Tifo

Bu günkü konum son yıllarda yaygın antibiyotik kullanımı ve “Koruyucu Hekimlik” uygulamalarına paralel olarak azalsa da, dünyada gelişmekte olan ülkelerin önemli sağlık sorunlarından biridir. Ülkemizde de Doğu ve Güneydoğu Bölgelerinde ciddi halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir.Özellikle Suriye’den ülkemize olan sağlıklı olmayan koşullarda olan göç, bizi bu konuda da sıkıntıya sokmuştur. Sorulu yanıtlı biçimde, bulaşıcı ve yan etkileri önemli sorunlara yol açan bu enfeksiyonu tanımaya çalışalım
TİFONUN ETKENİ NEDİR?
Salmonella grubundan gram negatif, “Salmonella Tifi” denen, barsak bakteri ailesinden çomak şeklinde bir bakteridir.
HASTALIK NASIL BULAŞIR?
Hastalığı taşıyan kimselerden veya akut (iveğen) hastalık geçirenlerin dışkısından bulaşır. Dışkı ile temas eden her türlü ortam ve materyal ile içme sularının kontaminasyonu (enfekte olması) bulaşma için önemli öğelerdir.
SIKLIĞI NE KADARDIR?
Gelişmekte olan ülkelerde daha sık olup, gelişmiş ülkelerde ancak bu ülkelere seyahat edenlerde veya göçmenlerde gözlenebilir. Normalde nadirdir.
BU HASTALIK ZOONOTİK BİR HASTALIK MIDIR?
Hayır. Hayvanlardan insana bulaşan (zoonoz) bir hastalık değildir.
BU HASTALIĞIN BULGULARI NELERDİR?
*Ateş (39-40 dereceyi bulan devamlı bir ateş şeklindedir),
*İshal (Hastaların bir kısmında ve ilk haftalarda görülür),
*Bradikardi (Ateşin yükselmesine rağmen nabızın buna paralel yükselmemesi, bilakis düşmesi),
*Titreme, üşüme, yaygın kas ağrısı, halsizlik, yorgunluk, bitkinlik ve iştahsızlık gibi belirtiler.
*Baş ve boğaz ağrısı, bulantı, bazen kusma ve öksürük,
*Karın cildinde nadir de olsa gül lekesini andıran döküntü (Rose Spot),
*Bazı hastalarda veya hastalık ilerlemiş ise karın muayenesinde duyarlılık, ya da yan etkiler oluşmuşsa; barsak kanama ve delinmesine (Gastrointestinal kanama ve perforasyon) ait bulgular saptanması,
*Karaciğer ve dalak büyümesi (Hepato Splenomegali),
*Yine yan etki olarak kalp ve beyin zarı iltihapları (Peikardit, menenjit), kan zehirlenmeleri (Sepsis) bulguları saptanabilir.
TİFOYU NASIL TANIYALIM?
Her zaman belirttiğim gibi iyi bir öykü (özellikle bulunduğu yerde salgın var mı? Tifo olan bölgeye seyahati var mı?) ve fizik muayene (yüksek ateşe rağmen nabız düşüklüğü, karaciğer dalak büyüklüğü) önemlidir.
*Kan sayımında Beyaz Kürelerin azalması,
*ALT ve AST dediğimiz karaciğer testlerinde yükselme,
*Kan, Kemik İliği ve Dışkı kültürlerinde bakterinin saptanması (kültür ile),
*Tifonun serolojik kan testi ile (Salmonella tüp aglütinasyon veya diğer adı ile Gruber- Widal testi) tanıya varabiliriz.
TİFOYU NASIL TEDAVİ EDELİM?
Yaygın antibiyotik kullanımına bağlı olarak bakteriyel direnç sorununa rağmen erişkinlerde Siprofloksasin 2x500 mg oral (Bazı olgularda parenteral) 10-14 gün, ya da “Seftriakson” 1x2 gr İ.V. en az 5-7 gün verilebilir. Eskiden kloramfenikol yaygın kullanılsa da günümüzde ancak alternatif tedavi olarak kullanılabilir. Ayrıca Trimetoprim- sülfometaksazol de diğer seçenekdir. Şok durumunda deksametazon kısa süreli verilebilir.
YORUM VE ÖNERİ: Günümüzde antibiyotiklerin yaygın kullanımı, tanı ve sağaltım olanaklarının artması nedeni ile eskisi kadar sık görmesek de, “TİFO” ülkemiz için önemli bir halk sağlığı sorunudur. Özellikle ülkemize değişik ülkelerden sağlıklı olmayan koşullarda gelen göçmenler maalesef bu konuda da risk oluşturmaktadır. Şehirlerde iyi bir kanalizasyon sisteminin kurulması, gıda üretim ve dağıtım yerlerinin sıkı denetlenmesi, tifo taşıyıcılarının saptanması, suların dezenfeksiyonu, riskli bölgelere seyahat edeceklere tifo aşısı yapılması vurgulanması gereken noktalardır.
 

Tifo