Uzmandan ailelere uyarı: Israr etmeyin örnek olun

ÇAĞLA GENİŞ-RÖPORTAJ
Sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenme her yaş döneminde olduğu gibi özellikle de çocuklar için çok önemli. Hızlı büyüme ve gelişme nedeni ile okul öncesi çocukların pek çok besin öğesine olan ihtiyacı hayatın diğer dönemlerine oranla daha fazla ve bu dönemde kazanılacak beslenme alışkanlıkları yaşam boyu sürmekte. Sürekli bir büyüme süreci içinde olan çocuklar, beslenme yetersizliklerinden en çok etkilenen gruplardan biri ve çocukluk döneminde edinilen yanlış beslenme alışkanlıkları kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve şişmanlık gibi hastalıklar için temel risk faktörü oluşturmakta. Çocukların sağlıklı beslenmesinin fiziksel gelişimleri açısından büyük önem taşıdığına dikkat çeken Diyetisyen Buket Adanç, yaş gruplarına göre farklılık gösteren çocuk beslenmesinin püf noktalarını açıkladı.



1-3 yaş grubu için beslenme nasıl olmalıdır?
-Bu yaş grubu, çocukların besinlerle tanıştığı dönem olması nedeniyle çok önemlidir. Bu dönemde kazanacağı beslenme alışkanlıkları, gelecekteki beslenmesinin temelini oluşturur. Çocuğunuzun doğru besin tüketmesini sağlamak için anne ve babanın sofradaki tutumu önemlidir. Ebeveynlerin çok ısrarcı veya çok ilgisiz tutum sergilemesi çocuğun iştah durumunu olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle ilk önce iyi birer gözlemci olmanız ve çocuğunuzun besinlere verdiği tepkilere göre davranmanız gerekir. Mesela sütten kesilen bebekler, başlangıçta kaşıkla beslenmeyi reddedebilirler. Böyle bir durumda ısrarcı davranmamak, bebeği birkaç gün daha emzirmeye ya da biberonla beslemeye devam etmek gerekir. Bir hafta içerisinde tekrar katı besinleri tüketmesini deneyebilirsiniz.



Çocuklarda iştahsızlık nedenleri nelerdir?
-Pek çok annenin ortak problemidir iştahsız çocuk. Çocuğunuz herhangi bir sağlık problemi olmadığı halde yemek yemekte güçlük çekiyorsa bunun iki sebebi vardır. Eğer bu yaş grubundaki bir çocuktan büyük insan gibi dolu dolu bir tabak yemesini bekliyorsanız yanılıyorsunuz. Günlük alması gereken enerjiye ulaşan çocuk daha fazlasını tüketmek istemez. Yemesi için aşırı ısrarcı tavır takınmanız ise çocuğun yemekten tiksinmesine neden olur. Çocuğunuz ek gıdaya geçtiğinde katı besinlerin tadına ve kıvamına alıştıramadıysanız bazı besinleri tüketmeyi reddeder. Bu nedenle 6. aydan sonra ek besinlere geçerken gıdaları mama kıvamında değil çatalın arkası ile ezerek ve her besini tek başına vermelisiniz. Böylece çocuk hem besinin tadına hem de kıvamına alışmış olur. Çocukların yemeğe karşı ilgisiz olmalarının birçok sebebi olabilir. Çocuğun yaşadığı sağlık problemleri iştah kaybının en önemli sebeplerinden birisidir. Özellikle çok sık enfeksiyon geçiren ve bağırsaklarında parazit bulunan çocuklar yemeğe karşı aşırı ilgisiz olabilirler. Böyle durumlarda anne ve babanın mutlaka doktora veya beslenme uzmanlarına danışmaları gereklidir. Daha öncesinde hatalı beslenme alışkanlığının oluşması da iştah kaybının önemli bir sebebidir. Çocukların beslenme alışkanlıklarını şekillendiren en önemli kişiler anne ve babadır. Çünkü bu yaş grubu çocuklar anne ve babasını rol-model alırlar. Yani kahvaltı yapmayan bir annenin ya da sebze yemeği yemeyen bir babanın bunların değerlerini anlatması çocuk için hiç inandırıcı olmayacaktır. Ayrıca bu yaşlarda çocuklar dış çevre ile etkileşim halinde olduğundan, çabuk hastalanabilirler ve temizlik kurallarına dikkat edilmezse bağırsak parazitleri görülebilir. Hastalıklar sonucunda çocukta kilo kaybı ve kansızlık görülür. Bu nedenle 4-6 yaş grubu çocuklarına temizlik kuralları iyice benimsetilmelidir.



