Dolar 4.19

Hareketli bir haftayı daha geride bıraktık. Bu hafta dolar/tl 4.19 u görerek tarihi rekorunu kırdı. Şu sıralar 4.09 civarında seyreden dolar/tl de önümüzde ki günler maalesef pek iç açıcı görünmüyor. Dışarıya bu kadar bağımlı bir ekonomimizin olması nedeniyle, en ufak bir haberle büyük dalgalanmalar meydana gelebiliyor. Amerikan Başkanı Donald Trump’ın attığı bir tweet sonrasında Türkiye’de başlayan satış dalgası, dövizi yükseltti. Borsa İstanbul ise 115 bin seviyelerinden 106 bin seviyelerine kadar geriledi şu sıralar 110 bin dolaylarında seyrediyor.

Peki ama dolar yükselirse ne olur?

Doların yükselmesi ithal edilen ürünlerin fiyatlarının artmasına yol açacaktır. Bunlar otomobil, doğalgaz, petrol, elektronik ürünler, tekstil gibi dışarıdan alıp kullandığımız her şeyin fiyatını güncelleyecek, artan fiyatlar enflasyonu artıracak, artan enflasyon faizleri yukarıya çekecek, faizlerin yüksek olması yatırımları olumsuz etkileyecek, yatırımların olumsuz etkilenmesi, işsizliği artırıcı etken olarak karşımıza çıkacak, işsizlik artınca piyasada tüketim talebi daha az olacak, bu da üretimi olumsuz etkileyerek daha fazla stok fazlası ürün ve daha fazla işsiz anlamına gelecektir. Biraz karamsar bir tablo oldu ancak sağlıklı önlemler alınmazsa öngörüler böyle. İktisat bilmek sizi mutlu etmez, ancak öngörü yeteneği kazandırır.

Peki dolar artışının olumlu etkisi olur mu?

İhracat yapan üretici firmalarımız için TL’nin değer kaybı pazarda rekabet üstünlüğünü sağlayacaktır. Pazara sunulan malın fiyatı, döviz fiyatlarının yükselmesiyle ucuzlayacaktır. Bu da ihracatımızı artırıcı etki gösterecektir. Eğer süreç iyi kullanılacak olursa artan fiyatlar dolayısı ile ithalat azaltılıp ihracat artırılırsa bu cari açığımızda önemli iyileştirmeler yapabilir. Cari açık nedir diye sorarsanız, yurt dışına satılan 3 liralık ürün yerine aldığımız 5 liralık ürünlerin arasındaki negatif fark cari açığımızdır. Ekonomimiz 2018 yılı sadece Ocak ve Şubat aylarında toplamda yaklaşık 12 milyar dolar açık verdi.

Artan fiyatlar ithal tüketim talebimizi azaltmıyor. Düşünün 1 dolar 10 tl olsa, cep telefonu almaktan vazgeçer misiniz? Peki kışın soğuk günlerinde doğal gaz kullanmaktan? Ayağınıza giydiğiniz Endonezya ya da Çin’de üretilen ABD menşeili ayakkabıdan vazgeçebilir misiniz? Ülkemizde fiyatına acımadan alacağımız neredeyse her şey dışarıdan geliyor. Yani ithal ediliyor. Yerli teknoloji üretmeden bu sorunların çözüleceğine bir türlü olanak veremiyorum.

Bilgiyle kalın.

Dolar 4.19