Filiz’den öncü kitap

ONURHAN ALPAGUT

Türkiye’de, Köy Enstitüleri üzerine yazılmış ilk tiyatro oyunu kitabı olma özelliğini taşıyan “Çoban Heybesinde Antigone Dağ Başında Sophokles”, Hayrettin Filiz’in yazdığı; ‘Yıldızlara Bakmak’, ‘Delikanlı’, ‘Kazboğan’, ‘Mamıd Efendi’, ‘Hafız’, ‘Memetçik Memet’ ve ‘Güneşli Günlere Dair’ adlı 7 adet enstitü temalı oyun ve 8 adet, yine Filiz’in hazırladığı BTA (Bilimsel Tiyatro Atölyesi) / 17 Nisan Enstitü Bayramı Bildirisi’ni içeriyor.

KİTABIN ÖNSÖZÜ

Kitaba uzun bir önsöz yazan Prof.Dr. Oğuz Makal, yazısında ‘Yıldızlar Avucunda Bir Yazar’ diye işaret ettiği Hayrettin Filiz için şöyle demektedir: “Beni asıl ilgilendiren onun tiyatro ile sarmal süren savaşımı. Gayretine, tutkusuna, gözlerinin içine baktığımda sanki İ. Hakkı Tonguç’u görüyorum... Tonguç kadar Sabahahattin Eyüboğlu’nun üretkenliğini... Diyalektik tiyatronun sıra neferi olarak görüyorum Hayrettin Filiz’i… Tiyatronun namuslu neferi. Sanatı hayatına katmış, yıldızlara doğru yürüyen bir adam... Çoban Heybesinde Antigone Dağ Başında Sophokles, okunması, saklanması, yararlanılması gereken bir kitap. Kitaptaki oyunlar, geçmişteki yarına ve gelecekte de parlayacak olan güneşli günlere dair...”

İLK KEZ KİTAPLAŞTIRILDI

Kitapta yer alan, tamamı köy enstitüsü temalı 7 oyun, bu konuda Türkiye tarihinde yazılmış ilk oyunlar olma özelliğini taşıyor. İlki 2004 yılında kaleme alınan bu 7 oyundan biri olan ‘Yıldızlara Bakmak’, Devlet Tiyatrosu havuzuna alınmış öncü bir oyun. Enstitüye elektrik getirmek için son derece sıra dışı bir işe kalkışan Azmi eğitim başı ve diğer öğretmenlerin duygusal hikayesinin anlatıldığı oyun, enstitü öğretmenlerinin idealist tutumunu gözler önüne serer. ‘Delikanlı’ adındaki oyun; Köy Enstitülerini kuran İsmail Hakkı Tonguç’un yaşamı ve eylemini güldürü formuyla anlatan, Antik Yunan sahneleme biçimiyle yazılmış iddialı bir oyun. ‘Kazboğan’ adındaki üçüncü oyun; 1940’ların sonunda geçen dramatik bir hikayeyi konu eder. Çocuk doğuramayan 15 yaşındaki Ayşe, köylünün kazboğan dediği difteri hastası olmuştur. Cehalet, difteri hastası Ayşe’nin, soluk alması için dişlerini sökme yoluna gider. Bu saçmalığı engellemek isteyen köy enstitülü Remzi Öğretmenin başına gelmeyen kalmaz. ‘Memetçik Memet’, ünlü yazar Mehmet Başaran’ın aynı adlı romanından uyarlanmış ve yüksek enstitü çıkışlı oldukları halde subay yaptırılmayan enstitülü öğretmenlerin hazin durumunu anlatır. ‘Hafız’, medrese okulundan kaçarak enstitüye kaydını yaptıran bir köylü çocuğunun gerçek hikayesidir. 1981 yılında TDK Büyük Şiir Ödülü kazanan, onlarca kitabın yazarı Ali Yüce’nin yaşam öyküsünün anlatıldığı oyun, şair Ali Yüce’nin şiirleriyle de bezenmiş bir şekilde işlenir. ‘Sütlü Keçinin Oğlağı Olmayan Biri: Mamıd’Efendi’ adlı oyun, 1966 yılında, UNESCO’nun dünyaya örnek insan seçtiği yazar Mahmut Makal’ın enstitü sonrası yayımladığı ve büyük gürültü koparan Bizim Köy adlı kitabının yayımlanması ve sonrasını konu eder. Kitaptaki son oyun olan ‘Güneşli Günlere Dair’ ise, köy enstitülerinin kapatılış hikâyesini, yaşlı bir köylünün ağzından anlatır. Kitabın ikinci bölümünde, Bilimsel Tiyatro Atölyesi’nin, yıllar içinde hazırlayıp ilan ettiği 17 Nisan Köy Enstitüleri Kuruluş Günü Bildirileri’nden sekiz tanesi yer alır.

İKİNCİ KİTAP…

240 sayfalık bu kitap, yazarı Hayrettin Filiz’in yayımlanan ilk kitabı... Önümüzdeki ay, ikinci kitabı yayımlanacak yazar, bu konuda yeni oyunlar yazmaya devam ettiğini, kuşkusuz birçok kalemin bu konuda yeni çalışmalar yapacağına inandığını; çalışmalarının yeni kalemlere aydınlık ve umut vermesini dilediğini söyledi.

HAYRETTİN FİLİZ HAKKINDA

Hayrettin Filiz, 9 E.Ü.Güzel Sanatlar Fakültesi Yazarlık Bölümü mezunudur. 2000 yılında kurduğu Bilimsel Tiyatro Atölyesi adlı tiyatrosunda 140’dan fazla oyun üretmiş ve sahnelemiştir. Türkiye’de yayımlanan birçok sanat-edebiyat dergisinde yazıları yayımlanan Filiz, aynı zamanda değişik gazete ve dergilere de düzenli olarak yazı yazan bir kişidir. Şu ana kadar birçok kolektif kitapta yer alan Filiz, aynı zamanda da iki kez ‘En İyi Yönetmen’ ve iki kez de Türkiye çapında ‘Tiyatroya Emek Ödülü’ ile onurlandırılmış bir yazardır.

Haber Merkezi