Hükümet GAP'ı ihmal etti

SAMİ GÖKÇE/ANKARA 

Oran "Tarım, enerji, sanayi, ulaşım, haberleşme, eğitim, sağlık, turizm, kırsal ve kentsel altyapı gibi birçok sektörü kapsayan, ülke kalkınmasına önemli katkılar sağlayacak GAP’ın tamamlanması, sadece bölge değil ülke kalkınması için de hayati önemdedir" diye konuştu.

Umut Oran bölgede yaptığı inceleme ve gözlemlerini paylaştı. Ülkemizde siyasal, sosyal, ekonomik ve demografik sorunların temelinde yatan bölgeler arası gelişmişlik farklarını ortadan kaldıracak, bölge ve ülke kalkınmasına önemli katkı sağlayacak olan Güneydoğu Anadolu Projesi’nin en kısa sürede bitirilmesi gerektiğini anlatan Umut Oran  "Bu proje Türkiye nüfusunun yüzde 11’inin yaşadığı Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsıyor. Bu iller toplam 75 bin 358 kilometrekarelik yüzölçümü ile Türkiye topraklarının yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor. Türkiye’de sulanabilir 8.5 milyon hektar arazinin ise yüzde 20’si GAP Bölgesi’nde yer alıyor. Bu illerde halkın gelir düzeyi ve hayat standardını yükseltmek için 1980’lerde uygulamaya konulan ve tarım, enerji, sanayi, ulaşım, haberleşme, eğitim, sağlık, turizm, kırsal ve kentsel altyapı gibi birçok sektörü kapsayan GAP’ın tamamlanması, sadece bölge değil ülke kalkınması için de hayati önem taşıyor" dedi.

HÜKÜMET VERDİĞİ SÖZLERİ TUTMADI

AKP iktidarında 2002-2008 döneminde GAP'ın adeta unutulduğunu  iddia eden CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, 2008’de ilan edilen “Kürt Açılımının ekonomik ayağı” niteliğinde bir GAP Eylem Planı açıklandığını 2008 de Diyarbakır'da açıklanan bu planın  hiç bir maddesinin hayata geçirilmediğini söyledi.

GAP HÜKÜMETİN GÜNDEMİNDEN DÜŞTÜ

Oran "Dönemin Başbakan Erdoğan yeni Eylem Planı ile GAP’ı hızlandırma; bölgede yatırım, üretim ve istihdamı artırma yönünde iddialı vaatlerde bulundu.  GAP’ın mali portresi 2008 yılı fiyatlarıyla toplam 41.2 milyar TL olarak hesaplanmış, 2007 sonuna kadar yapılan toplam harcama 25.6 milyar TL, nakdi gerçekleşme oranı yüzde 62.2 olmuştu. 2008-2012 GAP Eylem Planı’nda (2008 fiyatlarıyla) 26.7 milyar TL kaynak aktarımı öngörülürken, eylem planı döneminde (2012 fiyatlarıyla) toplam harcama 14.7 milyarda kaldı. “Kürt açılımı” başarısız olunca, GAP Eylem Planı da adeta hükümetin gündeminden düştü. Hal böyle olunca, “temin edilmiş” o kaynaklar GAP’a akıtılmadı. Vaat edilen kaynağın neredeyse yarısı kadar bir harcama gerçekleşebildi. Enflasyonla güncelleme durumunda ise gerçekleşen harcama reel bazda çok daha düşük. Üstelik yapılan harcamanın da büyük bölümü, çalışanlar ve işverenlerden kesilen primlerden oluşan İşsizlik Sigortası Fonu’ndan aktarıldı. GAP’ta öngörülen sulama şebekesinin ancak yüzde 17.3’ü tamamlanabildi ve 1.8 milyon hektar arazinin sadece yüzde 20’si sulanabiliyor. Tamamlanan 16 barajda tutulan su araziye verilemiyor. Oysa bu arazinin tamamının sulanabilmesi, Türkiye’nin tarımsal üretimini iki katına çıkaracak" dedi.

 İSTAHDAM SAĞLANAMADI

GAP Bölgesinde gerekli istihdam artışının sağlanamadığına da dikkat çeken Umut Oran bölgede işsizlik ülke ortalamasının yaklaşık 5 puan üzerinde olduğunu Türkiye’de en yüksek işsizlik oranının; yüzde 23,4’le Batman, yüzde 20,6 ile Mardin, yüzde 20,5 oranıyla Siirt, yüzde 20,1’le Şırnak ve yüzde 18,7’le Diyarbakır’da bulunduğunu açıkladı.

Yapılan inceleme sonunda GAP bölgesindeki illerin göç vermeye devam ettiğini saptadıklarını anlatan Umut Oran Türkiye nüfusunun halen yüzde 11 oranındaki 7.6 milyonunun GAP bölgesindeki 9 ilde yaşadığını GAP illerinin toplam nüfusu 2014 yılında yaklaşık 522 bin kişi azaldığını kaydetti. Bölge için önemli bir tarım ürünü olan pamuk üretiminin ise 2002-2013 döneminde Şanlıurfa dışındaki illerde düştüğünü en hızlı düşüş yüzde 96 ile Siirt’te gerçekleştiğini ifade etti.

İHMAL DEVAM EDİYOR

Oran daha sonra şu değerlendirmeyi yaptı: “Bölgede halkın gelir düzeyi ve hayat standardını yükseltmek amacıyla uygulamaya konulan GAP, Türkiye’de ciddi siyasal, sosyal, demografik sorunlara kaynaklık eden bölgeler arası gelişmiş farklarını ortadan kaldırma ve ülke kalkınması açısından stratejik önemdedir. Tamamlandığında 3.8 milyon kişiye istihdam sağlanacağı belirtilen GAP, sadece bölge değil ülke kalkınması, ekonomik büyüme, istihdam artışı ve işsizlik sorununun çözümüne önemli katkı sağlayacaktır.

AKP ise ülke kalkınması, sosyal barış ve huzur bağlamında kalıcı yararlar sağlayacak uzun soluklu GAP yerine, kısa vadede canlılık yaratacak inşaat- toplu konut, duble yol, köprü gibi rant projelerine ağırlık vermeyi tercih etmiştir. Eylem Planı kapsamında verilen sözler tutulmamıştır. Geçen yıl hazırlandığı söylenen, “adı var kendi yok” nitelikteki yeni eylem planı da bir türlü ilan edilememiştir. Bölgeye yönelik “çözüm süreci” gibi GAP’ın akıbeti de halen belirsizdir. GAP’ta ihmal devam ediyor. Oysa ekonomik, siyasal ve sosyal nedenlerden dolayı Türkiye’nin, GAP’ı ihmal etme lüksü yoktur.”

Haber Merkezi