İnception / Başlangıç

Filmin temel felsefesi rüya üzerine kurulu. Hepimiz “Gördüğümüz en uzun rüyanın sekiz saniye olduğu” hakkındaki darb-ı meseli duymuşuzdur. Rüya içerisindeki süre, rüyanın mekanı, bilinçaltının duyarlılıkları, bilginin elde ediliş tarzı ve rüyadan nasıl uyanılacağı; ayrıca rüyanın hangi bilincin üstünde kurulacağı ustalıkla işlenmiş filmde. Şöyle tasvir edebiliriz: Rüya; katmanlar halinde, adeta “rüya içinde rüya” şeklinde ilerleyen bir mefhum olarak ele alınmış. Bilinçaltındaki sırları elde etmek için zaman zaman katmanlarda ilerleme kaydetmek gerekmekte. Ancak bu beraberinde bilinçaltında uzun süre tutsak kalarak kaybolma tehlikesini de getirmektedir. Ayrıca rüyada geçtiği hissedilen süre; gerçekte çok cüz’i bir zaman dilimine denk gelmekte ve bilinçaltında kaybolma konusu bu hususta ciddi sıkıntılara sebep olabilmektedir. Bu tehlikeden kurtulma ise ciddi bir ekip çalışmasını gerektirmektedir.

NASIL UYANACAĞIZ?

Öncelikle geçilecek katman sayısı için yeterli sayıda kişiden şekillenmiş bir ekip kurulmalıdır. Daha sonra rüyaların geçeceği mekanın -labirent de diyebiliriz- çizilmesi için yetenekli bir mimara ihtiyaç vardır. Ekip içerisinde ortak bilinç oluştuktan ve mimarın çizdiği labirentin içinde rüya gelişim gösterdikten sonra önemli bir sorun ortaya çıkmaktadır: Nasıl uyanılacağı. Bunun için belirlenen tarz ise fazlasıyla ilginç ve dahice. Rüyada, örneğin 4. katmana inilecek diyelim. En az 4 kişilik bir ekip gerekmektedir ve her katmanda bir kişi diğerlerinin uyanmasına aracı olmak için uyanık kalmalıdır. Yani bir kişi 1. rüya katmanında diğer üç kişiyi; bir diğer kişi 2. rüya katmanında geriye kalan iki kişiyi ve bir kişi de, 4. rüya katmanında bulunacak kişiyi uyandırmak için 3. rüya katmanında uyanık kalmalıdır. Tabi bilginin çalınması veya empoze edilmesi tamamlanmadan önce uyandırılmanın engellenmesi için ekibin hep beraber riayet edeceği bir sürenin bulunması gerekmektedir. İşte burada yukarıda andığımız meşhur darb-ı mesel ile karşı karşıya kalıyoruz. Rüya katmanları içinde ilerlendikçe süre belirli çarpana bağlı olarak genişliyor. (Örneğin gerçek hayatta 1 saat, birinci rüya katmanında 5 saat, 2. rüya katmanında 1 gün 1 saat gibi) Dolayısıyla bu çarpan 5 dersek gerçek hayatta bir saatte halledilmesi gereken ve 4 rüya katmanı ilerleyişi gerektiren bir operasyonda 1. katmanda uyanık kalan ekip üyesi, arkadaşları kendiliğinden uyanmadığı takdirde, diğer üç ekip elemanını en fazla 5 saat sonra uyandırmalıdır. Aksi takdirde bilinçaltında kaybolma meselesi ortaya çıkıyor.

