İmmün sistem ve yapay organlar

Yapay organ nakillerinde immünoloji’ nin ayrı bir önemi var. Yapay organ nakli gerçekleşmeden önce sorulan veya sorun oluşturan bir konu; vücut bu organı kabul edebilecek mi? Sadece (yapay) organlar değil impilantların da vücuda uyumluluğu bilim dünyasında çok fazla araştırılan bir konudur.

Enfeksiyonlara (konağa yabancı yapılara) karşı direnci sağlayan hücrelerin, dokuların ve moleküllerin oluşturduğu bütüne immün sistem denmekte. Ve birçok alt gruba ayrılıyor. İmmün sistemin özellikle doku ve organ nakillerinde önemi gittikçe artıyor.

Biliyoruz ki her insanın bağışıklık sistemi farklı. En basitinden her ilacın bizde yarattığı etkiler ve yan etkiler farklı olabiliyor. Günümüzde bağışıklık sisteminin mekanizmasının önemli ölçüde aydınlatıldığını söyleyebilirim. Ve immün sistem olarak da nitelendirilen bağışıklık sisteminin aydınlatılması ile birlikte hastalık tanı ve tedavisinde geniş ölçüde yararlanılmaya başlanmış. Bununla birlikte ‘bağışıklık bilimi’ olan ‘immünoloji’ kavramı da yeni bir değer kazanmakta.

İmmün sistemi bir savunma sistemidir.  Ve genetik faktörler immün sistemi oluşturmaktadır. Temel amacı vücudu bakteri, virüs, kanser gibi yabancı cisimlerden korumaktır. İmmün sistemimizde bize ait olan ile olmayan’ı ayıran bir sistem bulunur. Vücudumuz bize ait olmayan şeyi tanıyamazsa vücudun bir parçası olarak görüp o madde ile savaşamaz. Antikor ve antijen denilen kavramlar burada yer alır. Kendinden olmayan moleküllere ‘antijen’ veya ‘immünojen’ denir. Antikor ise hastalığa neden olan etkenleri zararsız duruma getirmek için vücudun tanımladığı maddedir. . Hekimler nakil işlemleri için bu antijenlerin uyumluluk göstermesine dikkat ederler. Bu nedenle HLA(İnsan lökosit antijenleri) sistemi denilen kendinden olmayan(antijen)’ı tanımayı sağlayan bir sistemimiz vardır. Herkeste çok sayıda anne ve babamızdan gelen HLA antijeni bulunmaktadır. Herhangi bir nakil işleminde HLA uyumu çok önemlidir. Eğer HLA uyumu yoksa alıcı dışarıdan verilen hücreleri yabancı madde olarak algılar ve yapılan nakil işlemi başarısız olur. ‘Vücut kabul etmedi’ dediğimiz kavramın esas noktası budur. HLA kavramının bu kadar önemli olması başarılı bir nakil şansını arttırmasıdır. Ve HLA genlerinde benzersiz genetik çeşitlilik bulunmaktadır.

Hali hazırda imminohistokimyasal analizler zaten yapılmakta. Genel olarak belli bir dokuda bulunan antijenlerin gösterilmesi için işaretlenmiş antikorların kullanılması anlamına gelen ‘imminohistokimya’ yakın gelecekte adını çok fazla duyacağımız bir kavram ve bilim dalı haline geleceği şüphesizdir.

İmmün sistem ve yapay organlar