Antibiyotik Kullanımında Sorular ve Yanıtlarımız

Daha önceki yazımda antibiyotik kullanım ilkelerinden bahsetmiştik. Bu makalede de antibiyotik kullanımındaki ilkesel yanlışlıkları anlatmaya çalışacağız. Bu konu sadece tıp mensuplarını değil, tüm hastaları ve hasta yakınlarını da ilgilendirmekte olup, farkındalık yaratırsak amacımıza ulaşmış olacağız.
Antibiyotiklerin uzun süre kullanımı doğru mudur?
Hayır, doğru değildir. Süreğen enfeksiyonlar dışında genellikle ateş ve diğer enfeksiyon göstergeleri düzeldikten en fazla 3-5 gün sonra antibiyotik kullanımını sonlandırmak gerekir.
Dar aralıklı bir antibiyotik ilgili enfeksiyonu tedavi edecek iken geniş aralıklı bir antibiyotik kullanmak doğru mudur?
Hayır, yanlıştır. Olanak varsa en dar ve en uygununu vermek gerekir.
Enfeksiyon tedavisinde tek bir antibiyotik kullanmak yerine, ne olur ne olmaz, daha kuvvetli olsun, tüm bakterilere etkili olabilir diye çift antibiyotik kullanmak doğrumudur?
Kesinlikle doğru değildir. Çift antibiyotik kullanmakla yan etkiler artmakta, bakteriyel direnç sorunu ile karşı karşıya gelinmekte, aynı zamanda ekonomik kayıp söz konusu olmaktadır.
Ağızdan antibiyotik kullanmak yerine, ona eşit değerde olan iğne şeklinde (intravenöz veya intramuskuler) antibiyotik kullanmak mı doğrudur?
Doğru değildir. Ağızdan verilen antibiyotik, iğne şeklinde verilen antibiyotikle aynı etki düzeyinde ise ağızdan vermek genellikle daha ekonomik, daha kolay ve daha pratiktir.
Antibiyogram yaptığımız halde, bu antibiyograma göre antibiyotiğimizi değiştirmek varken, aynı antibiyotik tedavisine inatla devam etmek doğrumudur?
Doğru değildir. Antibiyogram yapmanın anlamını ortadan kaldırmış oluruz. Çok özel durumlarda klinik yanıt olumlu ise belki antibiyotiğimize devam edebiliriz. Akılcı antibiyotik kullanım koşullarından sapmamak koşulu ile.
Karaciğer, böbrek veya kan değerlerinde bozukluk olduğu halde doz ayarlaması yapmamak veya antibiyotiği değiştirmemek doğrumudur?
Doğru değildir. Karaciğer ve böbrek fonksiyonları bozuksa doz ayarlamak (dozu azaltmak) gerekir. Gerekirse az toksik antibiyotikle değişim yapmak daha doğrudur.
Her bakteriye hastane enfeksiyon etkeni bakteriymiş gibi davranmak ve ona göre antibiyotik vermek doğru mudur?
Hayır, doğru değildir. Her bakteri hastane enfeksiyonu yapan bakteri (MRSA, Psödomonas, VRE v.b) değildir.
Güncel bakteriyel direnç durumlarını bilmeden, eski bilgilerle antibiyotik tedavisi yapmak doğru mudur?
Hayır yanlıştır. Çalışılan hastanenin, bölgenin, ülkenin ve diğer ülkelerin direnç durumlarını iyi takip etmek ve ona göre antibiyotik politikasını belirlemek gerekir.
Yorum ve önerilerimiz:
Toplumda en çok kullanılan ilaçların başında gelen antibiyotikler, maalesef akılcı kullanılmamaktan dolayı çok yanlışlar yapılmaktadır. Toplumu bu konuda aydınlatmak biz hekimlerin özellikle ‘Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlarının’ en önemli görevi olmalıdır. Bir kere bakteriyel olma olasılığı düşük olan enfeksiyonlarda (akut bronşit gibi) hastaya hemen antibiyotik başlanmamalıdır. Eğer antibiyotik başlanacaksa da yukarıdaki ilkelerimizi göz önüne alarak çok titiz davranılmalıdır. Akılcı kullanılmayan her antibiyotik diğer kişilerdeki enfeksiyonlarda bakteriyel direnci arttırmada etkili olabilir. Olanaklı ise geniş spektrumlu (aralıklı) yerine, dar spektrumlu antibiyotik kullanımı daha yararlıdır. Konu sıklıkla görsel ve yazılı basında canlı tutulmalı yeni bilgiler kamuoyuna aktarılmalıdır. MÜMKÜNSE ANTİBİYOTİK KULLANMADAN KORUYUCU HEKİMLİK KURALLARINI UYGULAYARAK KİŞİYİ HASTA EWTMEMEK, ANTİBİYOTİK KULLANMA DURUMU OLUŞMUŞSA OLANAK VARSA KÜLTÜR ANTİBİYOGRAM VE DİĞER BAKTERİYAL ENFEKSİYON BULGULARINI GÖSTEREBİLECEK TESTLERİ YAPMAK GEREKİR. KORUNMAK HERZAMAN TEDAVİDEN ÜSTÜNDÜR.

Antibiyotik Kullanımında Sorular ve Yanıtlarımız