ABD Ulusal Bilim Vakfı’na bağlı ve Avrupa Birliği fon destekli astrofizikçiler önceki gün yaptıkları açıklama ile kara deliklerin varlığının kanıtlandığını belirttiler. ABD Ulusal Bilim Vakfı, 2012 yılında kara deliğin çevresini gözlemlemek için kurulan Avrupa Birliği (AB) destekli ‘Event Horizon Teleskobu’ndan (EHT) elde edilen kara delik fotoğrafları ve araştırma sonuçlarını Brüksel Avrupa Birliği Komisyonundan dünyayla paylaştı. Proje kapsamında bir araya gelen bilim adamları, Dünya’ya 53 milyon ışık yılı mesafedeki Başak (Virgo) takım yıldızındaki M87 Galaksisi’nin merkezindeki süper masif kara deliğin fotoğrafını yayımladı. Fotoğrafta kara deliğin “olay ufku” olarak adlandırılan, kütle çekiminin en güçlü olduğu eşik bölgesi görülebiliyor. Peki nedir bu kara delik? Bugün sizlere köşemde basitçe bu husustan bahsedeceğim. Kara delik, astrofizikte çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan kütlesi büyük bir kozmik cisimdir. Kara delikler Einstein’ın genel görelilik (izâfiyet) kuramıyla tanımlanmışlardır. Başlarda doğrudan gözlemlenememekle birlikte, çeşitli dalga boylarını kullanan dolaylı gözlem teknikleri sayesinde keşfedilmişlerdir.
NASIL OLUŞUR?
Kara delikler, yıldızların ömrünü tamamlaması sonucunda oluşmaktadır. Bir yıldızın maddesi tükenip bittiği zaman kendisini taşıyacak enerjisi kalmaz ve çöker. Bu çöken yıldız büyük bir patlama yaratır. Kara delikler farklı başka yollarla da oluşabileceği gibi aynı zamanda farklı kütlelerde de olabilir.
3 çeşit kara delik bulunmaktadır. Bunlar:
Yıldızsal kara delik: Bir yıldızın çekimsel (kendi üzerine) düşmesiyle oluşan kara delik türüdür.
Dev kara delik: Galaksilerin merkezinde bulunan ve birkaç milyar güneş kütlesine kadar çıkabilen bir kütleye sahip kara deliklerdir.
Orta kara delikler: Kütle bakımından bu iki tür arasında bir kütle ve birkaç bin güneş kütlesine benzer olan kara delik türüdür.
SOLUCAN DELİĞİ
Kara deliklerle bağlantılı olan wormhole yani solucan deliği teorisi ilk kez Albert Einstein ve Nathan Rosen tarafından öne sürüldü. Bu teoriye göre solucan deliğinin dışa açılan iki ucundan biri kara deliğin ağzı, diğeri ise bu kara deliğin çıkış noktası olan ak delik olarak kabul edilmektedir. Bu iki ucun arasında bir boğazdan oluşan bu boşluk solucan deliği olarak adlandırılmaktadır. Bu teoriye solucan deliği denmesinin anlamı da şudur: Bir elma kurdu düşünün bu elma kurdu, elmanın bir tarafından tam karşı tarafına gitmek için elmanın etrafını dolaşmaz elmanın içini kemirerek en kısa yoldan ilerler. Solucan deliğinin de mantığı budur. Dolambaçlı yollar kullanmak yerine, kısa yoldan ilerlemek.
ZAMANDA YOLCULUK MÜMKÜN MÜ?
Solucan delikleri, uzay-zaman sürekliliğinin sınırlamalarından kaçılmasını sağlayan girdap benzeri geçitlerdir. Bir solucan deliği paralel bir evrene götürebildiği gibi, aynı evren içinde farklı bir nokta ve farklı bir zaman dilimine de götürebilir. Şimdi, kara delik fotoğraflandığına göre gözümüzü solucan deliklerine çevirebiliriz. Kara deliklerin fotoğraflanması gerçekten de çok önemli ve dünyayı değiştirecek bir şey. Bakalım ilerleyen günlerde neler yaşayacağız.
Günün Vegan Tarifi
Kişnişli Limonata
5 adet limon
2 yk taze kişniş yaprağı
1 su bardağı şeker
6 bardak içme suyu
Kabuğu rendelenen 2 limonu ortadan ikiye bölüp suyunu sıkıyoruz. Kalan 3 limonu da küçük parçalar halinde dilimliyoruz. 1 su bardağı toz şekeri ve limon suyumuzu karıştırıyoruz. Rendelenmiş limon kabuklarını, limon parçalarını ve kişnişimizi ekliyoruz. Şeker tamamen eriyene kadar karıştırıyoruz. Daha sonra karışımı tel süzgeçle süzüyoruz. Kalan özümüzün içerisine içme suyu ekledikten sonra karıştırıp buzdolabında soğumaya bırakıyoruz. (www.vegantarifler.com)