GİLGAMEŞ DESTANI ve İBRAHİM ÜLGER

Anadolu, Mezopotamya..

Yeryüzü medeniyetlerinin süt emdiği, beşiğinin sallandığı bu kadim coğrafyanın kaderinde hep tanrıların parmak izleri saklanmıştır.

Çöl, hurma ağaçlarının gölgelediği ve tanrıların çadır kurmadan uzanarak gökyüzünün derin ve delice saatlerinde kaybolduğu vahaların hepsinde sizi saran gizemin-büyünün sarhoşluğuyla uyanırsınız..Uyandım.. Sen kimsin ? Bu rüyanın içinde işin ne !.. Bu coğrafyanın kadim sahipleri kim ?.. Bu  yeryüzü sonsuzluğunu ve gökyüzünün derinliğini, aydınlığı ve karanlığı kim yaptı !.Bu kentleri kim inşa etti.. Kendi içinde labirentlerle yedi kat arka arkaya sıralanmış ve  bütün yüzeyleri seramik İştar figürleriyle kaplı surları kim yapmış diye düşünmeden uyuyamazsınız. Tanrı Marduk’un öncesi ve sonrasındaki kızıl ve beyaz Arap atların yelesinde tutunmuş bir zaman tanesi içinde, bir yağmur damlası, bir ter boncuğu kadar ışıltılı ve küçük hayatımızın bu  kokusunu ve rengini veren  günlerin  sahibi nerde !.. Ben nerdeyim? Tanrı’nın ölümsüzlük ırmağında yıkanan masalların ilkini bana kim anlattı.. Yükseldikçe küçülen ziguratların  toprak basamaklarında oturup ağlayan küçük kız çocuğunun sarı saçlarını  rüzgarın rengine ve toprağın yüreğine gömen kim !. Anneler son çocuklarını da  savaşa gönderirken arkasından çektiği zılgıtın ufuklarda çoğalarak ve yağmura dönüşerek uykusunu böldüğü tarihin ilk  dizesini toprağa, tablete , şekle, simgeye dönüştüren tanrıçanın gözleri neden hala gün batımında soyunuyor!

İlk çiviyi çamura batıran ve hayatın sırrını simgelere yükleyen, simyacının  çığlığını hangi dağ duydu ! Hangi çöl yaydı, hangi ırmak ıslandı, hangi deniz küstü ve rüzgar kendisinden daha hızlı akacak olan bu işaretleri kimden ödünç aldı !.. İlk işaretin çamura yaslanarak kuruması, imgenin sesten simgeye taşınması tanrıların  yasalarını sonsuzluğa nakşederken çığlığın rengini saklaması yeni bir dünya, yeni bir hayat ve yeni tanrıların rüyasını  çoğalttı. Artık hayat; tabletlere, çamura, kil toprağın ıslaklığına, kölelerin ayaklarına ve şairlerin, bilgelerin, rahiplerin, ellerinden hayallerine uzanarak donuyordu. Sözün Tanrısallaştığı bu coğrafyada yaşayan herkesin içinde, geçmişin şarap kokusu ve tanrıçaların bereketli ellerinden çizgiler saklanıyordu.

Zaman, hayatın çılgın tanığı olarak bizleri de sürüklerken, elimde  son sayfalarını okuduğum ve bitmesini istemediğim “GİLGAMEŞ” destanı ile hayatımın bir dilimini bıraktığım Mezopotamya’nın bereketli söylencelerindeki gizeme  sarıldım.. Ölümsüzlük peşinde koşan yarı tanrı, Gilgameş’in hayatının anlatıldığı bu yapıt, tarihte bilinen en eski medeniyet olan Sümerlerin, bilgelerin, tanrıların, halkın ve dönemsel olarak MÖ 3000-2700 yıllarındaki zaman dilimine denk düşen tanıklığın ilk destan özelliğiyle günümüze kadar ulaştırılmış olmasıdır.

Gilgameş destanını güncel hayat ile karşılaştırarak bize aktaran Araştırmacı Yazar İbrahim Ülger’in yoğun emek harcadığı bu yapıtı ile tarihin ilk yazılı belgesi olan destanın günümüze ışık tutan yönlerini ön planda tutması, günümüz olayları ile değerlendirerek ortak söyleme uzanması destanın, yaşama katılmasını da sağlamaktadır. Gizemli bir masaldan kurtarıp, günümüz insan ve olaylarıyla buluşturulan Gilgameş’tan öğreneceğimiz çok şey olduğunu görmek mümkün. Hayatın sağlıklı akışını doğadaki dengenin korunmasına bağlı olduğunu, kadın-erkek arasında ayırım yapmanın felakete yol açacağını, adaletin  uygulanmasında eşit ve adil olmanın önemini, savaş ve barışın insan hayatına kattığı olumlu ve olumsuzlukların değerlendirildiği bu yapıtın içerik ve söylem zenginliği, okuyucuyu sarmakta; ideal bir yaşam kriterlerini bulmak ve tarihin derinliğinden gelen bir sesle günü ve geleceği değerlendirmesi için yolculuğuna ışık tutmaktadır.

