Sizce Da Vinci Mi Yoksa EL Cezeri Mi?

Ülkemizde Da Vinci kimdir diye sorduğumuzda hemen hemen herkes bilir tanır ve ressam olduğunu söyler. En ünlü resmi hangisidir diye sorduğumuzda ise şüphesiz “Mona Lisa” tablosu denilecektir. Peki, El Cezeri kimdir diye sorduğumda kaçımız bu üstadı biliriz? İkisinin yaptıklarını kıyasladığımızda mucitlik ve sanat yönünden kimin üstün olduğunu eserlerindeki insanlığa fayda bakımından kimin üstat olduğunu, birinin kültürümüzle hiç alakası yokken diğerinin bizim bağrımızdan çıkan bir ilim adamı iken neden hiç tanınmadığının nedenlerini ortaya koyacağım.

Öncelikle Leonardo Davinci’den başlayalım.

İtalya’da 1452’de doğan Leonardo da Vinci, ressamlığının yanında aynı zamanda bir heykeltıraş, matematikçi, bitki bilimci, paleontolog, anatomi bilimcidir. Lakin en çok ressamlığı ile bilinmektedir. Küçüğünden büyüğüne her kes Da Vinci’yi “Mona Lisa” tablosuyla bilir. Mona Lisa tablosunun ehemmiyetine gelmeden önce Da Vinci’nin yaptığı diğer çalışmalardan kısaca bahsedeyim. Bir sanatçıdan çok çizdiği eskizler (taslak) önemlidir. Peki, bu taslaklar nelerden ibarettir? “Kahkaha atmamızın sebeplerini, yıldızların neden akşam gözle görülürken sabah yok olduğunu, suyun havadan farkını, açlığın, esnemenin, susamanın kaynağını, hapşırma eyleminin nasıl gerçekleştiğini de merak etti.” 1470’li yıllarda Da Vinci bu tür basit şeylerle uğraşırken Bizim İbni Sina’mız 980’li yıllarda yani Da Vinci’den 490 yıl önce insan anatomisini şimdiki modern bilime yakın bir şekilde ortaya koymuştu. Gelelim Da Vinci’nin “Mona Lisa” tablosuna. Tablonun önemini bilim adamları resimsel alanın içerisinde 35,5 cm sola baktığını bunun gerçek hayatta tabloya bakan birisi için 15,4 derecelik bir açı olduğunu belirttiler. Ama gelelim resmin diğer önemli özelliğine. Resimdeki şahsiyet Da Vinci’nin daha çocukken evine aldığı erkek hizmetçisidir. Bu erkek hizmetçi büyüdükçe Da Vinci’nin sapkın bir ilişkisi başlar. Evet, yanlış duymadınız Da Vinci ve erkek hizmetçi sapkın bir ilişkiye başlar. Da Vinci bu erkeğe o kadar aşık ki bu aşkını Mona Lisa tablosunu çizerek ölümsüzleştirir. Tekrarlıyorum. Mona Lisa tablosundaki kadın değil bir erkektir. Bu tablo sapkın bir ilişkinin meyvesidir. Avrupalının bu tür ilişkileri meşru kılması için tablo yüzyıllardır abartıldıkça abartı. Kendi kültüründen bihaber olan ve Batıya körü körüne aşık insanımız ise bu tabloyu yere göğe sığdıramadı.

Gelelim dünya tarihinde ilk mekanik robot ve yine dünya tarihinde ilk 3 boyutlu portresini yapan bizim insanımız EL Cezeri’ye…

Cezeri, 1100’lü yıllarda bugünkü Şırnak’ın ilçesi olan Cizre’nin Tor mahallesinde doğmuş ve Cizre’de yaşamış bilim insanı ve dahisidir. Orta Çağ’ın en büyük mühendislerinden biri olarak kabul edilen Cezeri’nin ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilir. Leonardo da Vinci’ye dahi ilham kaynağı olan Cezeri yazdığı kitapta 50’den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanma olanaklarını çizimlerle göstermiştir. İslam’ın Altın Çağında çalışmalar yapan Müslüman mucit ve mühendis olan Cezeri’nin sibernetiğin ilk adımlarını attığı ve ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilir. Batı yazınında M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu belirtilse de robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, Cezeri’ye aittir.

Sadece en basit eserinden bahsedecek olursam Mardin’in tarihi Kasımiye Medresesi`nde bulunan 600 yıllık 3 boyutlu El Cezeri portresi görenleri hayrete düşürüyor. 900’lü yıllarda sadece fotoğraf makinası ya da kamerayla baktığında 360 derece hareket eden 600 yıllık 3 boyutlu portre bile bizim ilim ve bilim alanında Batının ne kadar önünde olduğumuzun göstergesidir.

Batının yayılımcı politikası ve İslam’ı, Anadolu’yu kötüleme neticesinde İslami bilginlerimizden ve onların icatlarından habersiz olan bir gençlik yetişti. Yazımın temel amacı sapkın bir portreyi ülkemizde herkes bilirken El Cezeri ve onun 600 yıllık portresinin bilinmemesidir. Umarım bu yazımdan sonra kendi kültürümüzün ve alimlerimizin faaliyetlerini daha çok özümseriz. El Cezeri ve robotları hakkında geniş bilgiyi YouTube kanalımdan (Mehmet Tayyar Tanış) ulaşabilirsiniz.

Sizce Da Vinci Mi Yoksa EL Cezeri Mi?