Teknik ve Meslek Lisesi Memleket Meselesi Mi?

Bir müddet sonra saçımızı tıraş edecek berber, kanalizasyon sorunu yaşadığımızda tesisatçı, tekstil sektörü ve ayakkabı sektöründe eleman bulunmazsa bu bir sürpriz olmamalı. Herkes beyaz önlük giyme kaygısı içinde. Oysa bir fabrikada 100 kişi çalışıyorsa birkaç mühendis vardır. Diğerleri mavi önlük diye tabir ettiğimiz kalifiye eleman grubudur. Meslek liselerinin genel amaçları, iş yerlerinin çeşitli alanlarda ihtiyaç duyduğu ara elemanları yetiştirmektir… Kaliteli bir mesleki eğitim ile iş dünyasına nitelikli elemanlar kazandırılacak ve bu nitelikli işgücü de ülke kalkınmasında olumlu rol oynayacaktır. Bir yanda kalifiye eleman bulamamaktan şikayet eden binlerce firmanın yakınmasına, bir yandan düz lise mezunu milyonlarca “Ne iş olsa yaparım” söylemiyle iş arayan gençlerin çaresizliği. Geçen bir market zincirinde alışveriş yaparken kasiyerin “Uçak mühendisliğini bitirdim abi biliyor musun?” demesi beni derinden etkiledi. Meslek lisesine anne baba olarak da, eğitim sistemi olarak da sahip çıkmalı ve özendirmeliyiz. Yani ünlü merhum iş insanı Vehbi Koç’un dediği gibi meslek lisesi memleket meselesi. Meslek, bir işi yapabilmek için gereken becerileri kazanmak ve kuralları öğrenmektir. Almanya ve İsviçre’de meslekler iki grupta toplanıyor. Birinci grupta akademik yetkinlik gerektiren meslekler. İkinci grupta ise eğitimle birlikte deneyimle beceri kazanılan meslekler. İŞKUR’un son açıkladığı Ağustos 2019 verilerine göre 4 milyon 44 bin işsiz arasında yüzde 40,2 ile ilköğretim mezunları (1 milyon 627 bin) ilk sırada yer alıyor. İkinci sırada yüzde 26,4 ile lise mezunları (1 milyon 68 bin) var. Bunu yüzde 25,6 ile üniversite mezunları takip ediyor. Bu da lise mezunlarıyla üniversite mezunlarında kayıtlı işsiz sayısının neredeyse aynı olduğu anlamına geliyor. Üniversite mezunları iş ararken lise mezunlarından daha fazla şansa sahip değil. 170 bin okuryazar olmayan kişi de İŞKUR’dan iş bulmasını bekliyor. Okuryazar işsizlerin sayısı ise 146 bin. Burada hem üniversite sayısının hem de mezun sayısının çok fazla arttığını hatırlatmak gerek. Yüksek katma değerli ürünlerin ve hizmetlerin oluşumunda, farklı seviyelerde eğitim almış kişilerin katkısı vardır. Örneğin, bir ürünün geliştirilmesinde ve tasarımında akademik birikime sahip uzmanlar daha fazla katkı sağlayabilir. Buna ilaveten, üretimin ve hizmetin planlanması aşamasında da üniversite seviyesinde eğitim almış personele ihtiyaç duyulabilir. Üretim sırasında ve hizmetlerin sunulmasında ise daha çok çıraklıktan veya meslek lisesinden yetişmiş vasıflı personel gerekiyor.(Mesut Uğur).

Ülkemizin geleceği, eğitimden ve bilgiyle donanmış genç nesillerin yetiştirilmesinden geçeceği açık bir gerçek olarak karşımızdadır. Bunda da mesleki eğitimin payı ve önemi büyüktür. Gençlerimizin mesleki teknik eğitime yönlendirilmesi gerekir. Böylelikle yetiştirilecek nitelikli işgücünün ekonomiye kazandırılması sağlanmış olur. Nitelikli bir mesleki teknik eğitim alınması sanayi, bilişim ve hizmet sektörlerinde istihdamı sağlanmış olur. Genel lise öğrencileri, öğrenimleri sırasında bir mesleki beceri edinemediği bilinmektedir. Üniversiteye giremeyen genel lise mezunu işsizlikle yüz yüze kalır. Meslek lisesi öğrencileri ise teknik bilgi ve becerilere sahip ara eleman veya teknisyen olabilirler. Ayrıca eğer isterlerse kendi alanlarında yükseköğretime de devam edebilirler. Okullardan alınan ek puanda buna katkıda bulunur. Türkiye’de gençlerin meslek liselerine yönelik ilgisi olması gerekenin çok altında. Bunun temel nedeni gençlerin iş bulma olanaklarının üniversite mezunu öğrenciler için daha fazla olduğunu düşünmeleridir. Oysa sanayi ve üretim sektörü nitelikli ara eleman bulamamaktan şikayetçidir. Bütün bunların üstüne bir de üniversite mezunlarının işsiz kalma oranını da eklersek meslek liselerine ilginin artması için bir şeyler yapılması gerektiği açıkça ortaya çıkmaktadır. Kısacası genç nüfusumuzu avantaj ya da dezavantaj olarak görebilmemiz tümüyle bu nüfusun eğitimli olup olamamasına bağlıdır. Diğer yandan her gencin üniversite eğitimi alması her şeyden önce gerçekçi değildir. Batılı ülkelerde de bu böyledir.

İşletmede meslek lisesi eğitimi gören öğrencilerin avantajlarını da sıralamak isterim:

-İşletmenin sağladığı sosyal imkanlardan faydalanırlar.

-Hastalık, iş kazaları, meslek hastalıklarına karşı sigorta edilirler.

-İşletmelerde meslek eğitimi süresince yaşlarına uygun asgari ücretin %30 undan az olmamak üzere ücret alırlar

-Okul atölyelerinde bulunmayan eğitim ihtiyacı, makine ve teçhizatı işletmelerde görüp kullanma imkanına sahip olurlar.

-Ülkemizin ihtiyaç duyduğu yeni iş alanlarına uygun programlarla, daha çok uygulama yaparak eğitilirler.

-Mesleki bilgi ve becerilerini işyerlerinde gerçek iş şartlarında geliştirirler. Öğrencilerin kendine olan güveni artar.

Teknik ve Meslek Lisesi Memleket Meselesi Mi?