Yönetim Biçimleri

Bugün köşemde sizlere bazı yönetim biçimlerinden bahsedeceğim. Hükümet biçimleriyle ilgili ilk çalışmalar Yunanlılar tarafından yapıldı. Nitekim, en eski sınıflandırmalardan biri Aristoteles tarafından yapıldı. İlk grup monarşi, aristokrasi ve demokrasiyi içeriyordu ve son grup tiranlık, oligarşi ve demagojiyi içeriyordu. Günümüzde hükümetler monarşilere, otokrasilere ve demokrasilere ayrılmıştır.
Monarşi
Devlet başkanının bir kral veya prens olduğu hükümet şeklidir. Yaşam boyu gücün tadını çıkarırlar (yaşam için yönetirler) ve kalıtsaldır (gücü miras alırlar, hanedan veya kraliyet ailesi oluştururlar). Bazı durumlarda diğer hükümet organları yönetime katılır ve işbirliği yapabilir. Bu ikinci tür monarşi oldukça belirgindir, çünkü demokratik bir rejime benzer. Bunun bir örneği Birleşik Krallık'ta gerçekleşmektedir.
Otokrasi:
Hükümet keyfi bir otoritenin elinde ve iktidar küçük bir grup insanda ya da tek bir partide yoğunlaşmaktadır. Otokratik hükümetler şu şekilde sınıflandırılabilir:
Totaliter rejim: Ana özelliği, gücün tamamen Devlet aygıtında yoğunlaşması ve vatandaş faaliyetlerinin tam kontrolüne izin verilmesidir. Başlıca özelliklerinden biri, devletin resmi sesi olan ve emirlerine hiçbir çelişki kabul etmeyen tek bir siyasi partinin varlığıdır. Bu tür bir rejimin birkaç örneği İtalyan faşizmi, Hitler ve eski Sovyetler Birliği liderliğindeki Alman Ulusal Sosyalist Devleti.
Otoriter rejim: Söz konusu hükümetin ilkelerini paylaşan birkaç siyasi partinin varlığına izin veren sınırlı siyasi çoğulculuğa sahip bir hükümet sistemidir. Totaliter sistemde olduğu gibi resmi bir parti yoktur, ancak bir devlet başkanı veya daha fazla güce sahip bir grup vardır. Bu rejimlerin süresi, liderinin veya kurucusunun ömrüne veya onu destekleyen gruplara bağlıdır. Bu tür hükümetlere örnek olarak Myanmar verilebilir.
Demokrasi
Dilimize Fransızca‘dan geçen “demokrasi” kelimesi, Antik Yunanca‘da “halk, topluluk” anlamına gelen “demos” ve “güç, iktidar” anlamına gelen “kratos” kelimelerinden oluşmaktadır. Demokrasi “toplumun her üyesinin, kamu meselelerinin yönetimine katılma hakkına sahip olduğu bir siyasi sistem” olarak tanımlanır.
Ayrıca, yukarıda belirtilen ilkeleri tamamlayan prosedürlerin varlığı ile karakterizedir. Onlar:
- Çoğunluk kuralı ile azınlık kuralı.
- Çok partili sistem (çeşitli siyasi partilerin varlığı) ve ideolojik çoğulculuk.
- Periyodik, serbest ve bilinçli seçimler.
- Barışçıl çatışma çözümü.
- Yüksek vatandaş katılımı.
- Yasal bir devletin varlığı.
Bunlar dışında diğer önemli yönetim biçimleri de şu şekildedir:
Oligarşi: Küçük ve ayrıcalıklı bir grubun iktidarda olduğu yönetim şekli olarak tanımlanmaktadır. Bu yönetim şekli genellikle despotça bir yönetim şeklidir.
Teokrasi: Teokrasi, dine dayalı yönetim biçimidir. Bu yönetim biçiminde dini otorite organları, siyasi otorite organları yerine devlet idaresini elde tutmaktadır.
Totalitarizm: Totalitarizm, tüm yetkilerin merkezileştirildiği, devlete mutlak itaat beklenen, diktatörlüğe benzer bir yönetimdir. Sözcük sıfat hâlinde totaliter olarak kullanılmaktadır.


 

Yönetim Biçimleri