Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu

İklim değişiklikleri ve hava koşullarının farklılaşması tüm canlıları fiziksel, metabolik ve psikolojik olarak etkilemektedir. Özellikle sonbahar ve ilkbaharın başlangıcında sıkça görülen hüzünlü, karamsar ruh hali, ve motivasyon eksikliği mevsim geçişlerin ve dolayısıyla hava durumu değişikliklerinin yaşam sağlığı üzerinde etkilerini göstermektedir.
Mevsimsel duygudurum bozukluğu (MDB) mevsim değişikliklerin görüldüğü dönemlerde sıkça rastlanan bir depresyon türüdür. Birey genelde her yıl aynı dönemlerde ( mevsim değişikliği yaşanan) aynı belirtilerle belli bir süre baş etmek zorunda kalır. Mevsimsel duygudurum bozukluğu çoğunlukla sonbaharda başlar ve kış aylarının başına kadar devam eder, Daha az sıklıkla görülse de, ilkbaharda veya yaz başında da aynı belirtilerle bireyde enerji kaybı, günlük aktivitelerde isteksizlik ve çabuk yorulma ve karamsarlık duyguları, yoğun olarak yaşanabilir.
Mevsimsel ortalama sıcaklıklarının düşmesi veya artması özellikle bireyin biyolojik saati (sirkadiyen ritim) ve hormon dengesi üzerinde çeşitli uyum mekanizmalarını tetiklediği bilinmektedir ve bu hormon değişimlerinin de duygudurum ve bilişsel değişikliklere neden olduğu yapılan araştırmalarda vurgulanmaktadır. Özellikle ilkbahar aylarında yaşanan duygudurum bozukluğunda, melatonin ve serotonin hormonları arasındaki oransal hızlı değişime bağlı olduğu konusunda çok çeşitli bilimsel yayınlar mevcuttur. Bilindiği gibi kış aylarında, daha fazla uyku hormonu olan melatonin üretilirken, ilkbaharla birlikte artan güneş ışık seviyelerine bağlı olarak ani artan serotonin salgısının metabolizmada neden olduğu metabolik aktivite artışı nedeniyle ilkbaharın başlamasıyla beraber ilk birkaç hafta daha yorgun hissi ve buna bağlı gelişen duygudurum bozuklukları söz konusu olabilir.
​ Mevsimsel duygudurum bozukluğunda (MDB) genellikle hüzünlü ruh hali, günlük aktivitelerde isteksizlik ve çabuk yorulma, içine kapanma, konsantrasyon gerektiren işlerde yoğunlaşma güçlüğü gibi duygudurum ve bilişsel değişiklikler gözlenmektedir. Bunlara ek olarak, iştah artışı , normalden fazla uyuma ve özellikle karbonhidratlı gıdaları tüketmeye yönelik iştah artışı sıkça rastlanmaktadır.
Mevsimsel değişimler her bireyin psikolojik dengesini etkilese de mevsimsel değişime bağlı yaşanan duygu bozuklukları her insanda farklı olabilir. Bu nedenle; özellikle duygusal açıdan kısa süreli sorun yaşayan bireylerin sağlığını korumak amacıyla iklim değişikliğinin etkilerini en aza indirebilmek için sağlıklı, dengeli beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlığını kazanmaları önemlidir. Bu temel önlemlerle sorun tam olarak çözülemediğinde, psikolojik danışmanlık ve destek gereksinimi için klinik psikologlara, medikal tedavi yöntemleri için psikiyatri uzmanlarına başvurulması önerilmelidir.

 

Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu