Harmandalı için geri sayım: Karara uyulmazsa yol kapanır 

İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından şehir çöplerinin depolandığı yer olan Harmandalı Katı Atık Depolama Tesisi, Danıştay’ın kapatma kararı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin başvurusu üzerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın oluru ile geçici olarak 31 Ekim’e kadar yeniden açılması ile gündemde yer almaya devam ediyor. Tesisin kendisi kadar tesise giden çöp kamyonlarının da sorunlara neden olduğu çevre sakinleri tarafından şikayet konusu olurken, 33 yıl boyunca kamyonların geçtiği mahallelerden biri olan Ahmet Efendi Mahallesi Muhtarı Hasanali Baytaş, bu süreç içerisinde 16-17 insanın çöp kamyonlarının altında kaldığını söyledi. Çöp kamyonlarının güzergahını değiştirmeye yönelik bir kararın uygulanmadığını fark ettiklerini dile getiren Baytaş, 31 Ekim kararına da uyulmaması halinde halkın yolu kapatacağını belirtti.

VATANDAŞLAR ALTINDA KALDI

Harmandalı çöplüğüne giden kamyonların yıllar boyunca mahalle sakinlerine sorunlar yaşattığını belirten Baytaş, süreç içerisinde 15’ten fazla vatandaşın çöp kamyonlarının altında kaldığını belirtti. Kamyonların güzergahının değiştirilmesi için ise 5 yıl önce alınan kararın yeni uygulanmaya başladığını ifade eden Baytaş, “Elimize bir yazı geçti, İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin almış olduğu bir yazı. Bu karar, 22.12.2020 günü alınmış 2020/475 numaralı bir karar. Bu karar ile Harmandalı çöplüğüne çöp dökecek araçların güzergahında 5 yıl önce bir değişikliğe gidilmiş. Ve bugüne kadar bu karar uygulanmamış. Biz de bu kararın olduğunu açıkçası bilmiyorduk. Sonradan, geçen hafta bu karar elimize geçti. Zaten 33 yıldır vahşi bir depolama yapılan Harmandalı çöplüğü var… Bu kamyonların tamamı Ahmet Efendi Mahallesi’nde başlamak üzere, Uğur Mumcu, Mustafa Kemal ve Cumhuriyet mahallelerinden çöp alanına bu 5 mahalleyi kirlete kirlete gidiyordu. Çoğu zaman burada çöp kamyonlarıyla ilgili çok ciddi kazalar yaşandı. Bu 33 yıllık süreçte 16-17 tane vatandaş çöp kamyonlarının altında kalarak hayatını kaybetti. Asfaltı bozdular, yollara çöp suları döktüler. Eylemler oldu, yollar kapatıldı, sıkıntılar yaşandı. Çiğli Belediyesi’ne bu kararın uygulanması adına resmi bir yazı yazdım muhtarlığım adına. Acilen bu güzergâhların değiştirilmesini, aksi halde bu karar uygulanmazsa yetkililer hakkında mahkemeye başvuracağımı beyan ettim. Bugün Büyükşehir Belediyesi, 5 yıl önce alınmış olan kararı bizim bu yazıyı yazmamızdan sonra uygulamaya başladı. Bugüne kadar neden uygulanmadı” dedi.

140 KİLOMETRE YOL İŞLERİNE GELMEDİ

Harmandalı çöplüğüne Danıştay’ın aldığı karar ile çöp dökümünün durdurulmasının ardından çöp araçlarının Bergama ve Ödemiş’te bulunan tesislere gittiğini söyleyen Baytaş, yolun ve zamanın uzamasının bazılarının işine gelmediğini belirtti. Çıkan geçici iznin ise suç olduğunu belirten Baytaş, “Asıl sorun, çöp kamyonlarının yıllardır bu 5 mahalleyi kirletmesi; koku, çevre kirliliği, sağlık sorunları ve kazalarla birlikte birçok olumsuzluğa yol açmasıdır. Bölge 13–15 yıl boyunca çöp depolama alanı olarak planlanmıştı. Hatta Aziz Kocaoğlu döneminde buranın kent ormanı olması planlandı. Burayla alakalı Dokuz Eylül ve Ege üniversitelerindeki bilim insanlarının katıldığı seminerlerde, çöpün her geçen gün daha büyük felaketler doğurabileceği, Ümraniye’de yaşananlardan daha ağır sonuçların an meselesi olduğu, alanın acilen kapatılması gerektiği bilimsel verilerle dile getirildi. Bu süreçte Cumhuriyet Mahallesi eski Muhtarı Dursun Ali Kazar defalarca eylem yaptı. En sonunda, 2025’in Mayıs ayında Danıştay Üst Kurulu oy birliğiyle aldığı kararda, Harmandalı’na çöp dökümünü durdurdu. Danıştay’ın kararı Büyükşehir’e tebliğ edildikten sonra Büyükşehir bazı arayışlara girdi. Ödemiş taraflarında, Bergama tesislerinde, Menemen ve diğer bazı ilçelerde çöp depolama alanları var. Kamyonlar buraya yönlendirildi, özellikle Ödemiş tarafına. Bu da Büyükşehir Belediyesi’ne ve ilçe belediyelerine ulaşım kilometre açısından büyük masraflara neden oldu. Yani buradan Bergama’ya gönderildiğinde araçlar 130–140 km gidiş geliş yapıyor, zaman, benzin, yakıt… Birçoğunun işine gelmedi açıkçası. Ve oralardaki tesislerin de Büyükşehir’in 30 ilçesinin çöplerini alacak kapasitesi yok. Öyle büyük tesisler de yok, ancak ilçeler kendi çöplerini telafi etme imkânına sahip. Büyükşehir Belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’yla iletişime geçerek, geçici de olsa 1,5 ay Harmandalı çöplüğünün kullanılabilmesi için tekrar bir karar çıkarttırdı. Çıkardıkları karar, her iki kurumun yan yana gelip çıkardıkları bu ortak karar anayasal suçtur. Nitekim 3 gün önce yine büyük bir yangın çıktı ve itfaiye güçlükle müdahale edebildi. Bu ülkenin en üst organı Danıştay’dır ve Danıştay’ın verdiği karar tartışılamaz, bozulamaz. Onun üzerindeki tek organ Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’dir. Yani üzerinde başka bir mahkeme olmadığı için o verilmiş kesin kapatma kararı çiğnendi. Açıkçası muhalefet ve iktidar partisinin sürtüşmelerinde bu olaylar yaşanıyor” şeklinde konuştu.

