Zayıflama değil arınma yöntemi

E. ÇAĞLA GENİŞ
Son dönemlerde ünlü diyetisyenlerin pek çoğu, toplumun zayıflama konusundaki farklılık arayışına cevap verebilmek adına farklı detoks programları, farklı detoks ürünleri ve detoks tarifleri ile karşımıza çıkmakta. Detoksun bir zayıflama tekniği olarak değil, bir arınma çeşidi olarak uygulanması gerektiğine dikkat çeken Diyetisyen ve Beslenme Uzmanı Buket Adanç, detoksla ile ilgili merak edilen soruları cevaplandırdı.



-Detoks nedir ve türleri nelerdir?
Detoks, vücudun toksinlerden arınması anlamına gelir. Vücudunuzun toksik olarak algıladığı maddeler sadece hastalıklara neden olacak maddeler veya serbest radikaller değil, kişinin bünyesinde alerji yaratacak maddeler de olabilir ve biz bu maddeleri sadece yiyecekler ile değil hava ve su yolu ile de vücudumuza alabiliriz. Sağlıklı bir insanın vücut sistemi bu toksinler ile savaşacak durumdadır ancak bu savaşı gerçekleştirebilmek için doğru beslenmek ve yeterli fiziksel aktivite çok önemlidir. Peki, vücudumuza zarar veren maddeler nelerdir? Fast food ürünler, kızartma yiyecekler, içerisinde aspartam bulunan yapay tatlandırıcılar, sigara ve alkol, mangal ve döner gibi direkt ateşle temas eden pişirme yöntemleri, kimyasal maddeler ile yakın temasta bulunan iş kolları, düzenli ilaç kullanımı, endüstriyel bölgede yaşamak… İşte bu toksik maddeler vücuda alındıktan sonra dolaşım sisteminde serbest radikallere dönüşür ve bu da kişinin vücudundaki sağlam moleküllerin yapısını bozarak, sistemin zarar görmesine neden olur. Detoks sisteminde, vücudun serbest radikaller ile başa çıkabilmesi ancak antioksidan ve su tüketimi ile gerçekleşir.



TOKSİNLER PSİKOLOJİYİ DE ETKİLİYOR
-Antioksidan nedir, toksinlerin psikolojik etkisi üzerine neler söylersiniz?
Hem vücut hücreleri, hem de dışarıdan besinler yolu ile aldığımız kimyasal maddelere antioksidan denir. Solunum sürecinde, havadan aldığımız oksijen vücut içinde serbest radikaller adı verilen ve toksik etki gösteren bazı maddelerin oluşmasına sebep olur. Ayrıca besinlerle aldığımız kimyasallar kana karışana kadar vücutta pek çok reaksiyona uğrar ve sindirim sürecinde serbest radikaller dediğimiz ve hücrelerin oksitlenmesine neden olan oksidanları ortaya çıkartır. İşte bu oluşuma karşı vücuda koruma kalkanı oluşturan antioksidanlar, vücudun doğru enzimlerini faaliyete geçirir ve serbest radikallere karşı savaşırlar. Vücutta oluşan toksinler sadece fizyolojik değil, psikolojik olarak da etki gösterir. Uzun süreli toksik etki sonucunda konsantrasyon eksikliği, huzursuzluk, unutkanlık, öfke, depresyon, gerginlik ve yorgunluk gibi sorunlar ortaya çıkar.



