Anneyiz

Masal Okurken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Merhaba sevgili anneler. Bugün çocuklarımıza anlattığımız masallar konusu üzerinde duracağım. Öyle amaan masal değil mi demeyin. Biliyorsunuz masallar çocuğun sosyal, duygusal ve zihinsel becerilerinin gelişiminde çok önemli bir rol oynar. Çocukları dış dünya konusunda bilgilendirmenin ve onları hayata hazırlamanın en etkili yollarından biridir masallar. Çocuklar büyüklerinden dinledikleri masalların o inanılmaz renkli dünyasında hem öğrenir, hem de eğlenir. Hayal kurmayı ve zihninde canlandırmayı keşfeder. Düş dünyası, kelime haznesi zenginleşir. Masal dinleyen çocuklarda iletişimin temel becerileri olan dinleme, anlama ve konuşma çok daha hızlı gelişir.

Peki, masalı nasıl anlatmalıyız? Dümdüz makale okur gibi mi? Tabi ki hayır. Sözcükler, söz dizimi kuralları, vurgu ve konuşma hızı, sözlü iletişimin vazgeçilmez unsurlarıdır. Bu nedenle öykü ve masal anlatımında sözcüklerin doğru telaffuzuna, söz dizimi kurallarına, vurgulara, çocuğun yaşına bağlı dil gelişimi özelliklerine, jest ve mimikleri uygun kullanmaya, uygun konuşma hızı ile anlatmaya özen gösterilmelidir. Bunu yaptığımızda çocukların konuşma gelişiminde önemli ilerlemeler görülür.

Çocuklarımıza anlattığımız masal ya da öykü, sözel dilin gelişimindeki ilerlemelerin yanı sıra iyi-kötü, aşk-sevgi, güzel-çirkin, doğru-yanlış, suç-ceza gibi kişilik gelişiminin parçası olan soyut kavramları öğrenmelerini de sağlar.

Öyle masal deyip geçmeyelim. Masal ya da öykü anlatılırken anlatıcı ve çocuk arasında çok özel bir zaman dilimi paylaşılmaktadır. Bu zaman diliminde kurulan iletişim sonucunda çocuğun temel gereksinimlerinden olan sevgi ve güven ihtiyacının doyumu sağlanır ve pekiştirilir.

Çocuğunuza okuyacağınız masalları seçerken bilişsel ve duygusal gelişim basamaklarını göz önünde bulundurmayı unutmamak gerekiyor. Belli yaşlarda karanlık, canavar, hayalet gibi soyut kavram ve kahramanlardan olumsuz etkilenebileceğini unutmayın. Bu sebeple kitap seçimine mümkün olduğunca dikkat etmekte fayda var. Masalı gün içinde keyif alacağınız zamanda ya da yatmadan önce okuyun. Masal okurken kullanacağınız ses tonu, ifade, mimik, jest ve tavırlara dikkat edin. Kitaptaki resimler üzerine konuşun ama ilk önce çocuğunuzun fikrini alın. Çocuğunuza söz hakkı verin. Bırakın resimler üzerinde alabildiğine hayaller kurup, fikirler üretsin. Sabırla okuyun. 10 kere bile aynı kitabı okumanızı isterse, üşenmeden okumaya devam edin.

 Masalı her gün okumayı alışkanlık haline getirin. Bütün enerjinizle orada olun. Çocuklar sizin masalı sıkılarak anlattığınızı anında fark ederler. Çocuğunuz uyumak üzereyse yumuşak, hareketliyse canlı bir ses tonu kullanın. Kelimeleri ne çok yayın ne de çok hızlı okuyun. Çocuğunuzun algılama düzeyini kontrol edin.

Masal anlatırken “Sence mavi araba nereye gitti?”, “Masalın sonu nasıl olabilirdi?” gibi sorularla çocuğunuzun bilişsel becerilerinin ve problem çözme yetisinin gelişmesine katkıda bulunmaya gayret edin.

 Masalı okuduktan sonra, çocuğunuzun masalın bir resmini yapmasını isteyerek masalı onun gözünden görebilirsiniz. Sadece resimlerine bakarak masalı onun anlatmasını istemek de gelişimini destekleyecek bir etkinlik olabilir.

Size düşen en önemli görev masalı sabırla okumak ya da anlatmaktır. Mimiklerinizi canlı tutun. Bir tiyatro sanatçısı gibi davranmanız gerekmiyor ama en azından el kol hareketleriyle canlılık kazandırabilirsiniz. Masalı, kapıyı açmak, yemeğin altını kapatmak için kestiğinizde ve sayfayı çevirirken çocuğunuzu “Ay! Bakalım neler olmuş?” şeklinde cümleler kurarak meraklandırın. Masalı çocuğunuz oyun oynamaktan yorulduğu zamanlarda okumak daha iyi sonuç verebilir. Çocuğunuzun bir kitabı okumasını istiyorsanız, asla emir kipi kullanmayın. “Şöyle bir kitap gördüm. Çok güzeldi. Beraber okuyalım mı?” deyip kitabı çocuğunuzun odasına bırakın. Ya da küçükse birlikte okumayı teklif edin. Emin olun ki çocuğunuz o kitabı okuyacaktır.

Kitap okuma saatlerini kendiniz için de bir zevk haline getirin. Yerlere minderler koyun, değişik ortamlar oluşturun. Çocuğunuzla aynı hizada oturmaya dikkat edin. Masal kahramanını tarif ederken “aynı senin gibi” ya da “teyzene çok benziyor” gibi cümleler kullanırsanız çocuğunuzun hayal gücünü sınırlamış olursunuz.

Anneyiz