Mükemmeliyetçi misiniz?

Cevapların birçoğunun “Evet” olduğunu duyar gibiyim. Ama gerçekte öyle miyiz bir bakalım istersiniz. Öncelikle mükemmel; yapılan işin tam, hatasız ve kusursuz olması demektir. Mükemmeliyetçilik ise; kişinin yaptıklarında hep mükemmeli yani kusursuzluğu araması diyebiliriz. En iyi, en güzel, en başarılı olma haline ulaşma arzusudur.

Mükemmeliyetçilik başta kulağa olumlu bir şeymiş gibi gelebilir; fakat işin aslı pek de öğle değildir. Mükemmeliyetçi kişilerin özelliklerine değindiğimde neden böyle olduğunu biraz daha anlayabiliriz sanırım. Mükemmeliyetçi kişiler öncelikle aşırı planlı ve düzenlidirler. Belli kuralları vardır ve bunları esnetmekte pekiyi değillerdir. Genellikle sabit fikirli olurlar, dolayısıyla esneklikten uzaktırlar. Kurallar ile yaşarlar koydukları kurallara her zaman uyulmalıdır. Karar vermede zorlanırlar. Hata yapmaktan oldukça korkarlar. En ufak bir hatada kendilerine olan inançları ve özgüvenleri sarsılır. Kendilerini değersiz hissederler hatta çeşitli şekillerde kendilerini cezalandırabilirler. Hatalarından ders almazlar aksine hata yapmak, başarısız olmak onlar için utanç verici durumlardır ve kendilerini acımasız bir şekilde eleştirirler. Onlar için öz değer eşittir başarıdır. Kendilerine biçtikleri değer başkalarının onlar hakkında ne düşündüğüne dayanmaktadır. Diğer bireyler tarafından gelen en ufak eleştiriye bile tahammülleri yoktur. Başarısızlık korkuları çok yüksektir. Hep kusursuzluğu ararlar. Kusurlu hatasız yapamayacağı işler ve durumlardan kaçarlar. Utanabilirim, rezil olabilirim, hayal kırıklığına uğrayabilirim, başarısız olabilirim gibi korkular barındırırlar.

Diğer yandan bu kişiler kendilerinden ziyade ailesinden veya çevresinde diğer kişilerden de mükemmel olmalarını beklerler. Böyle bir durum gerçekte olası olmadığı için çokça hayal kırıklıklarına uğrarlar.

Ardından ilişki sorunları, öfke problemleri, özgüven problemleri, depresyon, kaygı bozuklukları gibi sorunlar yaşarlar. Araştırmalara göre bu kişilerin Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) yatkınlıkları da oldukça yüksektir.

Peki, neden mükemmeliyetçiyiz? Bu aslında bizim onaylanma ihtiyacımıza karşılık gelir. Eğer bir çocuk başarılı olmadığında sevilmediğinde değer görmediğini hissederse ailesi, öğretmenleri ve arkadaşları tarafından; o zaman başarılı olayım, işimi iyi yapayım diye düşünür. O zaman saygı duyulur, sevilir, değer görürüm gibi düşünür. Ve tüm bunların sonunda mükemmeli arar ve mükemmeliyetçi bir kişiye dönüşür.

Peki, neler yapabiliriz? Öncelikle hata yapmaktan korkmamak, hata yaptığımızda gelebilecek eleştirilere karşı başa çıkabilme yollarını bulmak ve kendimizi acımasızca eleştirmeye son vermek, daha olası ve gerçekçi hedefler belirlemek gibi birkaç öneride bulunabilirim. Bu saydıklarım ile beraber bir psikoterapi süreciyle bu değişimi yaşayabilir, mükemmeliyetçiliğin verdiği zararlardan kurtulabilirsiniz.

Mükemmeliyetçi kişilerin daha iyiyi yapmak için “iyi”yi yapmazlar. Unutmayalım; MÜKEMMELİN DÜŞMANI İYİDİR.

SEVGİLER…

Mükemmeliyetçi misiniz?