-Vücudumuzu toksinlerden nasıl arındırabiliriz?
En önemli nokta antioksidan kapasitesi yüksek besinlerin tüketimi… İkinci önemli nokta ise; antioksidan kapasitesi yüksek besinleri pişirme ve hazırlama yöntemi olarak kızartma, kavurma, direkt ısıda pişirme tekniklerini kullanmamaktır. İhtiyacımız olduğu dönemlerde kısa süreli detoks programlarını, diyetisyen veya doktor eşliğinde uygulayabilirsiniz. Özellikle ciltte kızarıklı, baş dönmesi, kas krampları, yiyecek alerjileri, mide yanması ve bulantısı, şiddetli baş ağrıları, yorgunluk, bağırsak düzensizliği, ciltte kızarıklık, yutma güçlüğü, kilo değişikliği ve cinsel isteksizlik gibi şikayetlerde detoks programı uygulayabilirsiniz. Detoks programının süreci kişinin sağlık durumu göz önünde bulundurularak uygulanmalıdır. Sadece sıvı ağırlıklı detoks programları kişinin karbonhidrat, protein ve yağ ihtiyacını karşılamadığı için uzun vadede sağlık problemlerine yol açabilir. Detoks programları maksimum 10 günlük sürede uygulanmalıdır. Çok uzun süreli detoks programları kişinin hızla kilo kaybetmesine ve dolayısıyla vücuttan gereğinden fazla su ve kas kaybına neden olmaktadır. Su ve kas kaybı yoğunluğu kişinin verdiği kiloyu hızla geri almasına sebep olur. Ayrıca yoğun kas kaybı, kalp krizi riskini arttırmaktadır. Detoks programı sürecinde diyetisyen kontrolünde egzersiz yapılabilir ve bu egzersiz yürüyüş ve yüzme gibi hafif egzersizler olarak tercih edilmelidir.
ŞEKER HASTALARI DİKKAT!
-Detoks programı uygulayan bir kişi nelere dikkat etmelidir?
Kişinin şeker hastalığı varsa daha sık öğünleri olması, özellikle sadece sıvı ile değil lif içeriği yüksek besinler tüketerek kan şekeri dengesini sağlaması gerekmektedir. Diyabetli kişilerin detoks programlarında antioksidan oranı yüksek ancak glisemik indeksi yüksek sebze ve meyveler tek başına kullanılmamalı, özellikle bu besinleri sıvı olarak değil, posası ile birlikte tüketmeleri önerilmektedir. Tansiyon problem olan kişilerin tuz tüketimi kadar tükettiği kök sebzelerin içeriğindeki sodium oranı da hesaplanmalıdır. Özellikle de tüketilen besin sıvı olarak tercih edilecekse 1 bardak gibi görünen içecek aslında miktar olarak fazlaca sodyum içeriyor olabilir ve tansiyonu yükseltebilir. Aynı sorun düşük seyreden tansiyon için de geçerlidir. Fazla kullanılan limon ve sarımsak gibi besinler tansiyonun daha da düşmesine sebep olabilir. Ayrıca kabızlık (konstipasyon) ve ishal (diyare) problem yaşayan kişilerin detoks programlarında ona göre besin tercihleri yapılmalıdır.
DETOKSTA HAYVANSAL GIDA TÜKETİMİ
-Detoks hakkındaki en büyük yanılgılar nelerdir?
En önemli yanılgı hayvansal kaynaklı besinlerin tüketilmemesi… Hayvansal kaynaklı besinlerde bulunan demir ve kalsiyum gibi maddeler bitkisel kaynaklı besinlerde de bulunmasına rağmen vücutta aynı şekilde işlenemez. Dolayısıyla uzun süre bu besinlerden uzak kalmak bazı vitamin ve mineraller açısından yetersizlik oluşmasına sebep olacaktır. Bu noktada hayvansal kaynaklı besinleri, haşlama, buğulama ve fırınlama gibi sağlıklı pişirme yöntemi uygulayarak tüketmek önemlidir. Tüketilen miktarlar kişinin yaş, boy, kilo ve cinsiyet gibi değişkenlerinin yanı sıra sağlık durumuna göre de belirlenmelidir. Sağlıklı bir kişinin ortalama günlük protein ihtiyacı, kilosu başına 0.8-1.0 gr aralığında değişkenlik göstermektedir. Yoğun egzersiz yapan bireylerde bu oran 1.2-1.4 gr’ a kadar çıkabilir.
Eğer ısrarla hayvansal kaynaklı gıdaları tüketmek istemiyorsanız bu sürenin 7 günü geçmemesine özen gösteriniz ve bu süreçte B12, kalsiyum ve demir gibi besin öğelerini tablet olarak kullanınız. Protein ihtiyacınızı ise kurubaklagiller ve soya gibi besinlerden karşılamaya özen gösteriniz.
TAKVİYE YAPILMALI MI?
-Detoks uygularken takviye almaya gerek var mıdır ve kimler detoks yapabilir?
Eğer detoks programınızda hayvansal kaynaklı gıdalardan ve tahıl grubundan tamamen vazgeçmediyseniz tablet kullanımına ihtiyaç yoktur. Hamileler, emziren anneler, çocuklar, büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu dönem olan ergenlik çağındaki gençler, kanser hastaları, böbrek yetmezliği olanlar detoks programı uygulamamalıdır. Detoks programının en temel özelliği sigara ve alkol gibi maddeleri kesinlikle tüketmemek. Mangal gibi direkt ateşe temas ederek pişen etler ve kirli hava ikinci uzak durulması gereken noktadır. Ayrıca alınan enerjinin karbonhidrat, protein ve yağ dengesinin sağlıklı olması ve yeterli sıvı tüketimi çok önemlidir. Özellikle antioksidan kapasitesi yüksek sebze ve meyveler mutlaka diyetinizde bulunmalıdır.

Haber Merkezi