Düzenli egzersiz alışkanlığı ve stres yönetimi

Çağımızın hastalığı olarak da tanımlanabilecek olan stres, son yıllarda bireyleri çeşitli şekillerde etkileyerek, toplumsal yaşamın yaygın bir parçası haline gelmiştir. Bu nedenle, bireyin sağlıklı bir yaşam sürdürülebilmesi için stres yönetimi her geçen gün önemini attırmaktadır. Stresin, genel sağlık üzerinde olumsuz etkilerini engelleyebilmek için geliştirilmiş olan stres yönetimi tüm dünyada etkin bir tedavi programı olarak dikkat çekmektedir. Stres yönetimi en genel tanımıyla, bireyin fizyolojik ve psikolojik yaşam koşullarını iyileştirmek ve özellikle kronik stresin organizma için verebileceği metabolik hasarları önlemeyi ve kontrol etmeyi amaçlayan psikolojik ve fizyolojik tedavi yöntemleri olarak bilinmektedir. Stres yönetimi sürecinde çok çeşitli programlar uygulanmakta ve bu programlar arasında, düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı, oldukça etkin bir uygulama olarak dikkat çekmektedir. Düzenli fiziksel aktivite alışkanlığının, etkinliği tıbben kanıtlanmış olan çok çeşitli fiziksel sağlık katkılarıyla birlikte ruh sağlığı açısından da sayısız faydaları bulunmaktadır. Düzenli egzersiz ve stres yönetimi arasındaki sistematik ilişki incelendiğinde, egzersizin sadece fiziksel açıdan sağlığa katkılarının bulunmasıyla kalmayıp, aynı zamanda, psikolojik sağlık üzerinde olumlu etkilerinin varlığını ortaya çıkmaktadır.

Yapılan klinik araştırmalarda, düzenli sportif aktivitenin fiziksel sağlığın korunmasında önemli bir bileşen olduğu gösterilmiştir. Düzenli fiziksel aktivitenin, kardiyovasküler (kalp ve damar sistemi) sağlığın iyileştirilmesi, diyabet (şeker hastalığı) hastalığının önlenmesi ve tedavisi, kas ve iskelete sisteminin gücünün artırılması ve kilo yönetimi gibi çok sayıda olumlu etkileri açıklığa kavuşturulmuştur. Bununla birlikte, egzersizin psikolojik sağlık üzerindeki destekleyici etkisi son yıllarda giderek daha fazla dikkat çeken tıbbi bir araştırma alanı olarak da dikkat çekmektedir. Egzersizin, stres kontrolü açısından etkin bir faktör olmasıyla birlikte, öz farkındalık, özgüven ve genel ruhsal sağlık gibi psikolojik etkilerini açığa çıkarabilmesiyle, psikolojik sağlık gelişimi açısından da büyük önem taşımaktadır. Düzenli sportif aktivite olarak, yüzme, yürüyüş, koşu ve bisiklet gibi aerobik egzersizlerin günlük hayat akışına dâhil edilmesiyle, anksiyete (yoğun kaygı) ve depresyon gibi psikolojik problemlerin ortadan kaldırılabileceğini göstermektedir. Yapılan klinik araştırmalarda, düzenli fiziksel aktivite alışkanlığının, antidepresan ilaçlardan beklenen olumlu tedavi etkilerine benzer, psikolojik olumlu bir ruh hali ortaya çıkardığı bulunmuştur. Bu etkiyi açıklayabilmek için öngörülen mekanizmalar arasında, düzenli egzersizin, nörotransmitter (sinirsel ileti molekülü) olarak, bilinen sinyal moleküllerinden olan, ağrı kesici ve ruh halini iyileştirme işlevini gören endorfin üretimini arttırması, en kapsamlı fizyolojik açıklama olarak vurgulanmaktadır.

Düzenli fiziksel aktivitenin psikolojik faydaları giderek daha fazla kabul görmektedir. Ruh halinin iyileştirilmesinden bilişsel gelişime kadar, düzenli egzersizin ruh sağlığı üzerinde güçlü, olumlu etkileri olduğu ve yaşam kalitesinin artmasına yol açtığı görülmektedir. Egzersizin ruh sağlığı bozukluklarını yönetmek için değerli bir yardımcı tedavi yöntemi olmakla kalmayıp, düzenli fiziksel aktivitenin depresyon, anksiyete (kaygı) problemlerinin tedavisinde etkin bir yöntem olabileceğini de vurgulamaktadır. Buna ek olarak, egzersizin uyku düzenini iyileştirebilmesi, özellikle stresli dönemlerde sıkça yaşanan uyku bozukluğunun ortadan kaldırılabilmesi açısından büyük önem taşımaktdır.

Sonuç olarak, düzenli egzersiz alışkanlığı, sayısız fiziksel ve psikolojik (ruhsal) sağlık katkıları nedeniyle stres yönetiminde çok etkin bir rol oynamaktadır. Düzenli fiziksel aktivite, kardiyovasküler sağlığı iyileştirerek, kiloyu etkili bir şekilde yöneterek, sportif performans düzeyini artırarak, anksiyete seviyelerini azaltarak, ruh halini iyileştirerek ve depresyon riskini azaltarak metabolik sağlığın önemli ölçüde katkıda bulunabildiği için, farklı egzersiz türlerini günlük rutinlerine dâhil edebilmeyi başaran bireyler, egzersizin stres giderici katkılarıyla, stres yönetimi konusunda oldukça önemli başarılar sağlayabilmektedir. Bu olumlu sağlık katkıları nedeniyle, günlük yaşama dâhil edilmesi önerilen düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı, hem stres yönetimini, hem de genel sağlığı desteklemek için çok önemli bir kazanım olarak kabul edilmelidir.

Düzenli egzersiz alışkanlığı ve stres yönetimi