Büyükşehir'in DMO alımlarında hem zarar hem kural ihlali

KEMAL ÖZKURT / İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporu, Devlet Malzeme Ofisi (DMO) üzerinden gerçekleştirdiği araç ve malzeme tedarik süreçlerinde çifte sorun tespit etti. Rapora göre, belediye hem araçların geç teslim edilmesinden kaynaklanan mali haklardan mahrum kaldı hem de milyonlarca liralık kredi ödemelerini yıl sonunda muhasebe yönetmeliğine aykırı şekilde kapattı.

GECİKEN TESLİMATLAR VE KULLANILMAYAN CEZA HAKKI

Büyükşehir Belediyesi, yol süpürme araçları ve kamyonlar gibi önemli ihtiyaçları için DMO aracılığıyla milyonlarca liralık kredi ödemesi yaparak alım talebinde bulundu. Ancak Sayıştay, tedarikçi firmaların araçları sözleşmede belirtilen sürede teslim etmediğini ve teslimatların aylar sürdüğünü belirledi. Denetimlerde, asıl sorun gecikmenin kendisinden çok, bunun mali sonuçlarının belediyeye yansıtılmaması oldu. DMO, tedarikçi firmanın geç teslimatından dolayı gecikme bedeli (ceza) almasına rağmen, aynı gecikmeye maruz kalan ve bu araçları kullanma hakkından mahrum kalan Büyükşehir Belediyesi’ne bu bedeli aktarmadı. Sayıştay, bu durumun belediyeyi mağdur ettiğini ve araçları zamanında kullanamamaktan kaynaklanan zararın yanı sıra, gecikme bedelinden de yararlanamamasına neden olduğunu vurguladı. Bu nedenle belediyenin, DMO'dan bu bedelin ödenmesi veya yeni protokollere bu yönde hüküm konulması için talepte bulunması gerektiği belirtildi.

KREDİ KAPATMA ZORUNLULUĞUNUN İHLALİ

Raporda ele alınan ikinci büyük sorun, verilen ön ödeme kredilerinin muhasebeleştirilmesiyle ilgiliydi. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği, bütçeden verilen avans ve kredilerin mali yıl sonunda kapatılmasını, kapatılmayan tutarların ise ilgili memur adına ‘Kişilerden Alacaklar Hesabına’ alınmasını zorunlu tutuyor. Ancak incelemelerde, belediyenin 85 milyon TL ve 77 milyon TL’yi aşan kredi ödemelerini, Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak ‘Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı’na kaydettiği tespit edildi. Bu hatalı uygulama, yasal süresinde kapatılmayan ve sonraki mali yıla devreden yüklü miktardaki ödemelerin izlenmesinde ve mali tabloların düzenlenmesinde kural ihlaline yol açtı.

ACİL ADIMLAR TALEP EDİLDİ

Belediye yönetimi, DMO kredili avanslarının diğer ön ödemeler gibi değerlendirilmemesi gerektiğini savunsa da, Sayıştay bu görüşü destekleyecek herhangi bir yasal dayanak bulunmadığını belirterek bu savunmayı kabul etmedi. Sonuç olarak Sayıştay, belediyenin ihtiyaç duyduğu araç ve malzemeler için yapılan ödemelerin her halükarda mali yıl sonunda kapatılmasını, kapatılması mümkün olmayan işlemlerin ise iptal edilmesini talep etti. Ayrıca, tedarikçi gecikmesi sonucu oluşan bedelin belediyeye yansıtılmasına yönelik DMO ile resmi yazışma veya protokol düzenlemesi yapılması gerektiği bir kez daha vurgulandı.