Telomerine sahip çık ömrünü uzat

Dr.Fevzi Özgönül, “Telomer, kromozomların en ucunda bulunan bir uzantıdır. Bu uzantı kromozomlara karşı korumak ile görevlidir. Her hücre bölünmesinde bir uzantıdan küçük parça eksilir. Telomer uzantısı hayat mumu gibidir. Hücre bölündükçe eksilir ve en sonunda eksilemeyecek duruma gelince hücre bölünmesi gerçekleşmez ve hayat son bulur. Yaşlılığa bağlı ani ölümleri bu şekilde açıklayabiliriz” dedi.

CANLILIK DEVAM EDİYOR

“Yaklaşık olarak 35 yıl önce replikatif yaşlanmayı inceleyen Leonard Hayflick normal insan fibroblastların kabaca 50 kez bölündükten sonra gelişme ve bölünme yeteneklerini yitirdiklerini bulmuştur” diyen Dr.Fevzi Özgönül, “Yaşlı olan hücreler biyolojik olarak canlılıklarını sürdürüyor fakat bölünüp yeni hücre meydana getiremiyorlardı ve sonunda ölüyorlardı.(buna hayflick limiti deniyor) Telomer boyu ölçülerek yaşımızla kronolojik yaşımız arasında bir fark olup olmadığını da anlayabiliriz. Telomer boyu ne kadar uzunsa biyolojik yaşımızda o kadar uzun olacaktır. Yani biz yaşıtlarımıza göre daha hızlı mı yoksa daha yavaş mı yaşlandığımızı anlayabileceğiz. Bu arada telomerlerin kısalmasını etkileyen bir de enzim tespit edildi. Bu enzim telomeraz enzimidir. Bu enzimin görevi her hücre bölünmesinde telomerin eksilen parçasının yerine geçerek telomerin boyunun aynı kalmasını sağlamaktır. Böylece telomeri kısalmayan hücreler sonsuza kadar bölünebilmektedir” diye konuştu.

YAŞ ETKİSİ

Dr.Fevzi Özgönül, genç insanlardan alınan hücreler yaşlı olanlardan alınana göre kültür ortamlarında daha çok bölünme gösterdiğini kaydederek, “İnsan embriyo hücreleri 60-80 defa bölünürken, orta yaşlı bir kişiden alınan hücreler yaklaşık 10-20 defa bölünebiliyor. Ömrü uzun olan canlılarda, ömrü kısa olanlara göre daha çok bölünme sayısı olabiliyor.1999 yılında Nature Dergisi’nde yayımlanan bir makalede klon canlı olan koyun Dolly’nin sağlıklı olduğu ancak telomerlerinin Dolly ile aynı yaştaki normal diğer koyunlarınkinden daha kısa olduğu ve bunun da erken yaşlanma belirtisi olduğu belirtilmişti. Dolly’nin klonlanması için gerekli, genetik materyal 6 yaşında ki bir koyundan alındığından genetik olarak 6 yaşında doğduğunu düşünenler var. Bu fikrin temelinde yaşlılık süreci ile yakından ilişkili olan kısa telomerler yatıyor. (İHA)

Haber Merkezi