Elbette hepimizin, geçmişin aydınlık yüzünden alacağı; öğreneceği çok şey vardır. İnsanın gelişim sürecini incelediğimizde Anadolu ve Mezopotamya medeniyetlerinin; Sümerlerin, Akadların, Babillilerin hayatımıza kattığı ruhun devinimsel özelliğiyle bugüne geldiğimizi görmekteyiz. Araştırmacı – Yazar İbrahim Ülger’in  bakış açısı ve araştırmaları; günümüz olaylarıyla da bütünleşen söylencelerin içindeki sırrı bir kuyumcu titizliğinde bizimle paylaşması, yapıta roman akışındaki imgesel çözümün hazzını da vermektedir.

Bu yapıtın kahramanı olan “Gilgameş” ve  ruhunun yarısı olan can yoldaşı, arkadaşı “Enkudi”nin hayatını anlatmaktan çok, bu anlatım içinde destanda varolan, saklanan veya insanlığa örnek olması gereken olayların gün yüzüne çıkarılmasıdır. “İnsanın  en büyük rakibi gölgesidir. O nereye koşsa, gölge onu izler… Gölge ışığın ürünüdür. Işık ise yol gösterir. Özgürlüğe koşanlar, aydınlıktan kaçmaz... Gölgesinden kaçanlar karanlığa sığınır.. Onlardan korkunuz.” Gilgameş, ölümsüzlüğün peşinde koşarken bir gerçeğin ışığıyla aydınlanır. Ölümsüzlüğün otunu kapan yılanın peşinden gitmez. Gelecekte anılmanın da ölümsüzlükle eş değer olduğunu anlar.  Uruk şehrinin çevresinde yaptığı surlar, Fırat ve Dicle’nin  sularını kanallarla çorak topraklara yöneltmesini geleceğe kalmanın ve anılmanın ilk adımı olduğunu bilir. Ölümsüzlük;  tarihe yazılan düşünce ve eylemlerin izlerinde saklı olduğunu anlar. Ölümsüzlük için , dilden dile dolaşan yiğitliği yeterli değildir. Hayatın barış ve adalet içinde, bolluk ve barış içinde olması, doğaya saygı ve dengenin sağlanması da yeterli değildir. Bütün bunların hepsini birleştirmek, sentezini yapmak, adil uygulanan yasalar yapmak, ortak çıkarlar için birlikte hareket etmek, toplumu hoşnut etmek, okullar ve bilgeler yetiştirmek gibi düşünce ve uygulamalarıyla ölümsüzlüğü yakalayan “Gilgameş” bir bilge kral olarak, Sümer ve Akat medeniyetinin simgesi haline gelir.

 ”Mezopotamya’da gerçek masaldır, masal da gerçek. Efsane yaşamı anlatır, yaşam efsaneleşir..” Araştırmacı Yazar İbrahim Ülger’in belirlediği gibi, hayat paranın iki yüzü gibidir. Hangi yüzü görülüyorsa, arkasındaki yüzün de gerekliliğini kılmaktadır. Biri yoksa, diğeri de yoktur. Diyalektik olarak hayatın ve doğanın bütün perspektifleri içiçe ve birbirine bağlıdır. Paranın bir yüzü toprak ve su, diğer yüzü  ateş ve havadır.. Karanlık ve aydınlık, sevinç ve hüzündür. Dengenin  bozulduğu anlarda savaş başlar.. Kıtlık ve hastalıklar.. Adaletsizlik, sevgisizlik, doğal çevrenin yok edilmesi, karanlık ve ölümdür.. Kadın erkeğin arka yüzüdür.. Erkek kadının diğer yüzü..

Bin yıllar sonra Gilgameş, hüzünlüydü..Yumruklarını sıkarak, destanının  yazıldığı coğrafyaya  baktı.. Enkudi yaralıydı, İnanna, yarım kalan aşklarından  Gök Boğası’nı doğurdu.. Gökyüzünde çoğalan casus uçaklarının ve uyduların ışıltısı Fırat ve Dicle üzerinde yakamoza dönüşürken, kıyısında ölülerini toplayan insanların çığlığı geceyi sonsuz bir hüzne taşıyordu. Kayan yıldızların yerine bombalar yağıyordu. Yağmurun rengi ve şekli değişmişti. Çocukların kıvırcık saçlarını ıslatan yalnızca kandı. Ve burda ölenler “Gilgameş”in torunlarıydı.. Susmak erdemdi, ayağa kalkıncaya kadar.. Gilgameş ayağa kalktı ve suratına tükürdü uçakların, füzelerin, mermilerin ve bunları yaratan medeniyetin.. Tanrıça İnanna, utancından  kendi  rahmine geri dönecekti. Döndü… Bir yapıtın ölümsüzlüğü, çağına tanıklığı ve gelecek kuşaklara yol aydınlığı olmasına bağlıdır.. İşte dün, bugün ve yarının “Işığın Kaynağı”,”Gilgameş” Destanını mutlaka okuyun.

GİLGAMEŞ DESTANI ve İBRAHİM ÜLGER