Ticarette fiyatlara bir sınırlama koymak caiz mi? 


  • Oluşturulma Tarihi : 17.09.2020 08:12
  • Güncelleme Tarihi :

 İslam’ın ekonomik anlayışında serbest piyasa anlayışı vardır. Bu anlayışta isteyen istediği oranda mal alır ve satar. Bu malı da istediği fiyata alır ve satar. Tabi olağan durumlar için geçerlidir. Ancak olağan üstü dönemlerde deprem, afet, kıtlık… Dönemlerinde devlet gerektiğinde malın hem stoğunu, karaborsasını, önlemek hem de kıtlıktan dolayı insanların mağdur duruma düşmemeleri için fiyatlara fıkhi bir tanımla narh koyabilir. Yani fiyatlara sınırlama getirebilir. 
 Lakin bugünkü piyasa koşulları gibi zamanlarda fiyatlara sınırlama getirilmez. Fiyatlara sınırlandırma getirilmediği gibi aynı zamanda kar oranlarına da bir sınırlandırma getirilmez. Çünkü istenilen bütün temel ihtiyaçlar her yer de var. Günümüzde de serbest rekabet piyasası var. Bir markette ya da iş yerinde satılan malının fiyatını beğenmeyen vatandaş diğer marketten ya da iş yerinden ihtiyacını alabiliyor.  
 Kıtlık ve karaborsa olmadığından fiyatlara ve kar oranlarına bir oran koyulmaz. Tabi her ne kadar dinen fiyatlara bir oran koyulmasa da Müslüman yakışan başta ticaretinde olmak üzere hayatın her alanında ehli vicdan olmasıdır. 
Makamı Mahmud nedir? 
 Övülen makam, ahirette Hz. Peygamber'e verilecek olan makamdır. Bu makam onun önce bütün insanlara umumî; sonra da kendi ümmetine hususi surette şefaat edeceği makamın adıdır. 
Farklı yıllarda aynı kadından süt emen kişiler süt kardeşi olur mu?  
 Süt kardeşliği için aynı zamanda süt emmek gerekmez; ne zaman olursa olsun süt kardeşliği geçerli olur. Yani bir kişi şimdi süt emse diğer bir kişi de on sene sonra aynı anneden süt emse bunlar sütkardeş olurlar. Bu sütkardeşler kız ve erkek olacak olsalar kendileri ile evlenemeyecekleri gibi artık o kadının kocası ve çocuklarıyla da evlenemezler.  
  Nitekim Sevgili Peygamberimiz bu konuda bir hadis-i şerifte şöyle buyurmaktadır: ” "Doğumdan (nesepten) haram olan her şey, süt emme yoluyla da haram olur." (Müslim, "Redâ", 1)
Tabi sütkardeşi olmak için Hanefi Mezhebine göre süt emen çocuğun 2 yaşından küçük olması lazım. 2 yaşından sonra süt emmesi halinde süt kardeşliği ortaya çıkmaz. 
Torun dedenin adak etinden yiyebilir mi? 
 Adak yapan kimse, adadığı hayvanın etinden yiyemez. Etin tamamını dağıtması gerekir. Şayet bir miktar yemiş olursa, yediği etin kıymetini fakirlere para olarak vermesi gerekir 
 Adak yapan, adadığı hayvanın etini, fakir olsalar bile, usul ve füruna ve geçimi üzerine bağlanmış bulunanlara yediremez. Usul, ana ve baba tarafından yükselen soya denir. Füru, evlatlardan aşağı inen soylara denir. 
 Buna göre torun kişinin alt soyu olduğundan yani füru olduğundan adadığı adak etinden yiyemez. 
Günün Ayeti 
“Ey iman edenler! doğru söz söyleyin.” 
Ahzab 33/70. 
Günün Hadisi 
Mü’min Mü’minin aynasıdır, Mü’min Mü’minin kardeşidir, Malını o yokken korur, kötülüklere karşı etrafını çevirir, onun üzerinde bir şey gördüğünde onu alır, atar, Mü’minin Mü’min kardeşiyle durumu, birbirini yıkayan, temizleyen iki el gibidir” 
 Tirmizi, "Bir", 18. 
Günün Sözü 
“Akıl yaşta değil baştadır; ama aklı başa yaş getirir.” 
Cenap Şehabeddin 
Günün Duası 
Allah’ım bizi hiçbir zaman hiçbir konuda nefisimize ve şeytana uydurma.  
Bunları biliyor muyuz? 
Halvethane Nedir? 
Tasavvuf yolunda olgunlaşmak ve ilerlemek için belli bir müddet kendi hâlinde yalnız kalınan ve ibadetle vakit geçirilen yer demektir. 
Günün Nüktesi 
Kulun Rabbine Manen Yakınlaşması… 
Ebû Hüreyre’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah “Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur” dedi: 
“Her kim bir dostuma düşmanlık ederse, ben ona karşı harb ilân ederim.  
Kulum, kendisine emrettiğim farzlardan daha sevimli herhangi bir şeyle manen bana yakınlık sağlayamaz.  
Kulum bana (farzlara ilâveten işlediği) nâfile ibadetlerle durmadan manen yaklaşır; nihâyet ben onu severim.  
Kulumu sevince de (âdeta) ben onun işiten kulağı, gören gözü, tutan eli ve yürüyen ayağı olurum. Benden ne isterse, onu mutlaka veririm, bana sığınırsa, onu korurum.” 
Buhari, “Rikak,” 38. 

 

Ticarette fiyatlara bir sınırlama koymak caiz mi? 
Doç. Dr. Zeki Uyanık
Yazarımız Kim ?

Doç. Dr. Zeki Uyanık