SANAL ALEM-GERÇEK ALEM İKİLEMİ

Rüya evreleri içinde ilerlerken, her ilerleyiş bir önceki evrede duyulan fiziksel acıyı azaltıyor. Ancak düşme, savrulma, tokat yeme gibi durumlar bir sonraki rüya evresinde etkisini gösteriyor. Mesela bir sahnede, önceki rüya katmanında karakterlerin içinde bulunduğu aracın devrilmesi diğer katmandaki yer çekiminin yön değiştirmesine sebep oluyordu. Ayrıca rüya gören kişi eğer kandırılmakta olduğunu sezerse rüya çökebiliyor. Diğer yandan sanal alem-gerçek alem farkının sezilebilmesi için çeşitli nesneler kullanılabiliyor. Topaç veya hileli zar bunlardan bazıları. Bu nesneler ise sahibinden başka kimse tarafından kullanılamıyor. Mesela filmde geçen topaç, eğer döndürülüp bırakıldığı takdirde hiç durmazsa rüyada, durup devrilirse gerçek hayatta olunduğuna işaret ediliyor. Bilinçaltında sorun oluşturan şahsi meseleler ise, rüya katmanları arasında gezmekte olan kişinin karşısına düşman olarak çıkıyor.

KARAKTERLERİN ANALİZİ 

Cobb yetenekli ve sıra dışı bir hırsızdır. İnsanların uyku anında, yani bilinçlerinin saldırıya en açık olduğu anda, bu iş için hazırlanan ekibiyle beraber ve çeşitli kimyasalların da yardımıyla, insanların rüyalarına girerek bilgi hırsızlığı yapmakta ve bu bilgilerden ticari kar elde etmektedir. Bu sıra dışı yeteneği ile mesleği onu kısa zamanda bir uluslararası suçlu haline getirmiş ve çocukları dahil sevdiği birçok şeyi geride bırakarak kaçmak zorunda kalmıştır. Ancak karşısına kendisi hakkında bütün bu suçlamaları kaldırabileceğine inandığı güçlü insanlar tarafından bir iş getirilmiştir. Bu iş onun için çok büyük bir fırsattır. Ancak bu sefer yapması gereken bilgi çalmak değil; rüyasına gireceği kişinin beynine bir fikir empoze etmektir. Bu ekibi tarafından imkansız gibi görünür. Ancak Cobb bunla daha önceden karşılaşmıştır. Karısı Mal, bu karışıklıkla karşı karşıya kalmış ve paranoyaları sonucu intihar etmiştir. Cobb’un, kendisinin bu duruma sebep olduğu saplantısı ise film boyunca gerek kendi bilincinde gerekse diğer kişilerin rüyalarında ilerledikleri ortak bilinçlerde ciddi sorunlar oluşturmakta ve bununla rüyalarında “düşman” olarak karşılaşmaktadır. Dolayısıyla Cobb ve ekibini film boyunca gerilimin ve heyecanın hiç eksik olmadığı zor bir hikaye beklemektedir.

CHRİSTOPHER NOLAN TARZI 

Film aynı Nolan’ın diğer eserlerinin büyük bir kısmında olduğu gibi, sonundan bir sahne ve ipucu ile başlamakta. Ayrıca olayları tam olarak anlayamamanın verdiği uyanıklık, izleyicinin tüm film boyunca uyanık olmasını sağlıyor. Anlaşılmayan meselelerin bir sonraki adımda net bir şekilde ortaya konması ise izleyicide bir tatmin ve bir sonraki adımda olacaklar adına bir merak duygusu uyandırıyor. Aksiyon sahneleri efekte kurban edilmemiş. Ayrıca hiçbir aksiyon sahnesi filmin ana temasının önüne geçip, eserin fikri boyutundan daha akılda kalıcı bir yer edinmiyor. Aynı şekilde karakterler de öyle. Bir karakter aşırı derecede kahramanlaştırılıp, diğerlerinin ve fikrin önüne atılmıyor. Ayrıca hiçbir karakterin sahnesi, diğer karakterin sahnesini kesmeyerek; her rolün, kurgu ve aksiyon içerisinde yer alması sağlanmış.

Tüm sinemaseverlerin tadına bakması gereken bir başyapıt olduğunu düşünüyorum. Hala izlemeyen kaldıysa çok düşünmeden karar vermesi tavsiye edilir. İyi seyirler.

İnception / Başlangıç