Sanat Etik İlişkisi

 Etik terimi Yunanca karakter anlamına gelen "ethos" sözcüğünden türemiştir. Türkçede etik sözcüğü yanlış biçimde ablak sososgoyle eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Halkın kendi kendine oluşturduğu, hiçbir yazılı metine dayanmayan kanunlara "etik ilkeler" denir. İnsan davranışlarının etik temelleri her sosyal bilime yansır. Her ne kadar etik anlayışının tam olarak ne za-man başladığı bilinmesede, dünyanın farklı yerlerinde bir-çok farklı toplulukta çok eski çağlardan beri ahlaki anlayışın var olduğu bilinmektedir. O yıllarda dinler tarihi, felsefe tarihiyle antropolojik ve arkeolojik bulgular bunu kanıtlar nitelikte ilgiye dayalıydı. Sokrates'in etik düşüncesi bilgiye dayalı etik düşüncenin ilk örneklerindendir. Platon ( Eflatun ) etik sorunlarını devlet toplum kavramlarıyla birlikte ele almış, bireysel etikten ziyade toplumsal etik üzerine yoğunlaşmış  platon'un etik anlayışıda o yıllardan günümüze dek önemli rol oynamıştır. Sanat yapıtının etikle olan bağ-ı değerleri önemsemesi yâda basite alması kendi içinde öngörüsünü ortaya koyma biçimi olarak karşımıza çıkar. Bir sanatçı yapıtını hangi değerler çerçevesinde yaratacağını belirlerken, bu değerlerin içinde etik değerlerin varlığını ve önem derecesinide belirlemek durumunda olacaktır. Bu tez için ( M.Ö. 384- 322 ) yaşamış olan etik sanat felsefesinin düşünürlerinden Aristoteles'in düşünce sisteminde sanat- etik ilşkisi temelde  eylem üzerinden kurulmuştur. Aristoteles tarafından Sanatın, etik faydayı gözeten ve etik kaygı taşıyan bir faaliyet olduğu ve insanın yaşam amacını gerçekleştirmesinde  bir araç konumunda görüldüğüne dikkat çekilmiştir. Aristoteles'in insan yaşamını eylemler üzerinden açıklaması doğrultusunda sanatın eylemi kolaylaştıran ve ona rehberlik eden bir misyona sahip olduğu belirlenmiştir. Aristoteles'e göre sanat, taklit yani mimesis ile başlar ve arınma yani katharsis ile son bulur. Mimemis'te sanatçı ve nesne ilişkisi, katharsis'te ise yapıt arasında bir ilişki, etki- tepki söz konusudur. Buna görede biçim, form güzelliği yapıtın yani nesnenin güzelliğinden farklı bir konumdadır. Bunu akıllarda kalıcı bir örnekle süslersek, Aristonun  Retorik Sanatı" kitabını ve içeriğindeki dikkatimi çeken bu resimle bütünleştirmek mümkündür. Toplumun bakış açısınıda dikkate alarak, bireylerin uygun ve uygun olmayan davranışlarını belirlemektedir. Dolayısıyla yaşam tarzı ve davranışlarımızın yansıması olan etik anlayışımız, sanatsal yapıta sanatçıya bakış açımıza ve yaşamın içindeki her unsura yansımaktadır. Buna kısaca ahlaki değerler diyebiliriz. Nice sağlıklı huzurlu ve mutlu kurban bayramı geçirmeniz temennilerimle kalın sağlıcakla.

Sanat Etik İlişkisi