Anneyiz

Çocuğumuz Nezaket Kurallarını Nasıl Öğrenir?

Merhaba sevgili ebeveynler. Bugün çocuğumuza nezaket kurallarını nasıl aşılayabiliriz konusunu ele alacağım. Çocuklara nezaket kurallarını kazandıracak en önemli adım anne-babasının yaşantısında nezaket kurallarını görmesidir. Hayatının önemli kısmını anne-babasının yanında geçiren çocuk, anne-babanın yaşantısında nezaket görmezse nasıl nazik olabilir ki?

Nezaket kuralları ve nazik davranma şekilleri toplumdan topluma farklılık gösterebilir. Hatta aynı toplum içinde bölgeler arası farklılıklar görülebilir. Bizim toplumumuzda nezaket kurallarının ana belirleyicisi dinimizdir. Özellikle Peygamberimizin “sünnet-i seniyye” olarak adlandırılan davranışları nezaket kurallarının sınırlarını çizmesi açısından önemlidir.

Çocuk eğitiminin en önemli devresi şüphesiz 0-7 yaş devresidir. Sonrasında 7-12 yaş dönemi gelir. 0-7 döneminde çocuklar genelde anne-babalarının yanındadır. Bu nedenle çocuklara nezaket kurallarını öğretmek, bu kuralları bir davranış kalıbı haline getirmek öncelikle anne-babanın görevidir.

Çocuklarımıza nezaket kurallarını nasıl öğreteceğimize geçmeden, şunu çok iyi bilmek gerekir ki çocuklar kelimeler yoluyla değil, yaşantılar ve deneyimler yolu ile öğrenir. Atalarımızın “Bir kulağından girip diğer kulağından çıktı” sözü bu gerçeğe işaret eder. Anlatarak ve nasihat ederek çocuk eğitiminde sonuç olmak pek mümkün olmaz. Çocuk zihninde iz bırakan video kayıtlarıdır, soyut kelimeler değil. Bu nedenle bir çocuk ne kadar çok olumlu yaşantı ve deneyimle karşılaşırsa, o kadar çok iyi eğitilir.

Çocuklarımızda nezakatin önemli bir düşmanı da çizgi filmlerdir. Çoğu çizgi filminde, çizgi film kahramanları kabadır. İsteklerini zorla alır. Verilmediğinde şiddet uygular. Bir başka arkadaşına komik ama kibar olmayan şakalar yapar. Onun düştüğü acı duruma güler ve onunla dalga geçer. Kısacası çizgi filmler nezaketin düşmanlarıdır. Anne-babaların çocukların kibar konuştuğu, büyüklerine ve yaşıtlarına saygı gösterdiği çizgi filmleri izleyerek büyümesi nezaket eğitiminin önemli bir parçasıdır.

Çocuklar için öğrenmenin önemli bir yolu da oyunlardır. Çünkü çocuk oyunlardaki yaşantısal deneyimi gerçek gibi algılar. Anne-babalar çocukları ile oyun oynarken, ellerindeki bebekleri nazik bir şekilde konuşturarak çocuklarına doğru mesajı verebilir. “Arkadaşım bana oyuncağını verir misin?” şeklinde birbirinden bir şey isteyen bebekler çocuğa nasıl davranması gerektiğini öğretir. Yani kurgulanmış, içine nezaket davranışları yerleştirilmiş oyunlar çocuklara nezaket kurallarını aktarmada güzel bir kanal olabilir.

Çocuklarımıza okuduğumuz öykülerin içine küçük nezaket kurallarını serpiştirebiliriz. Örneğin bir hikâyede eve büyük birisi gelmiş olabilir. İçeride oynayan çocuk hemen salona girip eve gelen kişiye “Hoş geldin” demiş olabilir. Ya da o büyük eve geldiğinde ayağa kalkıp ona yer vermiş olabilir. Çocuklar hikâye ve masalları zihinlerinde bir gerçek gibi algılarlar ve hikâyelerde duydukları ve gördükleri manzaralarla davranışlarına şekil verirler.

Unutmayalım sevgili ebeveynler. Çocuğumuza nezaket kurallarını öğretmek en çok bize bağlı. Çocuk anne ve babanın aynasıdır. Anne baba nasılsa çocuğu da ona benzeyecektir. Baba nasıl yürürse çocuğu da onun gibi yürümeye çalışacaktır. Anne nasıl sofra hazırlıyorsa çocuk da onun gibi hazırlamaya özen gösterecektir. Onun için nezaket eğitimi verirken işe kendimizden başlamamız gerekiyor. Öncelikle tutum ve davranışlarınızda tutarlılık gösterin. Nezaket ifadelerini sık sık kullanın.

Evde çocuğun kendini rahat ifade edebileceği ortam oluşturun. Çocuğunuzu dinleyin, isteklerini dikkate alın. Çocuğa teşekkür etmeyi öğretin.

Çocuğa nezaket eğitimi verirken aceleci davranmayın. Bu sizlere olumsuz geri dönüt sağlayabilir.

Çocuğa başkalarının haklarına saygılı olmayı öğretin. Bunu yaparken öncelikle çocuğun haklarına saygı duyun. Asla ve asla eğitim verirken baskıcı bir tutum sergilemeyin. Baskıcı tutum çocuğun kendisini rahat ifade etmesini engelleyecektir. Çocuğunuz güzel bir şey yaptığın da onu övün. Şimdilik bu kadar. Sevgiyle kalın…

Anneyiz