Çocuklarda Olumsuz Davranış Değişimleri

Merhaba sevgili anneler. Bugün çocuklarımızda görülen olumsuz davranış değişimini ele aldım. Çocuklar genel olarak ilgi çekmek için olumsuz davranışlar sergilerler. Parka gitmek, çikolatayı istemek gibi çocuğun kendini yere atması, öfke nöbetleri geçirmesi olumsuz davranışlara örnektir. Dondurma isteyen çocuğun annesine alışveriş yaptırmayıp sürekli ağlayarak annesini çekiştirmesi çok sık karşılaşılan bir durumdur. Davranış değişim yöntemlerinde önemli olan olumsuz davranışları ortadan kaldırmak, yerine olumlu davranışları yerleştirmektir.
Çocukların istekleri yerine gelmediği zaman sergiledikleri olumsuz davranışlar yetişkinlerin karşılaştıkları en önemli sorunlardan biridir. Son günlerde bende sıkça bu durumu yaşadığım için özellikle araştırdım. Olumsuz davranışı olumluya çevirmek ise sabır isteyen bir yoldur. Peki, bu yolda neler yapabiliriz?
Çocuklarımızın sergiledikleri sorunlu, istenmeyen davranışlara anne babaların çare olarak gördüğü bağırmak veya vurmak sık karşılaşılan durumlar olsa da araştırmalar bu tip negatif yaklaşımların uzun vadede etkili olmadığı yönündedir. Yani bu şekilde cezalandırmanın etkileri kalıcı olmadığı gibi aynı zamanda çocukta davranış değişikliğine yol açmıyor, doğru yolu öğretmiyor. Üstelik çocuklarda korku ve kaygıya yol açarak ileride duygusal sorunlara sebebiyet verebiliyor; çocukları cezadan kaçınma yöntemleri olarak başka negatif davranışlara itebiliyor.
Olumsuz davranış değişiminde önemli noktalardan biri bunun işe yarayıp yaramadığıdır. Eğer çocuk dondurma istediğinde evdeki eşyaları yere atarak dikkati üzerine çekmeyi başarıyorsa bu yolu tabii ki devam ettirecektir; olumsuz davranış süreklilik kazanıp sıklığı artacaktır. Çocuk istediğini ağlayarak, bağırarak elde ettiği andan itibaren artık ilginizi nasıl üzerine çekeceğini öğrenmiş demektir. Genelde çocuklar daha somut olan oyuncak ya da abur cubur gibi şeyler için mızmızlanıp ağlarlar çünkü bizler bir yerden sonra ısrarlarına dayanamayıp belki de sırf sussun bir kereden bir şey olmaz diyerek makul olmayan isteklerini bile yerine getiriyoruz. Çocuklar ise bir kere bile işe yaramış bir yolu asla unutmuyor ve onu tekrarlama eğilimi gösteriyor. Yani o anlık kötü olan davranışı engellemek için yerine getirmek ileride bu olumsuz davranışı değiştirmek için daha çok çaba harcanmasını gerektirir. Bazen bu olumsuz davranışları değiştirmenin en basit ve en etkili yolu görmezden gelmektir.
Yerine getirilmesi uygun olmayan bir istek karşısında mızmızlanmasına karşılık çocuğu hiç duymuyormuş gibi davranabilirsiniz. Bu tatbiki de biraz sabır istiyor. Bu şekilde istenmeyen bir davranışı görmezden gelerek sıklığını azaltmaya söndürme denir. Burada önemli olan nokta tutarlılıktır. Yani çocuk bu davranıştan vazgeçinceye kadar görmezden gelmeyi sürdürmek gereklidir. Bir süre sonra ilgiyi üzerine çekemediğini deneyimleyen çocuk istediğinin bu davranışıyla gelmeyeceğini düşünerek o yoldan vazgeçecektir.
Çocuklarda mola verme uygulaması da bir olumsuz davranışı söndürme çeşididir. Mola uygulamasında çocuk olumsuz yani değiştirilmek, sıklığı azaltılmak istenen davranış sergilediğinde bir alan sınırları içinde tek başına bırakılıp yaptığı üzerinde düşünmesi sağlanır. Aslında burada asıl amaç çocuğun sergilediği davranış sonucunda ilgiyi üzerine çekmesine izin vermemektir. Unutulmamalıdır ki negatif ilgi de bir tür ilgidir. Yani istenmeyen davranışta çocuğa kızıp bağırmanız da bir ilgiye karşılık gelir ve fark etmeden çocuğun davranışı bu şekilde ödüllendirilmiş olur. Mola verme uygulamasında dikkat edilmesi gereken noktalar çocukla tamamen sözel, dokunsal iletişimi kesmektir. Bu şekilde molada çocukla konuşmanız yine ödül yerine geçecektir. Bu duruma da dikkat edin. Şimdilik bu kadar. Sevgiyle kalın.

Çocuklarda Olumsuz Davranış Değişimleri