HUKUKİ İŞLEM TALEBİ

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın yeni çöp dökme alanları hakkında yaptığı açıklamaları hatırlatan Baytaş, süreci engelleyenlerin oluşacak felaketlerden sorumlu olduğunu söyledi. Konunun halk sağlığını ilgilendirdiğini vurgulayan Baytaş, “Aldığımız duyumlarda Büyükşehir Belediye Başkanı’nın açıklamaları vardı. ‘Ben 3-4 yerde yer buldum, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yer gösterdim, ne yazık ki onay vermediler’ diyor. Şimdi bu ülkenin sorunuysa, İzmir’in sorunuysa, halkın sorunuysa ve yasalar da bunun doğru olduğunu belgeliyorsa, bu işin engeli kim olursa olsun, hangi siyasi parti olursa olsun fark etmez. Çünkü bu iş halk sağlığını ilgilendiren bir sorun. Siyaset üstü bir sorun açıkçası. Özellikle yargıçlarımızdan ricamız var: Kim bunu engelliyorsa, halkın sağlığını kim hiçe sayıyorsa, yarın buradaki yaşanacak patlamalar, felaketlerin sorumlusu kim olacaksa onların hakkında acilen işlem yapılmasını arzu ediyoruz” dedi.

SÜRE UZARSA HALK YOLU KAPATACAK

Harmandalı’nın siyasi bir manevra olarak görülmemesi gerektiğini belirten Baytaş, geçici sürenin de bitmesiyle halkın mahkeme kararına dayanarak yolu kapatacağını söyledi. Verilen geçici süre içerisinde yetkilileri halkın sesini duymaya davet eden Baytaş, açıklamalarını şu şekilde noktaladı: “Özellikle Ekim ayının 31’ine alınmış olan o geçici, 1,5 aylık karar içerisinde Büyükşehir Belediyesi ve Çevre Şehircilik Bakanlığı bu süreçte otursun, ülkenin geleceği, vatandaşın geleceği, çevre ve halk sağlığı için ortak noktada bir karara varsınlar. Bunu siyasi koz olarak, manevra olarak görmesinler. Halk çözüm istiyor. Kim yapacaksa yapsın, mahkeme kararına uysun. Ve o mahkeme kararına dayanarak Ekim’in 31’inden sonra Harmandalı halkı süresiz olarak yolu kapatacaktır. Bu süreçte de kapatacakları o yolun suç olmadığına kanaat getiriyoruz. Çünkü alınmış olan o geçici karar da bitecek. O geçici kararı kesinlikle uzatmayı düşünmesinler. 31 Ekim’e kadar tahammül edeceğiz. 31’inden sonra dönüşümlü yol kapatma eylemlerimiz devam edecek. Çünkü oranın birçok derdini yaşadık. Her seferinde 2-3 ayda bir oranın kirli sularında patlamalar oluyor. Ve o patlamalar Harmandalı’nın 5 mahallesini kapsayarak ovaya kadar akıp gidiyor, çevreyi kirletiyor, hastalıklara neden oluyor. Son diyeceğim şu ki; gerçekten Harmandalı halkı ölüme terk edildi. Yöneticilerimizden son ricamız şu: Ya çöp ya Harmandalı halkı. İkisinden birini tercih etsinler. Biz halkımızı tercih ediyoruz. Bizim sesimizi duymayanlara da bu halk günü geldiğinde, zamanı geldiğinde nasıl davranacağını çok iyi biliyor.”

ÇOCUKLARI SOKAĞA SALAMADIK

Harmandalı’na giden çöp kamyonlarının geçtiği yol üzerinde oturan bir vatandaş sıkça geçen kamyonlar nedeniyle zor anlar yaşadıkları açıkladı. Çocuklarının hem kamyonlardan hem de döktükleri çöplerden zarar görmeleri adına sokağa salmaktan kaçındığını belirten bir vatandaş, “Benim evim çöp kamyonlarının geçtiği güzergâh üzerinde. Çocuklarım her gün bu kamyonların gürültüsüyle, yola döktükleri pisliğin kokusuyla büyüyor. Defalarca kazalar yaşandı, önüne bir şey atlarsa duramaz bu çöp yüklü kamyonlar. Kamyon korkusundan çocuklarımın sokakta oynamasına izin vermedim bazı zamanlar. Bu mahalle halkı yıllardır eziyet çekiyor ama kimse duymuyor. Biz sadece güvenli, sağlıklı bir ortamda yaşamak istiyoruz” şeklinde konuştu.

Kaynak : BERKAY ERDEN