Giyardiyaz Nasıl Bir Enfeksiyondur?

Bugün yine önemli parazitozlardan (parazit denen mini canlılarla olan enfeksiyonlar) biri olan “Giyardiyaz”dan bahsetmeye çalışacağım. Sağlık alt yapısı bozuk, hijyen kurallarına önem verilmeyen ülkelerde sık gözlenen bu hastalık; “Giardia intestinalis” denen bir protozoon (tek hücreli canlı demektir) ile oluşmaktadır. Türkiye’de en çok gözlenen protozoon enfeksiyonu Giyardiyaz’dır. Tuvalet eğitimi ve el yıkama alışkanlığı olmayan veya az olan bizim gibi ülkelerde olmasın da nerede olsun. Birçok hastada tesadüfen dışkı tetkiki ile ortaya çıkmakta, hastalar kilo kaybı (özellikle çocuklar), geçmeyen ishal ve karın ağrıları nedeni ile hastane hastane dolaşmaktadırlar. Hastalık maalesef ülkemizde yeterince önemsenmemektedir.

İnsana bulaşması:

Giardia intestinalis veya kısa olarak Giardia’nın ana formu (trofozoit) veya kistlerinin ağız yolu ile yutulması ile oluşur. Ayrıca her türlü cinsel yol ve sineklerle geçebildiği gösterilmiştir. Paraziti taşıyan insanların dışkıları ile dışarıya atılan kistler gıda ve su kirlenmesi ile bulaşmada önemli rol oynar. Köpek ve kunduzlarla da geçtiği saptanmıştır.

Giardia’yı dış ortamda görebilir miyiz?

Maalesef göremeyiz. Mikroskobik boyuttadır. Mikroskopta bakıldığında kamçılı armut veya soğan şeklinde hareketli görülebilir. Kistleri ise oval olup dış ortama son derece dayanıklıdır. Klorlu suda 8 derecede 77 gün canlı kalabildikleri saptanmıştır.                                                                                                                                                                                                                                      

Hastalık oluşumu:

Ağız yolu ile alınan en az 10-25 adet kist ile hastalık bulguları ortaya çıkabilir. Bazen hiç bulgu olmaz. Kistler ince bağırsağa (Oniki parmak bağırsağına) giderek orada açılıp, ana forma (trofozoit) dönüşüp, çoğalmaya başlar. Ya bu hali ile atılırlar. Bu durum daha nadir olup, genellikle bağırsak hareketi ile ince bağırsağın alt kısımları ve daha sonra kalın bağırsağa gelerek, çeşitli faktörlerle kistlere dönüşürler. Bu kistler dışkı ile atılarak bulaşta en önemli görevi üstlenirler.

Hastalık bulguları:

En önemli bulgu geçmeyen ishal, yorgunluk, karında şişkinlik, özellikle çocuklarda kilo kaybı ve baş ağrısıdır. Ayrıca kaşıntı, bulantı kusma olabilir.

Tanı:

Yukarıda saydığım bulguları olan hastanın en az 3 gün, günde birkaç defa taze dışkıda “Giardia trofozoit ve kistlerinin” aranması ile konabilir. Ayrıca “Oniki Parmak Bağırsağından” alınan örneklerde parazitin (Trofozoit veya kistin) araştırılması ile tanıya varılabilir.

Tedavi:

Metronidazol (Flagyl, Nidazol, Metrajil) 500 mg tabletlerden günde 3 defa tok karnına 7 gün, çocuklarda süspansiyonu kilogram başına 3 dozda 15 mg 10 gün verilir. Ayrıca Ornidazol (Biteral, ornisit, ornitop, borneral, ornidone), Nitazoksanid (dirençli olgularda), Tinidazol, Paromomisin, Furazolidon, Kinakrin adlı ilaçlar diğer seçeneklerdir.

Bu hastalıktan nasıl korunalım?

Yoksulluğun kol gezdiği ortamlar ile kalabalık yerleşim yerlerinde (Okul, yuva, cezaevi, kışla, akıl hastanesi v.b.) önemli sorundur. İçme ve kullanma suyu, tuvalet, gıda işlenmesi ve dağıtım yerlerinin temiz tutulması ve kontrolü önemlidir. Koruyucu Hekimlik kurallarına sıkı sıkıya uyarsak çok mesafe alırız. Gelişmiş ülkelerde çok az görülen bu parazit hastalığı ülkemizde yine önemli sorunlardan birisidir.

Yorum ve Öneri;

Hastalık bulguları belirgin olmayınca önem verilmeyen “Giyardiyaz” üzülerek belirtmek gerekirse toplumumuzda fazla ciddiye alınmamış ve yeterince bilinmeyen bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu konuya medyanın yeterince eğilmesi şarttır. İlkokuldan başlayarak tüm eğitim kurumlarında bu tür hastalıklar yeni nesillere öğretilmelidir.

Giyardiyaz Nasıl Bir Enfeksiyondur?