talep edebileceğini öne sürüyor. Bu sipariş, Türkiye’nin hava harekât kapasitesini güçlendirmekle kalmayıp, uçak modernizasyon programlarını da hızlandıracak. Türkiye’nin mühendislik kabiliyetleriyle birlikte potansiyel teknoloji transferi de Washington’un göz önünde bulundurduğu önemli bir unsur.

BEYAZ SARAY VE KONGRE NE DİYOR?

Erdoğan’ın ziyareti sırasında Beyaz Saray’da üst düzey temaslar gerçekleştirmesi bekleniyor. Beyaz Saray yetkilileri, hangi tekliflerin resmileşeceği konusunda şimdilik ihtiyatlı konuşuyor. Ekim ayında Kongre’de planlanan ikili savunma komisyonu görüşmeleri ise F-16 alım sürecine son noktayı koyma adına kritik öneme sahip.

EKONOMİK VE STRATEJİK ETKİLER

Türkiye ekonomisinde havacılık ve savunma yatırımları: yıllık 50 milyar doları aşan dış alım kalemi

• Boeing’in yeni üretim hatları ve Türkiye’ye sağlayacağı bakım-onarım kapasitesi
• Lockheed Martin iş birliğiyle kritik savunma sanayi alanlarında yerli katkının artması
• Bu adımlar, Türkiye’nin hem bölge içi dengelerde hem de küresel havacılık pazarındaki konumunu güçlendirecek.

TARAFLARDAN RESMİ AÇIKLAMA BEKLENTİSİ

Şu ana kadar ne Boeing ne de Lockheed Martin resmi bir açıklama yapmış değil. Türk Hava Yolları CEO’su geçen yıl benzer ölçekte bir siparişi doğrulamış, ancak kesin rakamlar ve teslim tarihlerine dair net bilgi vermemişti. Cumhurbaşkanlığı kaynakları, ziyarette iş dünyasından üst düzey temsilcilerin de görüşeceğini belirtiyor.