Ziraat marketler eczane gibi olacak

BERKAY ERDEN / ÖZEL HABER - Türkiye’nin tarım ürünlerinde yaşadığı kalıntı sorunu, yeni bir denetim modelini beraberinde getirdi. Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Dr. Hakan Çakıcı, ihracattan dönen ürünleri örnek göstererek, ziraat ilaçlarında reçete ve dijital takip sisteminin yaygınlaştırılacağını belirtti. Halihazırda dört ilde uygulamanın yapıldığı kapsamlı reçete sistemi ile ilaç bayilerinin eczane gibi çalışacağını söyleyen Çakıcı, yetkili ziraat mühendislerinin gerekli dozda ilacı reçete olarak yazacağını söyledi. Hollanda’daki ilaç ve gübre kullanımının Türkiye’den fazla olmasına rağmen Hollanda’da “kalıntı” sorunu yaşanmadığına dikkat çeken Çakıcı, “Ya yanlış ilaç kullanıyoruz ya da ilaçları yanlış kullanıyoruz” dedi.

İLAÇLAR İNTERNETTEN TAKİP EDİLECEK

İlaç ve gübre kullanımındaki yanlışların önüne geçilmesi için kapsamlı bir reçete sisteminin denemelerinin 4 ilde uygulanmaya başlandığını ifade eden Çakıcı, ilaç satan bayilerin eczane gibi çalışacağını belirtti. İlaçların takibinin internet üzerinden yapılacağını söyleyen Çakıcı, “Türkiye’den ihraç edilen ürünlerde sürekli kalıntı sorunu yaşanıyor, bu hep aynı mesele. Şimdi devlet bu konuda yeni bir sisteme geçiyor. Reçete sistemi daha önce de vardı ama şimdi daha kapsamlı bir reçete sistemine geçiliyor. Yetkilendirilmiş ziraat mühendisleri reçete yazacak, ilaç satan yerler adeta eczane gibi olacak. Satışlar internet üzerinden takip edilen bir sisteme bağlanacak. Bu sistem şu an pilot olarak 4 ilde uygulanıyor: Ankara, Samsun, Mersin ve Kırklareli. Bu yıl deneme yapılacak, ardından tüm Türkiye’ye yayılacak. Örneğin bir ilacın Aralık ayında atılması gerekiyorsa, tüm bilgiler sisteme girilecek ve ancak o zaman reçete yazılabilecek. Süresi gelmeden tekrar ilaç alamayacaksın. İkinci dozu alabilmek için de belirli bir sürenin geçmesi gerekecek. Zaten ilaçlar ambalajlı satıldığı için fazla atma ihtimali de azalıyor. 10 dekar alan varsa, ‘buraya bir litre yeter’ deniyor ve bir litre alıyorsun. İkinci litreyi alamıyorsun. Ama kayıt dışını hiçbir şey engellemiyor. Türkiye’de ve dünyada yasaklı olan ilaçlar hâlâ kullanılıyor. Bizim asıl sorunumuz da bu. Şu anda en çok konuştuğumuz mesele bu” dedi.

HOLLANDA’DA İLAÇ ÇOK, KALINTI YOK

Türkiye’de sanılanın aksine ilaç ve gübre kullanımının yüksek olmadığını belirten Çakıcı, yanlış madde ve hatalı uygulama nedeniyle sorunlar yaşandığını dile getirdi. Hollanda’daki ilaç ve gübre kullanımının kat be kat fazla olmasına rağmen, ürünlerde kalıntıya rastlanmadığına dikkat çeken Çakıcı, “Biz çok ilaç ve çok gübre tüketen bir ülke değiliz. Zaten bu açıdan zengin bir ülke de değiliz. Hollanda’nın kullandığının beşte biri kadar ilaç kullanıyoruz ama Hollanda bizden 20 kat fazla üretim yapıyor. Buna rağmen onlarda kalıntı sorunu olmuyor. Demek ki biz ya yanlış kullanıyoruz ya da kullanmamamız gereken ilaçları kullanıyoruz. Yani sorun bilgi birikiminde değil, uygulamada. Şimdi vatandaş ilacı atıyor ama diyor ki, ‘üzerinde yazan doz beni kurtarmıyor.’ Etiketinde ‘20 gram atacaksın’ yazıyor ama ‘bu doz yetmiyor, bir kere daha atmak zorundayım’ diyor. Ama atamıyor. Bu da ayrı bir sorun. Piyasadaki ilaçların yeterliliği de önemli. İnsan sağlığında muadil ilaç sorunu varsa, tarımda da benzer bir durum var. Atış yöntemi de çok önemli. ULV cihazıyla mı atılacak, başka bir yöntemle mi? Hangi meme kullanılacak? Hepsinin dozajı farklı. Mesela biberde trips için sabah saatlerinde, çiçek açıkken uygulanması gerektiği söylenir. Peki bunu kim kontrol edecek? Kim denetleyecek? Denetim yok. İnsan ‘fazla atayım, nasip’ deyip geçiyor. Bunları engelleyemiyoruz. Bir de olmaması gereken ilaçlar var. 1950’lerde kaldırılmış ilaçlar hâlâ kullanılıyor. Mesela her şeyi yok eden bazı maddeler var. Bunların piyasada olmaması lazım ama Orta Doğu’dan, farklı yerlerden hâlâ geliyor, hâlâ üretiliyor” şeklinde konuştu.

GIDA DENETİMİ TARLADA BAŞLAMALI

Kamuda ve özel sektörde çalışan ziraat mühendislerinin sahada aktif rol alması gerektiğini ifade eden Çakıcı, gıda denetiminin tarlada başlaması gerektiğini söyledi. Hal yasasının da mutlaka elden geçmesi gerektiğini dile getiren Çakıcı, açıklamalarını şu şekilde noktaladı: “Biz aslında bu alanda sahada olmamız gereken bir noktadayız. İl müdürlüğünde çalışan arkadaşlar bile sahada değil. Masa başında evrak işi yapıyorlar. Evrak geliyor, işlem yapılıyor, o kadar. Oysa çiftçi eğitimleri yapılmalı, tarlaya gidilip kontroller yapılmalı. Denetim en büyük sorunumuz. Gıda sektöründe denetimler yapılıyor, lokantalara gidiliyor ama iş orada bitiyor. O adam ürünü zaten piyasadan almış. O noktada yapacak bir şey kalmıyor. Asıl tarladaki üretimi denetlemek lazım. Haller çok önemli. Hal yasasının çıkması, yenilenmesi gerekiyor. Sıkıntı çok.”