Fiziksel Uygunluk ve Yaşam Boyu Spor

Fiziksel uygunluk, sağlıklı yaşam ve yaşam kalitesi adına, üzerinde oldukça araştırmanın yapıldığı bir alan olarak dikkat çekmektedir. Fiziksel uygunluk; kardiyovasküler (kalp ve damar sağlığı), akciğer ve solunum fonksiyonları, kas dayanıklılığı ve gücü, esnekliği ve vücut kompozisyonu (boy ve kilo oranı), motor performans özelliklerini (denge, çeviklik, hız ve koordinasyon) hedef alan bir dizi özellik olarak tanımlanabilir. Fiziksel uygunluk; henüz yeni olmasına rağmen, üzerinde yoğun araştırmaların yapıldığı ve toplumların yaşam kalitelerinin geliştirilmesinde önemli rol oynayan bir kavramdır. Fiziksel uygunluk, kronik hastalıklara yakalanma riskinin düşürebilecek günlük fiziksel aktiviteleri zindelik ve beceriyle yerine getirme yeteneğiyle karakterize edilen bir fiziksel performans durumu olarak tanımlanabilmektedir. Fiziksel uygunluk kavramı ilk bakışta orta ve ileri yaş gruplarını ilgilendiriyor gibi görülse de, küçük yaş grupları, çocuklar ve gençlerin de, fiziksel uygunluk açısından ayrıntılı olarak değerlendirilmelerinin, gelecek nesillerin sağlıklı olmaları adına çok önemli olduğu da bilinmektedir. Fiziksel uygunluk testleri, okullarda beden eğitimi programlarına dâhil edilebilecek fiziksel aktivitelerin katkısıyla, sağlığa yaşama katacağı katkıları ortaya çıkarabilecek bir eğitim aracı olarak da kullanılabilmektedir. Sağlık kavramı fiziksel, zihinsel ve sosyal uyumu kapsayan çeşitli faktörlerden oluşturulmuştur ve son yıllarda toplum sağılığı için ciddi bir risk ortaya çıkaran hareketsiz yaşam tarzı bir risk faktörü olduğundan, düzenli fiziksel egzersiz alışkanlığını, toplum sağlığını koruyan bir faktör olarak teşvik etmek önem taşımaktadır. Davranışların ve yaşam tarzlarının bireysel ve kolektif sağlık üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu giderek daha açık hale geldiği gözlemlendiği için, özellikle çocukların erken yaşta, hatta okula gitmeden önce, sağlıklı fiziksel aktivite alışkanlıkları geliştirmeleri yararlı olacağının vurgulanması gereklidir. Yapılan çok merkezli bilimsel araştırmalardan elde edilen veriler incelenmesi ve bu verilerin analizi sonucunda, ebeveynlerin ve öğretmenlerin, çocukların ekran (televizyon, bilgisayar, elektronik oyunlar vb.) karşısında geçirdikleri süreyi azaltmanın ve fiziksel aktiviteyi teşvik eden sportif faaliyetleri teşvik etmenin önemini dikkate almalarının gerekliliği vurgulanmaktadır. Fiziksel uygunluğu geliştirmesi açısından, düzenli egzersiz alışkanlığı fizyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan bireysel gelişimi ve sağlıklı yaşam koşullarını desteklemektedir. Kısaca fizyolojik faydalar; kan dolaşımının iyileştirilmesi, kalp ve akciğer fonksiyonlarının iyileştirilmesi, direncin ve kas tonusunun (yapısının) artması, eklem hareketliliğinin artması ve metabolizmanın uyarılması ile ilgili olduğu gösterilmiştir. Psikolojik faydalar, öz saygının, kendine güvenin arttırılması ve ruh halinin iyileştirilmesini desteklediği için, kaygı ve depresyon düzeylerinin de azalmasına katkı verdiği bir gerçektir. Sosyal faydalar açısından kişilerarası ilişkiler önemli fırsatlar sağlamasıyla, sosyal hayatın daha uyumlu bir tarz içinde gelişmesine destek olabilmektedir. Çocuklara ve gençlere düzenli fiziksel aktivite alışkanlığını kazandırılmasıyla, onların sağlıklı büyümesi ve gelişmesi mümkün olabilirken, aynı zamanda, onların okul performanslarının artması, psikolojik yeterliliklerinin gelişmesi ve fiziksel yapılarının güçlenmesi de söz konusu olacaktır. Sonuç olarak, özellikle, çocukların ve gençlerin sosyal gelişme ve bütünleşmeleri için, okul ortamında ve okul dışı alanlarda spor aktivitelerin katılma fırsatlarına sahip olabilmeleri, fiziksel uygunluk gelişimi adına büyük önem taşıdığı belirtilmektedir. Düzenli sportif aktivitelerin amaçlarından biri de gençlerin aktif bir yaşam tarzı benimseme ve yetişkinlik döneminde de bunu sürdürme olasılığını artırmak olduğundan, bireylerin sağlığında giderek artan bir önem taşımalı ve insanın biyolojik bir ihtiyacı olarak değerlendirilmelidir. Düzenli egzersiz alışkanlığı, sadece orta ve ileri yaşlar için değil ama aynı zamanda gençlerin de egzersiz ve fiziksel aktiviteden elde edilen uyaranlarla fiziksel gelişmelerine olanak tanıyacak, temel motor davranış eğitimi olarak planlanan (koşma, atlama, fırlatma, kavrama vb.) gibi fiziksel aktivitelerle spor becerilerinin geliştirilmesi mümkün olacaktır. Böylelikle, bu fiziksel uygunluk gelişimi, sağlıklı yaşam için ciddi katkılar sağlayabilecektir.

Fiziksel Uygunluk ve Yaşam Boyu Spor