Anneyiz

Çocukta Sorumluluk Nasıl Gelişir -2

AYSUN ARSLAN AYDİN

Merhaba sevgili anne babalar. Bugün en son yazımıza kaldığımız yerden devam edeceğim. Çocuğa nasıl sorumluluk kazandırılır? Çocuklarımıza sorumluluk kazandırılırken ebeveynlerin kararlı ve sabırlı yaklaşımları çocuk eğitiminde ana prensiptir.

Çocuğa sorumluluk kazandırırken çocuğun yaşı ve gelişim düzeyi unutulmamalıdır. 2-3 yaş çocuklarında inatçılık ağır basar. Kendim yiyeceğim diye tutturabilir. Üstünü başını kirletse de yemeğini kendisinin yemesine fırsat verilmeli, çatal kaşık kullanma becerisini kazanmasına olanak sağlanmalıdır.

4-5 yaş grubunda sorumluluk kavramı netlik kazanmaya başlamıştır. Oyuncaklarını toplama, bardağını mutfağa götürme, çöpünü çöpe atma gibi kolay ev işlerinde sorumluluk verilebilir. El ve yüzlerini kendileri yıkayabilirler. Diş fırçalama alışkanlığı bu dönemde kazandırılabilir. 6-7 yaşlarda sorumluluk alabilme oldukça netlik kazanmıştır. Kendi başlarına giyinip soyunmayı becerebilmeli, okula, servise yetişme gibi zamana bağlı aktivitelerin bilincinde olmalı, gereğini yapabilmelidirler. Bu sorumluluklarını yapmasına fırsat vermelisiniz. Hazırlıkları son dakikalara bırakıp, geç kalmasın diyerek “bu sefer de ben giydireyim, ben yedireyim” derseniz bu becerilerin kazanımı geç yaşlara kayacaktır.

8-9 yaş çocukları okulla ilgili tüm sorumluluklarını alabilmelidir. Uyarmadan derslerini yapmalı, okul saatinin bilincinde olmalıdır. Odasını, masasını düzenli tutmak, yardımsız banyo yapmak gibi eylemler 8-9 yaş çocuğunun sorumluluklarındandır. 10-12 yaş çocukları evde tek başına kalabilir, otobüs, minibüs gibi toplu ulaşım araçlarını kullanabilir. Okulla ilgili tüm görevlerini tek başına yürütebilir. Sinema, kütüphane gibi ortamlarda nasıl davranılacağını bilmeli, arkadaşlarıyla buralara gidebilmeli.

Sorumluluk sahibi bir çocuk yetiştirmek istiyorsak;

Çocuğumuza örnek, doğru rol model olmalıyız. Siz ne kadar sorumluluk sahibiyseniz çocuğunuz da o kadar sorumluluk sahibi olacaktır. Sürekli eşyalarını unutan bir anne baba, çocuğun okul çantasını düzenli tutmasını beklememelidir.

Küçük yaşlardan itibaren çocuklarımızı adam yerine koyup, onlara seçme hakkı tanımalıyız. Seçme şansı tanınan, kararlarına saygı gösterilen çocukların kişilik gelişimleri daha sağlıklı olacak, kendilerini daha iyi tanıyacaklardır. Bu sayede karar verebilme yetileri gelişir ve seçimlerinin sorumluluğunu daha kolay alırlar. Bu özgüven ve sorumluluk sahibi çocuk yetiştirmede ana prensiplerdendir.

Çocuklarınız arasında cinsiyet ayırımı yapmayın. Sofrayı kızınızla toplarken oğlunuzun televizyon karşısında oturmasına göz yumarsanız ev işlerinde kadına yardımcı olmayacak bir erkek evlat yetiştirmeniz kesindir.

Yatağını toplama, odasını düzenleme gibi şeylerde her şeyi üstlenip, hazıra konmaya alıştırmayın. Belli sorumluluk alanları koyarak, bunu istikrarlı biçimde takip edin.

Küçük yaşlardan itibaren sorumluluk bilincini aşılayın. Çıkardığı kıyafetleri askıya asmak, oyuncaklarını toplamak gibi bireysel sorumluluklarını, sofranın kurulması ve toplanmasına yardım etmek, bakkaldan ekmek almak gibi evle ilgili sorumlulukları ve hayvanları beslemek, yeşili korumak gibi sosyal sorumlulukları öğretin, siz örnek olun ki sizi model alsın.

Olumlu davranışlarını mutlaka takdir edin, görmezden gelip sıradanlaştırmayın. Sizin için basit bir şey çocuk için çok değerli ve anlamlı olabilir. Yaşının üzerinde taleplerde bulunmayın.

Çocuğunuzun hatalarının bedelini ödemesini sağlamadan, tüm sorumluluğu siz alır ve onun hatalarının bedelini siz ödemeyin. Çocuğun davranışları için çeşitli mazeretler üreterek olumluyu olumsuza, olumsuzu olumluya çevirmeyin. Yorgunluğunuzu, zaman darlığınızı vs. bahane ederek çocuğa karşı tutumlarınızda istikrarlı olmazsanız, hatalarında uyarıcı, iyi davranışlarında takdir edici olmazsanız, çatışmadan kaçmak için kabul edilmez davranışlarının üzerine gitmez, sınırsız hoşgörülü olursanız, işin kolayına kaçarak, bir an önce bitmesini sağlamak için çocuğun yapması gereken ödev, giyinme, yemek yeme vs.’ yi siz yaparsanız, disiplin sağlamada yetersiz ve etkisiz kalıp, “bir daha ki sefere şöyle yaparım”larınız hep lafta kalırsa, sorumsuz çocuk yetiştirmiş olursunuz. Sevgiyle kalın…

Anneyiz