Yüzyılın hastalığı kimse önemsemiyor!

YUSUF ÇAĞIRTEKİN-ÖZEL HABER

Amerika’nın Connecticuttt Eyaleti’nde 1979 yılında ortaya çıkan Lyme hastalığı, tüm dünyada 21. yüzyılın hastalığı olarak görülüyor. Dünyada her yıl binlerce insanı tehdit eden hastalığın 350’den fazla hastalığı taklit edebildiği biliniyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayınlanan raporuna göre dünyada 117 ülkede bu hastalığın tespit edildiği bilinirken, 61 ülkede ise hastalığın sık görüldüğü açıklandı. Nitekim dünyanın birçok ülkesi bu hastalığı parlamentolarında tartışıyor. Avustralya, İngiltere ve İskoçya’nın konuyla ilgili yasal çalışmalar yapıldığı bilinirken ülkemizde bu hastalığı doktorlar tanımıyor. Hastalığın kabul edilmesi ve üzerine yapılacak çalışmalar ile gerekli önlemler alınabileceğini söyleyen Dokuz Eylül Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Prof.Dr. Barbaros Çetin, konuyu dikkate almamız gerektiğini ve hastalık üzerinde çalışmalar yaparak önlemler alabileceğimizi gazetemize anlattı.

İlk olarak Lyme hastalığını tanımlayan Prof.Dr. Barboros Çetin, “Bu hastalık 350’den fazla hastalığı taklit edebilen ve sessiz gelişen bir hastalıktır. Kolestrol, otoimmün hastalıklar ve meme kanseri gibi hastalıkların temelinde Lyme hastalığına neden olan ‘Borellia Burgdorferi’ isimli spiroket bakterinin sebep olduğu anlaşıldı. İşin garip tarafı dünyada böyle bir genomda canlı yok. Bu bakteri 15 milyon yıldır gezegenimizde yayılıyor ve 7 milyar insanın vücudunun büyük bir kısmını kapladığı biliniyor. Bir de sonsuz derecede yeni yeni türler oluşturabiliyor. Bu hastalık başta kalp krizi olmak üzere bazı kanser türlerine neden olabiliyor” diyerek hastalığın sebeplerine dikkat çekti. Meme kanseri hastalarının ilk olarak Lyme testi yaptırılması gerektiğini vurgulayan Çetin, “Kolesterol, meme kanserini tetikleyebiliyor. Meme kanseri tedavisi yapılmadan önce hastaya Lyme testi uygulanırsa daha iyi olur. Böylelikle hastalığın teşhisini daha çabuk sağlayabiliriz” dedi.

CİDDİYE ALINMIYOR

Tıp camiasının ve Sağlık Bakanlığının Lyme hastalığının Türkiye’de yaygın olmadığını düşündüğü için ciddiye almadığını söyleyen Prof.Dr. Barbaros Çetin, dolayısıyla kamuoyunun doktorlara inandığını söyledi. Kendisinin de biyolog olduğu gerekçesiyle teşhis ve tedavi etme yetkisi olmadığı gerekçesiyle ciddiye alınmadığını dile getiren Çetin, konunun tıp camiasından birileri sahip çıkması halinde çok daha fazla dikkat çekileceğine ve farkındalık yaratılabileceğine vurgu yaptı. Avrupa ve Amerika’da durumu da değerlendiren Prof.Dr. Barbaros Çetin, “Sigorta şirketleri kronik Lyme hastalığını tedavi etmek istemiyorlar. Çünkü bu hastalık bir ile on yıl arasında sürüyor. Yani ömür boyu gidiyor ve tedavisi çok pahalı. Kanada’da bir öğrenciye kene yapışıyor. Lyme testi yaptırmak istiyor fakat kendisinden 8 bin dolar talep ediliyor. Bu kadın mecburen Türkiye’ye dönecek ve testi burada yapacak” diyerek Lyme’ın çok pahalı bir hastalık olduğunu da belirtti. Lyme hastalığının kan ve organ nakilleri, kene yapışması, cinsel yolla, anneden çocuğa ve nadir de olsa fiziksel olarak bulaşabileceğini belirten Çetin, Lyme’ı “21. yüzyılın vebası” olarak tanımladı.

LYME’IN BELİRTİLERİ

Hastalığın nasıl anlaşılabileceği konusunda ise Prof.Dr. Barbaros Çetin, “Diyelim ki doktor doktor gezdiniz fakat size bir türlü teşhis konulamıyorsa; Lyme’dan şüphelenmeniz lazım. Bunların çoğu Lyme hastalığı çıkıyor çünkü. Eğer bağışıklığınız düşük ise yani yazın bile grip oluyorsanız yine Lyme’dan şüphelenmelisiniz. Vücudunuzda sürekli gezen ağrılar varsa, geçici göz problemleriniz ortaya çıkarsa aniden, geçici sağırlık, sürekli uyku düzensizliği, sürekli kulak çınlamaları, sürekli migren gibi belirtiler de varsa, Lyme’dan şüphelenmelisiniz” diyerek bu hastalığın herkes de farklı belirtiler ortaya çıkarabileceğini vurguladı. Bunu sebebinin ise herkesin genetik yapının, beslenme düzenlerinin ve hayat biçimlerinin farklı olmasından dolayı kaynaklanabileceğini belirtti.

