Ticaret savaşlarında hesapsız iş yapan ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa Birliği, Türkiye ve Çin’e, ABD’nin çelik sektörünü korumak için yüzde 25 ile yüzde 50 civarında ilave gümrük vergisi uygulama kararı aldı. Bu karar başta gümrük vergisi kararı alınan ülkeler için sorun teşkil edecek gibi görünmesine rağmen asıl zarar edecek ekonominin ABD ekonomisi olacağı kanısındayım. Çünkü ABD’nin başına buyruk, bu kadar pervasızca davranmasının elbette bir bedeli olacaktır. Başta, Rusya, Türkiye, Venezuela ve gelişen birçok ekonomi doların etkisinden daha fazla etkilenmemek için kendi aralarında para birimlerini kullanma kararı aldı. Belki de alınan bu karar ekonomik açıdan tüm dünyayı ileride daha özgür hale getirmiş olur.
Türkiye’nin stratejik konumu, komşularının içinde bulunduğu iç savaş, ABD’nin terörist gruplara yakınlaşması ve S-400 füzeleri ile iki ülke arasında sıkıntılar gün yüzüne çıkmış oldu. Türkiye’nin geri adım atmaması ise diğer baskıların yanında son olarak ekonomik baskı olarak ortaya çıktı. Bundan dolayıdır ki doların baskı aracı olarak kullanılmasına karşı direnen ülkelerin başında Türkiye geliyor. İş bu yüzden Türkiye son yıllarda dış ticaretinin önemli bir kısmını kendi para birimi TL ile yapmaya çalışıyor. Türkiye; Rusya, İran ve Çin ile geliştirmeye çalıştığı ulusal paralarla ticaret çalışmaları da dolara karşı açılan cepheyi iyice genişletti. Türkiye ile İran Merkez Bankaları, Ekim 2017’de ikili ticaretin ulusal paralarla yapılması konusunda mutabakata vardı. İran ile Türkiye arasındaki ilk para takası (döviz swap)16 Nisan 2018 tarihinde gerçekleşti. Türkiye İran ile yürüttüğü ulusal para birimleriyle ticaret girişimlerinin benzerlerini Rusya ve Çin ile de yürütüyor. Rusya, Türkiye ile ulusal para birimleriyle ticaret ödemelerini Ekim 2016’dan beri yürütüyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile Çin Merkez Bankası arasında para takas (SWAP) anlaşması 2012’nin başında imzalandı. 2015'te süresi 3 yıl uzatılan anlaşmanın tutarı 12 milyar yuana yükseltildi. Türkiye’nin Çin ile yaptığı ilk para takas işlemi ise 30 Kasım 2016'da gerçekleştirildi. Türkiye’de faaliyete başlayan Çin bankası ICBC de para takası anlaşması kapsamında 450 milyon TL büyüklüğünde kullanım yaparak bu konuya öncülük etti.
Uzmanlara göre, ülkeler bir taraftan kendi ekonomilerini ayakta tutmak için ikili anlaşmalar yaparken öte yandan doların egemenliğini yıkacak en önemli güçlerden birinin Çin olduğu ifade ediliyor. ABD’nin çelik ithalatına getirdiği ek vergiler ve Çin ile ticaret savaşına girmesi sonrasında Pekin Yönetimi’nin diğer ülkeler ile yerel paralar üzerinden ticaret yapma seçeneğine sıcak bakacağı ifade ediliyor. Çin, Afrika’da ABD ile rekabet halinde ve bu durum kendisi için fırsat olabilir.
TL ile ticaret gelişiyor
Türkiye’nin dış ticaretinde TL pazarı gelişimini sürdürüyor. Ülkemiz Türk lirası üzerinden gerçekleştirilen ithalat-ihracat rakamlarında artış trendini her sene devam ettiriyor. 2013-2018 arası TL ile gerçekleşen dış ticaret rakamları her geçen gün artış gösterdi. İthalatta 2013 yılında 11 milyon 394 bin lira olan rakam, 2017 yılında 17 milyon 729 bin TL olarak gerçekleşti. 2018 yılı Mart ayı sonuna kadar olan dönemde ise ithalat rakamı 3 milyon 509 bin seviyesine ulaştı. İhracat tarafında da artış hemen her sene göründü. Ülkemizin 2013 yılında TL kullanarak yaptığı ihracat 5 milyon 356 bin lira oldu. Her yıl 1-2 milyon lira artan ihracat rakamı 2016’da 7 milyon iken 2017 yılında 13 milyon 947 bin lira seviyesine ulaşarak ikiye katlandı. 2018 yılının ilk üç ayında ise TL bazında ihracat 1 milyon 902 bin 936 lira seviyesinde gerçekleşti. Türkiye’nin 2017 yılında göstermiş olduğu ihracat başarısı ile ithalat ile ihracat arasındaki uçurumda büyük oranda azaldı.
Evet bu olanlar gösteriyor ki egemen güçlerin ekonomi savaşlarını başlatmış olmaları. Bu bizim gibi gelişen ülkelerin varlık savaşı. O yüzden yerli ve milli kavramını ekonomimizin tüm çarklarında geçirtmemiz lazım. dışa bağımlılık azaldıkça ekonomik özgürlüğümüz de o kadar artacaktır.
