Kanuni Sultan Süleyman Han

Merhaba değerli okuyucular. Bu hafta size Osmanlı’nın en önemli padişahlarından I. Süleyman yani Kanuni Sultan Süleyman’ı anlatacağım. Bilgileri Wikipedia’dan derledim. I. Süleyman Osmanlı İmparatorluğu’nun onuncu padişahı ve 89. İslam halifesidir. Batı’da Muhteşem Süleyman, Doğu’da ise adaletli yönetimine atfen Kanûnî Sultan Süleyman olarak da bilinmektedir. 1520’den 1566’daki ölümüne kadar, yaklaşık 46 yıl boyunca padişahlık yapan ve 13 kez sefere çıkan I. Süleyman, saltanatının toplam 10 yıl 1 ayını seferlerde geçirmiştir. Süleyman böylece imparatorluğun hem en uzun süre görev yapan hem en çok sefere çıkan hem de en uzun süre sefer yapan Osmanlı Sultanı olmuştur.

I. Süleyman 1520 yılında, babası I. Selim’in ölümünün ardından tahta çıktı. Batıda Belgrad, Rodos, Boğdan ve Macaristan’ın büyük kısmını imparatorluk topraklarına kattı. 1529 yılında Viyana’yı kuşatsa da çeşitli sebeplerden ötürü bu kuşatma başarısızlıkla sonuçlandı. Doğuda, Safevîlerle yapılan savaşlar sonrasında Irak’ı ele geçirdi ve Osmanlı sınırlarını İran’ın içlerine kadar genişletti. Mağrip’te imparatorluğun sınırları Fas’a kadar uzanırken; Osmanlı donanması ise Akdeniz’den Kızıldeniz’e kadar olan sularda hakimiyet kurmuştu. Zigetvar Kuşatması’nın sonlanmasından bir gün önce, 7 Eylül 1566 tarihinde 71 yaşında hayatını kaybetti ve yerine oğlu II. Selim geçti. 1579 yılında, Nakkaş Osman’ın Şemâilnâme adlı eserinde yer alan ve I. Süleyman’ı gençlik yıllarında resmeden bir minyatür 6 Kasım 1494 tarihinde, Trabzon’da doğdu. Babası, Süleyman doğduğu zaman Trabzon valisi olan ve 1512 yılında padişah olarak tahta çıkan I. Selim, annesi ise Ayşe Hafsa Valide sultandı. Çocukluk yıllarını, süt kardeşi Yahya Efendi ile birlikte Trabzon’da geçirdi. 7 yaşındayken; bilim, tarih, edebiyat, din ve askeriye alanlarında eğitim almak için İstanbul’a, Topkapı Sarayı’ndaki Enderûn’a gönderildi.

I. Süleyman’ın tahta geçmesinden kısa bir süre sonra Şam Beylerbeyi Canberdi Gazâlî, Süleyman’ın padişahlığını tanımadı ve kendi hükümdarlığını ilan ederek isyan başlattı. Merkezden gönderilen Ferhad Paşa komutasındaki birlikler, Zülkadriye Eyaleti’nde bulunan kuvvetler ve Şam’daki kuvvetlerin etkinlikleri sonucunda Şam yakınlarında 27 Ocak 1521 tarihinde yapılan Mastaba Muharebesi sonucunda Gazali’nin yenilmesi ve öldürülmesiyle isyan bastırıldı. Gazali’nin yerine Şam Beylerbeliği’ne Ayas Mehmed Paşa atandı. Aynı yılın sonunda ise doğu cephesinin merkezi halinde bulunan Diyarbakır Beylerbeyi Bıyıklı Mehmed Paşa’nın vefatı üzerine yerine Divane Hüsrev Paşa tayin edildi. Süleyman ilk seferini 18 Mayıs 1521’de, Macaristan Krallığı’nın yönetimindeki Belgrad (o dönemdeki adı Nándorfehérvár) üzerine yaptı. Çevresindeki Böğürdelen, Zemun ve Salankamen şehirlerinin alınmasının ardından 1 Ağustos günü kuşatılan şehir, 29 Ağustos 1521 tarihinde teslim oldu. Avrupa’da gerçekleştirilebilecek fetih ve seferler için önemli bir merkez olan Belgrad’ın fethi hakkında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun İstanbul elçisi “Belgrad’ın ele geçirilmesi, Macaristan Krallığı’nın çöküşüne sebep olan olayların başlangıcıydı. II. Lajos’un ölümü, Budin’in ele geçirilişi ve Erdel’in işgaliyle devam eden süreçte Macaristan İmparatorluğu yıkılmış ve diğer ülkeleri de benzer sonu yaşayacağına dair bir korku sarmıştı.” ifadelerini kullanmıştı.

Ertesi yıl Süleyman, Hospitalier Şövalyeleri’nin bulunduğu Akdeniz’deki Rodos adasına karadan sefer düzenledi. Kuşatmaya katılacak olan Osmanlı donanması ise Haziran 1522’de adanın “Cem Bahçesi” körfezine demir attı. Süleyman’ın da arasında olduğu kara kuvvetleri, Marmaris’ten gemi yoluyla 28 Temmuz günü adaya geçti. Yaklaşık 100.000 kişi ve 400 gemiden oluşan Osmanlı ordusu, 6 aydan fazla süren kuşatma, 26 Aralık 1522’de şövalyelerin başı Philippe Villiers de L’Isle-Adam’ın teslim koşullarını kabul etmesi ve adanın hakimiyetinin Osmanlı İmparatorluğu’nun eline geçmesiyle sona erdi.[25] Adada Hristiyan kimliğiyle yaşayan Cem Sultan’ın oğlu Murad ve Murad’ın oğulları boğduruldu, eşi ve iki kızı İstanbul’a gönderildi. Rodos’un alınmasının ardından şövalyelerin elinde bulunan Bodrum, Tahtalı ve Aydos kaleleri ile İstanköy ve Sömbeki adaları da alındı. Şubat 1523’te İstanbul’a dönüşünün ardından Süleyman, saltanatının ilk üç yılında görev yapan Sadrazam Pîrî Mehmed Paşa’yı emekliye ayırdı. 27 Haziran 1523 günü ise daha önce görülmemiş bir biçimde has odabaşısı İbrahim Ağa’yı sadrazam olarak atadı. Sadrazamlığa ek olarak kendisine Rumeli Eyaleti’nin yönetimini de verdi. Sadrazamlık yetkisinin kendisine verilmesini bekleyen ikinci vezir Ahmed Paşa, vali olarak atandığı Mısır’da 1524 yılı başlarında isyan çıkararak bağımsızlığını ilan etti.

Kanuni Sultan Süleyman Han