Akdeniz Diyeti ve Sağlıklı Yaşam

Sağlıklı beslenme, özellikle yaşlı yetişkinler için sağlıklı yaşlanmanın önemli bir bileşeni olarak bilinmektedir. Sağlıklı yaşam açısından son yıllarda en çok uygulanmakta olan beslenme tarzı Akdeniz diyeti; en basit tanımıyla, Akdeniz diyeti genellikle meyve, sebze, tam tahıllar, baklagiller, kuruyemişler ve tohumlar gibi bol miktarda bitki temelli gıdaları içermektedir Zeytinyağı, bu diyette birincil yağ kaynağıdır ve süt ürünleri, kümes hayvanları, yumurta orta düzeyde tüketilirken, balık ve deniz ürünleri de çok sayıda sağlık faydası sunan omega-3 yağ asitleri açısından zengin temel bileşenlerdir.

Son yıllarda sağlıklı yaşam konusunu üzerinde yoğunlaşan araştırmalar, Akdeniz diyetini benimsemenin kolesterol seviyelerini düşürerek ve kan basıncını düşürerek kardiyovasküler sağlıkta iyileşmelere yol açabileceğini göstermiştir. Bu diyetin anti-inflamatuar (iltihap önleyici) özellikleri, oksidatif stresle mücadele etmeye ve kalp hastalığı ve diyabet gibi kronik hastalıklarla bağlantılı inflamasyon belirteçlerini azaltmaya yardımcı olabildiği gösterilebilmiştir.

Akdeniz diyetinin, yaşlı yetişkinlerde genel sağlık üzerindeki potansiyel faydaları açısından kapsamlı bir şekilde incelenmesi sonucunda, dünya nüfus yaşlandıkça, sağlıklı yaşlanmayı teşvik etmek ve yaşlı yetişkinlerde yaşam kalitesini iyileştirmek giderek daha önemli hale geldiği gözlemlenmektedir. Bu konuda yapılan geniş kapsamlı klinik çalışmalardan elde edilen mevcut kanıtları inceleyerek Akdeniz diyetinin yaşlı yetişkinlerde yaşam kalitesi üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamakla birlikte, Akdeniz diyeti ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin kapsamlı bir şekilde anlaşılması, sağlık profesyonellerini, politika yapıcıları ve bireyleri sağlıklı yaşlanmayı teşvik etme ve yaşlı yetişkinlerde yaşam kalitesini iyileştirme konusunda etkin rol oynayabileceği vurgulanmaktadır. Akdeniz diyeti, zeytinyağında bulunanlar gibi meyve, sebze, tam tahıllar ve sağlıklı yağların yüksek tüketimi ile karakterize olduğu için; bu diyet düzeni, kardiyovasküler (kalp ve damar sistemi) hastalık, tip 2 diyabet (şeker hastalığı) ve belirli kanser türleri riskinin azalması dâhil olmak üzere çeşitli sağlık yararları ile ilişkilendirilmiş ve özellikle yaşlı yetişkinler için, fiziksel ve bilişsel işlevlerdeki yaşa bağlı düşüşleri hafifletme potansiyeli nedeniyle Akdeniz diyetinin olumlu katkılar sağlayabileceği saptanmıştır.

Bu konuda yapılan klinik çalışmaların sonucunda, Akdeniz diyetine uyan yaşlı yetişkinlerin, gelişmiş kardiyovasküler sağlık, bilişsel işlev ve zayıflık riskinin azalması dâhil olmak üzere genel olarak daha iyi sağlıklara sahip olma eğiliminde olduğunu tutarlı bir şekilde gösterilmiş ve Akdeniz diyetinin özellikle kan basıncı ve trigliseritler (kan yağları) dahil olmak üzere kardiyovasküler hastalık risk faktörlerinde önemli azalmalarla ilişkili olduğunu bulmuştur. Yine benzer araştırmalar, Akdeniz diyeti uygulayan orta yaşlı ve ileri yaşlı yetişkinlerin, diyeti uygulamayanlara kıyasla gelişmiş hafıza ve yönetici işlev dâhil olmak üzere daha iyi bilişsel işleve sahip olduğu bulunmuştur.

Akdeniz diyeti, potansiyel sağlık yararlarına ek olarak, yaşlı yetişkinlerde yaşam kalitesi üzerinde de olumlu bir etkiye sahip olduğu bilinmekte ve Akdeniz diyetine uyum gösteren bireylerin, daha iyi fiziksel işlev, depresyon semptomlarının azalması ve psikolojik sağlık da dâhil olmak üzere yaşam kalitesinin artmasıyla ilişkili olduğunu bulunmuştur. Tüm bunlara ek olarak, Akdeniz diyeti uygulayan yaşlı yetişkinlerin uyku kalitesinin arttığı, yorgunluğun azaldığını ve genel yaşam kalitesinin arttığı bildirilmiştir.

Sonuç olarak, sağlıklı yaşam ve sağlıklı yaşlanma için gerekli olan fizyolojik fonksiyonların korunması, bağışıklık sisteminin güçlü kalmasına dikkat edilmesi, psikolojik sağlığın ve beyinsel performansın da korunup ve geliştirilmesi için sağlıklı beslenme sağlığına özen gösterilmesi büyük önem taşımaktadır. Sağlıklı bir metabolik dengenin sağlanması ve yaşlanmayla birlikte hücresel fonksiyonların yine aynı seviyede korunabilmesi için; meyve, sebze, tam tahıllar, zeytinyağı ve balık tüketiminin yüksek olmasıyla karakterize edilebilecek olan Akdeniz diyeti, sağlayacak olduğu fizyolojik katkılarla organ ve sistemlerin de sağlıklı fonksiyon göstererek, sağlıklı ve uzun yaşam için uygun bir beslenme tarzı olacağı önerilmektedir.

Akdeniz Diyeti ve Sağlıklı Yaşam