Akdeniz diyeti ve sağlıklı yaşlanma

Akdeniz diyeti, özellikle metabolik sağlıkla ilgili olmak üzere çok sayıda sağlık yararı nedeniyle uzun zamandır sağlıklı bir beslenme tarzı olarak kabul görmektedir. Akdeniz diyetinin, metabolizmanın en iyi şekilde işlev görme yeteneğini etkileyen çeşitli fizyolojik süreçlerini olumlu etkilediğinin gösterilmiş olduğu için, her yaşta ama özellikle orta ve ileri yaşlarda sağlıklı bir yaşamın sürdürülmesinde etkin bir rol oynamaktadır. Bu alanda yapılan kinik araştırmalar ve bu konuyla ilgili ilgili çalışmalar sistematik bir incelemeyle değerlendirildiğinde, Akdeniz tarzı diyetin metabolik sağlık üzerindeki sağlık yararlarını net olarak görebilmek mümkün olacaktır.

Akdeniz diyeti, meyve, sebze, tam tahıllar, zeytinyağı, kuruyemiş, tohum ve yağsız protein kaynaklarının yüksek oranda tüketilmesiyle karakterize edilen bir diyet tarzı olarak bilinse de bu beslenme programı yalnızca lezzetli ve çeşitli olmakla kalmaz, aynı zamanda metabolik işlevleri destekleyen besinler açısından da zengin olması sağlıklı yaşam ve sağlıklı yaşlanma adına büyük önem taşımaktadır. Sağlıklı yiyeceklere odaklanarak ve işlenmiş yiyecekleri ve ilave şekerleri en aza indirmeyi amaçlayan Akdeniz diyeti, vücudu beslemek için bütünsel bir yaklaşımla ideal bir metabolik dengeye ulaşılması açısından oldukça etkin bir beslenme tarzı olarak; Akdeniz ülkeleri başta olmak üzere, tüm dünyada oldukça yaygın olarak kabul görmektedir.

Yaşlanma, genellikle hastalıkla ilişkilendirilen kaçınılmaz bir biyolojik süreçtir, ancak sağlıklı bir yaşam tarzının yaşlandıkça yaşam kalitesinin korunmasına yardımcı olabileceği öngörülmektedir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, sosyal, psikolojik ve fiziksel sağlığı kapsar ve sağlıklı diyet ve düzenli fiziksel egzersiz gibi yaşamsal alışkanları içermektedir. Yapılan araştırmalar, sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite gibi alışkanlıkların, hücre yıkımı, metabolik stres, oksidatif stres ve iltihaplanma gibi biyolojik faktörlerin yıkıcı etkini yavaşlatabileceği, dolayısıyla kardiyovasküler (kalp ve damar sistemi) hastalıkları, hipertansiyon (yüksek tansiyon), Tip 1 Diyabet, osteoporoz (kemik erimesi), hiperkolesterolemi (kan yağı bozukluklar), depresyon ve bazı kanser türlerinin görülme sıklığını ve yaşlanmayı etkileyen çeşitli biyolojik faktörlerin olumsuz etkilerini azaltabileceği gösterilmiştir.

Sağlıklı bir beslenme alışkanlığı ile yakından ilişkilendirilen Akdeniz diyeti, metabolik sağlık üzerindeki yapıcı etkisi ve sağlıklı yaşlanma olumlu katkıları açısından yoğun araştırmalara konu olmuş ve ortaya çıkan bilimsel sonuçlarda, Akdeniz diyetinin karakteristiği olan asgari düzeyde işlenmiş gıdaların, yoğun şekilde işlenmiş alternatiflere kıyasla daha sağlıklı metabolik sonuçlarla bağlantılı olduğunu ortaya koymuştur. Ortaya çıkan bu sonuçlar, Akdeniz beslenme tarzındaki gıda kalitesinin ve hazırlama yöntemlerinin, bileşenlerin besin bütünlüğünü korumadaki önemini vurgulamaktadır.

Akdeniz diyetinin hipertansiyonu olan veya olmayan yetişkinlerde kan basıncı seviyeleri üzerindeki etkilerinin inceleyen araştırmalarda, tansiyon problemi nedeniyle bu diyet tarzını benimseyen bireylerin, kan basıncında olumlu gelişmeler olduğunu gösterilmiş olması kardiyovasküler sağlığın korunması için Akdeniz tarzı bir diyeti benimsemenin avantajlı bir tercih olacağı vurgulanmaktadır. Bununla birlikte, Akdeniz tarzı diyetini uygulayan orta ve ileri yaştaki yetişkinler arasında bilişsel gerileme daha düşük oranlarda görüldüğü saptanmıştır. Bu sonuçlar, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının, bilişsel ve psikolojik sağlık için önemli etkileri olabileceğine vurgu yapmaktadır.

Sonuç olarak, Akdeniz diyetinin, sağlıklı yaşlanma ve metabolik sağlık üzerindeki etkisiyle ilgili yapılan bilimsel araştırmalarda; Akdeniz tarzı bir diyet benimsemenin, sağlıklı yaşam ve sağlıklı yaşlanma açısından olumlu bir ilişkinin varlığı vurgulanmaktadır. Bununla birlikte, doğal, sağlıklı bir diyetin, yaşam beklentisini artırmada, bilişsel ve psikolojik sağlığı sorunları dâhil olmak üzere çok çeşitli sağlık risklerini azaltmada önemli bir rol oynayabileceği ileri sürülmektedir. Bu nedenle, yaşlanmayla ortaya çıkması olası olan bazı fizyolojik ve metabolik sorunlarının önlenmesi ve tedavisi için, dengeli, sağlıklı beslenme alışkanlığının tedavi edici etkisinin olduğu gerçeğinin vurgulanması ve bireylere Akdeniz diyeti veya benzer sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılması büyük önem taşımaktadır.

Akdeniz diyeti ve sağlıklı yaşlanma