Metabolik Sağlık - Fiziksel Aktivite

İnsan vücudu yaşam boyunca sürekli gelişim ve dönüş göstermektedir. Bu değişimi sağlıklı bir şekilde yönetmek ve yaşlandıkça metabolik sağlığı korumak için, düzenli fiziksel aktivitenin yanı sıra dengeli ve besleyici bir beslenme düzenine uyum gösterebilmek, sağlıklı bir yaşamın ve sürdürülebilir bir yaşam kalitesinin temelini oluşturmaktadır.
Metabolik sağlık, insan vücudunun besinleri enerjiye dönüştürdüğü ve hayati organların işlevselliğini koruduğu süreçler kümesi olarak tanımlamakta ve sağlıklı yaşam ve yaşlanma sürecinde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Sağlıklı ve güçlü bir metabolik dengenin glikoz kontrolü, lipit profilleri, kan basıncı ve vücut kompozisyonu üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu gösterilmiştir ve tüm faktörler, uzun ömür ve yaşam kalitesi önemli ölçüde etkileme potansiyeline sahiptir. Egzersiz, düzenli yapıldığında vücudun bağışıklık sistemini güçlendiren, sistemlerin fizyolojik işlevlerini geliştiren ve metabolizmayı olumlu yönde etkileyen bir dizi fiziksel aktiviteyi içerir. Hareketsiz bir yaşam tarzının kas kütlesinde azalmaya ve metabolizma hızında yavaşlamaya neden olduğu, bunun da bağışıklık sistemini zayıflatarak birçok kronik hastalığa yol açtığı bilinmektedir. Son yıllarda küresel bir salgın olarak adlandırılan obezite, hareketsiz bir yaşam tarzının doğal bir sonucudur ve vücut yağında artışla kendini göstermekte ve ciddi bir sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir. Bu olumsuz metabolik etkilerden kaçınmak için, yaşam boyu egzersiz alışkanlığı edinmek ve günlük hayata düzenli ve bilinçli bir egzersiz alışkanlığını dâhil etmek giderek daha önemli hale gelmektedir.
Metabolik sağlığın en yaygın kabul gören klinik göstergelerinden bazılarının düzenli kan şekeri seviyeleri, dengeli kolesterol oranları, sağlıklı kan basıncı ve kişinin boyu ve yapısıyla orantılı bir vücut kütlesi olduğu öne sürülmektedir. Ancak, bilimsel çalışmaların sonuçlarında gözlemlendiği gibi, bu metabolik göstergelerinden korunmasının yalnızca diyet veya genetikle belirlenmeyebileceğini ortaya çıkmaktadır. Sedanter (hareketsiz) hayat tarzı veya minimum fiziksel aktivite ile karakterize bir yaşam tarzının metabolik düzensizlik ve obezite, tip 2 diyabet (şeker hastalığı) ve kardiyovasküler (kalp ve damar sistemi) hastalık riskinin artmasıyla ilişkili olabileceği öne sürülmektedir. Düzenli fiziksel aktivite duygu durum üzerinde de olumlu etkiler göstererek, bireyin duygusal olarak daha olumlu bir bakış açısıyla, öz saygı, kendine güven ve olumlu duygu durumunu ortaya çıkaran psikolojik yapının gelişmesine katkı verebileceği belirtilmektedir.
Doğal ve dengeli bir beslenme düzeni sürdürülebilir bir kilo kontrolü için ön planda olsa da düzenli fiziksel aktivitenin de aynı derecede vazgeçilmez olduğu artık kabul edilmektedir. Düzenli fiziksel aktivite alışkanlığının günlük enerji harcamasını artırarak ve yağsız kütlenin korunmasına yardımcı olarak egzersiz, sağlıklı bir vücut ağırlığını korumayı kolaylaştırdığı bilinmektedir. Ayrıca, tempolu yürüyüş, bisiklet sürme veya yüzme gibi dayanıklılık tipi egzersizlerin ağırlık kaldırma, halter gibi direnç egzersizleriyle birleştirilmesi özellikle etkili görünmektedir. Özellikle kuvvet antrenmanlarının kas kütlesini arttırması, dinlenme metabolizma hızının artmasına neden olarak; dinlenme halinde bile enerji dengesini iyileştirmeye neden olabilmektedir.
Fiziksel aktivite, vücut kompozisyonu üzerindeki etkilerinin yanı sıra, lipit metabolizması üzerinde de güçlü bir etkiye sahiptir. Yüksek yoğunluklu lipoprotein (LDL), ateroskleroz (damar sertliği) için iyi bilinen bir risk faktörüdür; yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL), LDL’nin dolaşımdan atılmasını kolaylaştırır ve kalp hastalıklarına karşı koruyucu bir faktör olduğunun altı çizilmektedir. Düzenli egzersizin trigliserit düzeylerini düşürdüğü ve HDL’yi artırdığı, böylece genel kolesterol dengesini iyileştirerek kardiyovasküler riski azalttığına dikkat çekilmektedir.
Sonuç olarak, egzersiz ve metabolik sağlık arasındaki derin ilişkinin farkına varılması, sağlıklı bir yaşam için büyük önem taşımaktadır. Fiziksel aktivitenin, günlük yaşamın düzenli bir parçası olarak benimsenmesi, günümüzün zorlu yaşam koşullarının getirebileceği olumsuz etkilerinin üstesinden gelebilmeye katkı sunarak, sağlıklı bir yaşam ve yaşlanma sürecini mümkün kılabilecektir.

Metabolik Sağlık - Fiziksel Aktivite