Tarihte bugün ne oldu? 14 Haziran...

Türkiye ve dünyada 14 Haziran tarihinde neler yaşandı, tarihte bugün kim doğdu, kim öldü, tarihte bugün yaşanan önemli olaylar neler gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.

TARİHTE BUGÜN NE OLDU? 

Türkiye’nin güvenlik teşkilatlarından biri olan Jandarma, 1839 yılında kuruldu. Aynı yıl, teşkilatın görev ve sorumluluklarını belirleyen ilk düzenleme olan Asâkir-i Zaptiye Nizamnâmesi de yürürlüğe girdi.

Göztepe Spor Kulübü 1925’te Kuruldu

İzmir’in köklü spor kulüplerinden Göztepe Spor Kulübü, 14 Haziran 1925 tarihinde Göztepe semtinde kuruldu. Altay kulübünde yaşanan bir anlaşmazlığın ardından Nebi ve Vedat kardeşler öncülüğünde toplanan gençler ve semt sakinleri tarafından kurulan kulüp, kısa sürede İzmir futbolunun simge takımlarından biri haline geldi. İlk kongresinde Fahri Başkanlığa dönemin İzmir Valisi Kazım Dirik’in seçildiği Göztepe, Türk futbolunun hem yerel hem ulusal düzeyde en önemli temsilcilerinden biri olmuştur.

Cumhuriyetin sanayileşme hedefleri doğrultusunda yerli kaynakların değerlendirilmesi amacıyla kurulan Etibank, 1935 yılında Genel Müdürlük yapısıyla faaliyete geçti.

Cumhuriyetin kültür ve eğitim politikaları doğrultusunda önemli bir adım atılarak, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin kurulmasına ilişkin yasa, 1935 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. 

Türkiye’nin doğal kaynak potansiyelini bilimsel yöntemlerle ortaya çıkarmak amacıyla, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'nün (MTA) kurulmasına ilişkin kanun, 1935 yılında TBMM’de kabul edildi.

TARİHTE BUGÜN KİM DOĞDU?

Kaptanzâde Ali Rıza Efendi, 14 Haziran 1881’de İstanbul’da doğdu. Türk söz yazarı ve bestecidir. “Yıldızların Altında” ve “Efem” gibi önemli şarkıların sözlerini ve müziklerini yazmıştır.

Takiyüddin bin Maruf

Osmanlı’nın en önemli bilim insanlarından biri olan Takiyüddin, 1521’de Şam’da doğdu. Astronomi, matematik, mekanik ve optik alanlarında çığır açan çalışmalar yaptı. 1577’de III. Murat’ın izniyle İstanbul’da bir rasathane kurdu. Bu gözlemevinde gök cisimlerini gözlemlemek için modern sayılabilecek aletler ve dakikayı 5 saniyeye bölen mekanik saatler geliştirdi. Trigonometriyi geliştirdi, ondalık kesirleri astronomide kullanan ilk bilim insanı oldu. Ancak halkın tepkisi ve dini baskılarla rasathanesi 1580’de yıkıldı. Kepler'in çağdaşı olan Takiyüddin’in gözlemleri, Avrupa’daki bilimsel gelişmelerle aynı düzeydeydi.

Perihan Savaş

Türk sinema ve televizyonunun önemli isimlerinden Perihan Savaş, 14 Haziran 1957’de İstanbul’da doğdu. Çocuk yaşta tiyatroya başlayan Savaş, kısa sürede sinema dünyasında da adını duyurarak 120’den fazla filmde rol aldı. Oyunculuğun yanı sıra bir dönem şarkıcılık da yapan sanatçı, zengin kariyeri ve özel hayatıyla uzun yıllardır gündemde kalmaya devam ediyor.

TARİHTE BUGÜN KİM ÖLDÜ?

Türk müziğinin önemli bestecilerinden ve keman sanatçılarından Selçuk Tekay, 1 Ocak 1953’te Kars’ın Kağızman ilçesinde doğdu. Vefa Lisesi ve konservatuvar eğitiminden sonra Emin Ongan, Feridun Darbaz ve Teoman Önaldı gibi usta isimlerden Türk Sanat Müziği eğitimi aldı. Tekay, Müzeyyen Senar, Zeki Müren, Emel Sayın, Bülent Ersoy ve Ebru Gündeş gibi birçok ünlü sanatçıya albüm ve sahne çalışmalarında eşlik etti. “Beraber Yürüdük Biz Bu Yollarda”, “Vurgun”, “Yorgunum” gibi unutulmaz eserlerin bestecisi olan Tekay, Altın Kelebek Yılın Bestecisi ödülünü üç kez kazandı. Selçuk Tekay, 14 Haziran 2021’de İstanbul’da geçirdiği kalp krizi sonucu 68 yaşında vefat etti. Cenazesi Silivrikapı Mezarlığı’nda defnedildi. Türk müziğine yaptığı katkılarla anılmaya devam ediyor.

Ebû Hanîfe

İslam dünyasının en önemli hukuk alimlerinden ve Hanefi mezhebinin kurucusu Ebû Hanîfe (tam adıyla Nu'man bin Sâbit), 699 yılında Irak’ın ilim merkezi Kufe’de doğdu. İslam fıkhı alanında geliştirdiği yöntem ve görüşlerle, özellikle kıyas ve istihsan usullerini sistemleştirerek, İslam hukukunun şekillenmesinde büyük rol oynadı. Emevî ve Abbâsî devletlerinin yönetim anlayışına karşı duruş sergileyen Ebû Hanîfe, Abbâsî Halifesi Mansûr’un baskıları sonucu 767 yılında Bağdat’ta vefat etti. Onun öğretileri, başta Türkiye, Orta Doğu, Orta Asya ve Hindistan alt kıtası olmak üzere geniş bir coğrafyada Hanefi mezhebi olarak yaşatılmaktadır. Ebû Hanîfe, İslam hukukunun dört mezhebinden en yaygın olanının temelini atarak, dinî ve sosyal hayatta önemli bir miras bırakmıştır.