Yani çocukların doğru besinleri tüketmesini istiyorsanız önce kendi beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirmeliyiz!
-Çocuklarınız sizin yansımanız. Bu nedenle sofrada hiçbir besin hakkında olumsuz yargıda bulunmamaya ve yiyecek seçmemeye özen gösterin. Çocuklarınızı başka çocuklarla karşılaştırmak yapılacak en büyük hatalardan birisi. Her çocuğun vücut yapısı ve beslenme alışkanlığı farklıdır. Bazı çocuklar kalsiyum ihtiyacını süt içerek karşılarken diğeri peynir ya da yoğurt tüketerek ihtiyacını karşılayabilir. Bazı anne babalar çocuklarının yeterli ve dengeli beslendikleri konusunda endişe duyarlar. 5 Yaşında bir çocuktan bir yetişkin kadar yemek yemesini beklerler. Eğer sizde böyle bir tedirginlik yaşıyorsanız kendinize ilk sormanız gereken şey çocuğunuzun yaşıtlarına göre boy ve kilosunun normal olup olmadığı. ‘Evet boy ve kilosu olması gerektiği aralıkta diyorsanız ikinci soruya geçebiliriz. Çocuğunuz yaşıtlarına göre daha fazla hastalanıyor mu? Hayır diyorsanız bağışıklık sistemi gayet iyi durumda demektir. Yani, çok sık hastalanmayan ve büyüme-gelişmesi normal aralıklarda devam eden bir çocuk yeterli ve dengeli besleniyordur.
1-3 yaş döneminde çocuğa gerekli besinler nelerdir?
-Bu dönemde çocuğun sağlıklı bir şekilde büyümesini destekleyen dört temel besin grubu vardır. Et grubu olarak; protein, B vitaminleri, kan yapıcı mineraller bakımından zengin ve enerji sağlayan besinlerdir. Et, tavuk, balık, yumurta, peynir, kuru fasulye, nohut, mercimek ve bunlardan yapılan besinler bu grupta yer alır. Süt grubu olara da, kemik-diş gelişimi ve sinir-kas sisteminin düzenli çalışması için gerekli kalsiyum, B vitaminleri, A vitamini ve aynı zamanda kaliteli protein içeren gıdalardır. Süt, yoğurt, ayran ve kefir gibi besinler bu grupta yer alır. Ekmek grubu; enerjinin temel kaynağı olan tahıl grubu, protein ve B vitaminleri yönünden de zengin gıdalardır. Ekmek çeşitleri, tahıllar ve bunlardan yapılan yiyecekler bu gruba girerler. Sebze ve meyve grubu ise, C vitamini sağlayan besinlerdir. Sebze ve meyveler bu grupta yer alır. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler A, C ve B vitaminlerince zengindir. Bu grupların her birinden sabah, öğle ve akşam öğünlerinden yeterince alınırsa dengeli ve düzenli beslenme sağlanır.
4-6 yaş grubunda alınması gereken besinler nelerdir?
-4-6 yaş aralığındaki çocuklar artık söylenenleri dinleyip uygulayabilecekleri yaştadırlar. Bu nedenle sağlıklı beslenmeyi öğretmek için en doğru zamandır. Fakat bu yaş aralığında zaman zaman iştahsızlık durumu ile karşılaşılabilir. Bu yaş grubunda da çocuğun yeterli ve dengeli beslenip beslenmediğinin en iyi göstergesi yine gelişimidir. Yılda 3-4 kez çocuğun ağırlık ve boy artışı takip edilmelidir. Yeterli ve dengeli beslenebilmesi için gerekli besin grupları da 1-3 yaş grubunda olduğu gibidir. Ancak bu yaş grubunda çocukların beslenmesinde yanlış besin seçimine izin verilmemelidir. Örneğin süt yerine çay veya toz içecek, ayran yerine gazoz seçilmemelidir. Öğün aralarında abur cubur tek yönlü beslenmeye neden olur. Bu nedenle çikolata, kraker, meyve suyu gibi besinler yerine süt, taze sıkılmış meyve suyu ve kuru meyveler tercih edilmelidir. Buna ilaveten şehriye çorbası yerine mercimek çorbası, sebze çorbası, tarhana çorbası, yoğurtlu çorba, reçel yerine pekmez gibi biyo-yararlılığı yüksek besinler tercih edilmelidir.
KUTU
4-6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLAR İÇİN GÜNLÜK ALINMASI GEREKLİ GIDALAR
-1-2 su bardağı süt, yoğurt veya 2-4 su bardağı ayran
-1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir ve 1 adet yumurta
-Yarım kepçe bulgur pilavı veya makarna
-2 yumurta büyüklüğünde et, balık, tavuk ya da bir kepçe kuru baklagil yemeği
-1-2 kepçe sebze salatası
-3-6 dilim tam buğday ekmek
-2-3 adet meyve yemelidir.