Antibiyotik Kullanım İlkelerimiz Neler Olmalıdır?

Bugünlerde antibiyotik kullanımının yine gelişigüzel, rastgele ve aşırı kullanımı konusu gündeme girmiş olup, bu konuda birtakım uygulamalar ve yaptırımlar tartışılmaya başlanmıştır. Maalesef şimdiye kadar alınan önlemlere rağmen yazılan her üç reçeteden  biri antibiyotik içermektedir. Bu da “Sağlıkta Dönüşüm uygulamaları” çerçevesinde beklediğimiz sonuç olmalıdır. Bu yazıda basitçe antibiyotik kullanım ilkelerinden bahsedeceğiz. Bu konu sadece tıp mensuplarını değil, tüm hastaları ve hasta yakınlarını da ilgilendirmekte olup, farkındalık yaratırsak amacımıza ulaşmış olacağız. Konuyu sorulu yanıtlı anlatmaya çalışacağız. Antibiyotik ateş düşürücü müdür? Hayır, ateş dürücü değildir. Ateşin neden kaynaklandığını araştırıp ona göre tedavi gerekir. Antibiyotik tedavisine başlamadan önce bakteriler saptanmalıdır. Saptayamıyorsak en olası bakteriye göre tedavi yapılmalıdır. Gelin antibiyotik ile ilgili bilinmeyenleri ve merak edilenleri soru cevap şeklinde birlikte öğrenelim.

Antibiyotik tedavisine 3- 4 gün sonra veya düşünülen zamanda yanıt alınamıyorsa akla ne gelmelidir?

•Yanlış antibiyotik seçimi

•İlgili enfeksiyon bölgesine antibiyotiğin erişememesi

•Apse

•İlaç ateşi, yabancı cisim, kateter vb.

•İlgili enfeksiyon etkeninin bakteri olmaması (virüs, mantar, parazit)

•Bağışıklık sisteminin yetersizliği.

Antibiyotik tedavisine yanıt alınamıyorsa ne yapılmalı?

Antibiyotik derhal kesilmeli. Uzun süreli kullanım antibiyotik direncini geliştirebilir. Ayrıca yan etki ve antibiyotik zehirlenmesi işin cabasıdır.

Yerel antibiyotikli pomat ve kremler yararlı mıdır?

Pek yararlı değildir. Bunların yerine uygun antiseptikler kullanılırsa daha yararlı olabilir.

Ateşin nedenini açık olarak bilmiyorsak ne yapmalıyız?

Olanak varsa kan kültürü alınmalı, negatif sonuç çıksa  bile bu çok anlamlıdır.
Ameliyat öncesi veya sırasında koruyucu antibiyotik kullanılmalı mıdır?

Uygun olgularda tek doz verilebilir.

Antibiyogram testinde ilgili antibiyotiğin duyarlı çıkması illa o antibiyotiğin o enfeksiyonda etkili olduğu anlamına gelir mi?

Hayır gelmez. Test hatası olabildiği gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak ilgili antibiyotik o enfeksiyonu tedavi edemeyebilir.

Enfeksiyon düşünülen bölgeden ne gibi örnekler alınmalıdır?

Mikroskobi ve Kültür -Antibiyogram testleri için usulüne uygun örnek alınmalı, bu kısa bir süre içinde mikrobiyoloji laboratuvarına ulaştırılmalıdır. Mikrobiyoloji laboratuvarı uzak bir yerdeyse örnek taşıma besi yerinde taşınmalıdır.

Antibiyotik kullanım süresi ne kadar olmalıdır?

Genellikle ateş düştükten sonraki 3- 5 gün yeterlidir. Bazı süreğen enfeksiyonlarda süre uzun olabilir. Rehbere göre hareket etmek gerekir.

Antibiyotik kullanmadan önce alerjilere karşı ne yapılmalı?

Antibiyotik kullanımına başlamadan önce mutlaka hasta antibiyotik alerjisi hakkında sorgulanmalı, gerekirse test yapılmalıdır.

Yeni kullanıma giren antibiyotikler konusunda ilkemiz ne olmalıdır?

Yeni kullanıma giren antibiyotikler yerine, deneyimli olduğumuz  yan etkilerini iyi bildiğimiz antibiyotikler  kullanmakta  yarar  vardır. En pahalı antibiyotikler en etkili olacak diye bir görüş yanlıştır. Bunların etkileri genellikle sınırlıdır.

YORUM VE ÖNERİ: Antibiyotik başlamadan önce yukarıdaki ilkelerimizi göz önüne alarak çok titiz davranılmalı, akılcı kullanılmayan her antibiyotiğin diğer kişilerdeki enfeksiyonlarda bakteriyal direnci arttırmada etkili olabileceği unutulmamalıdır. Mümkünse geniş spektrumlu yerine dar spektrumlu antibiyotik kullanımı daha yararlıdır.

Antibiyotik Kullanım İlkelerimiz Neler Olmalıdır?