TÜRK ÜNLÜLERDE LYME

Dünya’da Richard Gere gibi birçok ünlü ismin Lyme hastalığının pençesinde olduğunu iddia eden Prof.Dr. Barboros Çetin, Türk ünlülerden ise Serdar Ortaç, Türkan Şoray, Sezen Aksu, Fatih Erkoç, Cem Yılmaz gibi önemli isimlerin de Lyme hastalığı olabilir diyerek, acilen bir Lyme testi yaptırmaları gerektiğini tavsiye etti. Lyme hastalığının kontrol altına alınabileceğine de vurgu yapan Çetin, “Bugün Amerika’da ve Avrupa’da geçmişleri 30 yıla dayanan çok iyi Lyme klinikleri, hastaneleri ve araştırma merkezleri var. Bugün oralarda Lyme hastası olup, tekerlekli sandalyeden ayağa kalkanlar var. Hastalığı ciddiye alıp yapılabilecek araştırmalarla tedavi yolları bulunabiliyor” dedi. Her gün bu hastalık hakkında mail ve telefonlar geldiğini söyleyen Çetin, “Bana gelen tüm mesajları cevaplandırıyorum. Bu işe kendimi adamışım. Hiçbir menfaat beklemeden insanların yardımına koşmaya çalışıyorum. Çünkü ben bir akademisyenim. Topluma karşı bir sorumluluğum var. Madem bu işe kendimi bir akademisyen olarak verdim ki bu konuda dünyada en çok araştırma yapanlar biyologlar” diye konuştu.

10 YIL ÖNCE TANIŞTIM

Lyme hastalığı ile ne zaman tanıştığını da anlatan Prof.Dr. Barbaros Çetin, “Bu konuda benimle birlikte çalışan, benim kadar bu konuya düşkün hiçbir tıp profesörü ya da biyolog yok. Bundan 10 sene önce Kırım Kongo’dan insanlar ölmeye başlayınca meraktan literatür taraması yaptım. Keneler konusunda ilk bilimsel kökenli yazılarımı hazırlarken, Lyme hastalığı ile karşılaştım. Bu sırada da tesadüfen benim doktora öğrencim yanıma gelmişti. Zor yürüyordu. Lyme testi yaptık ve pozitif çıktı. O günden sonra iyice bu hastalığa yöneldim. 7 yıl önce buraya geldim. Eğitim yoktu. Boş durmayı sevmeyen bir insanım. Araştırmaya başladım ve sonrasında kendimi bu işe verdim. Her gün akademik makaleleri indirip okuyorum. Sonrasında uluslararası komiteye kabul edildim. Toplantılara katılıyorum. Böylelikle bu işin içerisine girdim” dedi. Hastalığın en büyük kırılma noktası olarak ‘hastalığı kabul etmek’ olarak gören Çetin, MS ve ALS gibi hastaların ayağa kalktığını gördünüz mü? Ama Lyme’dan ayağa kalkanlar var” dedi.

ÖNLEM ALINMALI

Öte yandan Lyme hastalığı ile ilgili yapılması gerekenlere de değinen Prof.Dr. Barbaros Çetin, “ İlk olarak Sağlık Bakanlığı artık bu konuyu ciddiye almalı. Dünyayı takip etmeli. Çünkü Sağlık Bakanlığında tıp profesörlerinden oluşan bir sağlık üst kurulu var. Onlara sesleniyorum. Ciddiye alsınlar. Çünkü ben son birkaç yıldır uluslararası toplantılara katılıyorum ve gerçeği biliyorum ve yansıtmaya çalışıyorum. İkinci olarak tıp fakülteleri sahip çıkması gerekiyor. Bu gerçeği görmeleri gerekiyor. Biran önce Lyme Araştırma Merkezleri kurmaları gerekiyor. Yine vakit kaybetmeden yeni mezun genç doktorların bir kısmını Lyme’a yönlendirsinler. Gerekirse bu doktorları yurtdışına ihtisasa gönderecekler. Çünkü bu tıbbın görevi. Artı Sağlık Bakanlığının acilen Lyme ile Mücadele Eylem Planı’nı hazırlaması gerekiyor. Dünya ayağa kalkmış. Avustralya, İngiltere, İskoçya, Belçika, Amerika’da Senegal ve Yunanistan gibi ülkelerin meclislerinde geçiyor. Biz aralarında yokuz. Tüm dünya ayağa kalmış durumda. 38 ülkenin parlamentosunda acilen görüşülüyor. Türkiye’de ise 8 ay önce Cumhuriyet Halk Partisi’nden bir milletvekili bir önerge verdi” dedi. Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni acilen bu konuyu tartışması gerektiğini de vurgulayan Çetin, bu hastalığın bir ulusal sağlık sorunu olduğunu ve tüm partilerin bu konuda ortak bir şekilde çalışması gerektiğini belirtti.

MİLYONLARCA HASTA VAR

Son olarak Avrupa parlamentolarında bu konuyu bilim adamları konuştuğunu vurgulayan Barboros Çetin, “ Şu anda Avrupa, Avustralya, Kanada, İngiltere parlamentolarında bu konuyu bilim adamları konuşuyor. Mecliste milletvekilleri konuşur ya bizim geleneğimizde bu yok fakat Avrupa’da parlamentolarda bilim adamları konuşuyor. Bizde bu yok. En azından grup toplantılarına davet etseler, orada bilgi verebilirim fakat bunu da yapan yok. Meclisteki genel görüşmelerimizde, geleneğimizde, kanunlarımızda böyle bir şey yok, kendi grup toplantılarında böyle bir şey yok. Genel bir umursamazlık var. Dünyanın yirmi birinci yüzyılın hastalığı olarak gördüğü bir hastalığı biz umursamıyoruz. Bu hastalıkları taklit edebileceğini göz önüne aldığımız zaman ki bunlar bilimsel olarak kanıtlanmış, ülkemizde milyonlarca insan aslında Lyme hastası fakat farkında değil. Bana verirlerse bu fırsatı bunu ispatlamaya hazırım” diye konuştu.

Haber Merkezi