Türkiye’deki 'Savaşsız Çocukluk Projesi'nde istismar iddiaları

Agos’un haberine göre, Ruslan Shostak’ın kurduğu Shostak Vakfı tarafından yürütülen proje çerçevesinde, Şubat 2022’den sonra Ukrayna’daki kurumlarda kalan 510 çocuk geçici olarak Antalya’daki otellere ve yerel çocuk koruma birimlerine yerleştirildi.

2024’ün Mart ayında Ukrayna Parlamentosu İnsan Hakları Komiseri, Dnipropetrovsk Bölgesel Askeri İdaresi, Türkiye Kamu Denetçiliği Kurumu ve UNICEF Türkiye temsilcilerinin bulunduğu bir heyet, çocukların Antalya Beldibi’nde kaldığı otelde inceleme yaptı.

Uluslararası araştırmacı gazetecilik ağı Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi (OCCRP), ziyaret sonrası hazırlanan rapora ulaştı. Ukraynalı 11 yetkilinin imzasının bulunduğu rapor, yetim çocukların ihmal edildiğini, psikolojik ve cinsel istismara maruz kaldıklarını ve iki kız çocuğunun otel çalışanları tarafından hamile bırakıldığını belgeledi.

Rapora göre, otelde aşçı olarak çalışan 23 yaşındaki M’nin 15 yaşındaki N’yi odasında ziyaret ettiği ve onu yürüyüşlere çıkardığı tespit edildi. Yine otelin aşçılarından 21 yaşındaki S. de 16 yaşındaki I. ile yakınlık kurmuştu.

İki kız çocuğunun ise hamile oldukları anlaşılınca olayın örtbas edilmesi için çocukların Ukrayna’ya gönderildiği belirtildi.

2 kız çocuk hamile kaldı

Haberde çocukların ifadelerine de yer verildi.

İfadelere göre, Ukraynalı eğitmenler, Ukrayna’da başlatılan soruşturma kapsamında “yatılı okul personeliyle ilgili kötü şeyler söylememelerini ve Türk erkeklerle olan tüm ilişkilerinin rızaya dayalı olduğunu” belirten belgeleri imzalamalarını istedi.

Ukrayna makamlarının Mayıs 2024’te Türkiye'den bildirilen çocuk hakları ihlallerine ilişkin başlattığı soruşturma, delil yetersizliğinden Haziran 2025’te kapatıldı. Sürece ilişkin yargı sürecinde kimse cezalandırılmadı. Türkiye’de açılan soruşturmaya da takipsizlik verildi. Edinilen bilgiye göre, Antalya Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, hamile kalan iki kız çocuğunun durumu hakkında suç duyurusunda bulundu. Ancak başlatılan soruşturmaya takipsizlik verildi. Süreci başından itibaren takip eden kurum avukatları takipsizlik kararına itiraz ettiler fakat itirazları reddedildi. Öte yandan, Aile Bakanlığı haberin hazırlandığı süre içinde de sorulara yanıt vermediği aktarıldı.

Antalya’daki otelde kaldıkları süre içinde yetim çocuklardan birinin kaybolduğu; kayıp çocuğun helikopterle başlatılan arama kurtarma çalışmaları sonucu sahilde bulunduğu ifade edildi. Raporda, otelde acil durum ve tıbbi bakım hizmetlerinin olmadığı da yer aldı. Refakatçiler, Ukrayna’daki doktorlarla telefonla görüşerek hasta çocuklara tıbbi işlemler uyguladı.

Heyetin ziyaretinden sonra “Savaşsız Çocukluk Projesi” Aralık 2024’te sona erdirildi ve Ukraynalı çocuklar ülkelerine gönderildi. Ruslan Shostak ise yüksek devlet ödülü aldı. Dnipropetrovsk Oblastı’nda ebeveyn bakımından yoksun çocuklardan sorumlu yetkililer, yorum yapmaktan kaçındı.

Türkiye'nin Ukrayna Büyükelçiliği’ne gönderilen talepler cevapsız kaldı. Vakıf kurucusu Shostak, projenin kapatılmasını çocuklara yönelik ihlallerle ilgili olmadığını savunuyor.

DMM'den açıklama

Dezenformasyonla Mücadele Merkezi (DMM) konuya ilişkin yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

Bazı basın yayın organlarında savaş nedeniyle ülkemize tahliye edilen Ukraynalı çocuklara ilişkin yer alan iddialar dezenformasyon içermektedir. Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle ülkemize tahliye edilen çocuklar, Ukrayna makamlarının bilgi ve yönlendirmesi doğrultusunda, kendi resmî bakım personeli, öğretmenleri, koruyucu aileleri veya aile bireylerinin gözetiminde, Ukrayna makamlarının bilgisi dahilinde Ukrayna menşeili bir vakıf tarafından belirlenen otellere yerleştirilmiştir.

Bu süreçte çocukların barınma, beslenme, sağlık, eğitim, hijyen ve güvenlik alanlarındaki temel ihtiyaçlarının karşılanması için ilgili kurumlarla koordinasyon kurulmuş; kendilerine psikososyal destek ve eğitim için gerekli altyapı sağlanmıştır. Çocukların günlük bakımı ve gözetimi ise Ukraynalı görevlilerce sürdürülmüştür. Bununla birlikte toplu yaşam koşullarının doğurabileceği riskler dikkate alınarak, çocukların diğer Ukraynalı çocuklar gibi Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı çocuk kuruluşlarına yerleştirilmesine yönelik teklif, Ukrayna makamlarıyla paylaşılmış ancak bu teklif kabul görmemiştir.

 Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ukraynalı çocukların ülkelerine dönüşünü takiben, iki kız çocuğuna yönelik istismar iddialarından haberdar olmuştur. Çocukların üstün yararı ile iddiaların ağırlığını gözeterek, resmî bir bildirim veya şikâyet iletilmemiş olmasına rağmen Bakanlık tarafından derhal suç duyurusunda bulunulmuş ve adlî süreç başlatılmıştır.

Haberde Türkiye’nin çocukların korunmasına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği yönünde oluşturulmaya çalışılan algı, gerçeği yansıtmamakta ve kamuoyunu yanıltmaya yönelik manipülatif bir dezenformasyon örneği teşkil etmektedir.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ukrayna makamlarıyla iş birliği içinde, ulusal ve uluslararası yükümlülükleri çerçevesinde, savaş mağduru tüm çocukların korunması için gerekli tüm adımları atmayı sürdürmektedir. Kamuoyunun, manipülatif içeriklere itibar etmemesi önemle rica olunur.

Alındığı Kaynak :Agos Gazetesi