Kirpi İkilemi

Bu soğuk kış gününde birden aklıma gelen durum. Soğuktan mıdır, üşümekten midir bilmem Schopenhauer’in bu ikileminden bahsetmek isterim. Schopenhauer biz insanların ve toplumların ilişkisini soğuklarda ısınmak için birbirine yaklaşan ama yaklaşınca da okları birbirine batan ve acıdan dolayı tekrardan birbirinden uzaklaşan kirpilere benzetmektedir. Kirpiler birbirlerinden uzaklaşınca bu sefer tekrardan kış mevsiminin acımasız soğukluğuna maruz kalırlar ve donmamak için tekrardan birbirlerine sokulurlar. Dikenleri birbirlerinin canını iyice yakana kadar da bu duruma katlanırlar. Ne zaman ki acı iyice dayanılmaz bir hal alır o zaman tekrardan birbirlerinden uzaklaşırlar. Bu durum-yani birbirlerine sokulma ve birbirlerinden uzaklaşma-hem ısınmaya yetecek hem de canlarını o kadar da çok yakmayacak mesafe olan optimal mesafeyi bulana kadar devam eder.

Optimal mesafe ise şu demektir: Soğukla baş edebilecek miktarda elde edecekleri ısıyı sağlayacakları kadar birbirlerine yakın; aynı zamanda dikenleri birbirlerinin canını katlanılamayacak derecede acıtmayacak kadar da birbirlerinden uzak durdukları mesafeyi ifade eder. Bu durum insanlar için de geçerlidir. Eğer bir insan başka bir insana çok fazla yaklaşırsa bu durumda bu iki insan birbiri için katlanılmaz bir hal alırlar ve birbirlerini aynı kirpilerin dikenleri misali sokarlar. Bu durumda da iki taraf da kendisini korumak için birbirinden uzaklaşır. Bu uzaklaşma fazla olduğu zaman da insan kendini yalnızlığa iter. Yalnızlık durumunun ise yukarıdaki kirpi örneğindeki dondurucu soğuktan farkı yoktur. Yalnızlık-belli bir dereceden sonra-insanı adeta dondurur ve buz keser. İşte bu yüzden insani ilişkiler için de bir optimum mesafe vardır. İlişkiler için optimum olan mesafeyi şu şekilde ifade etmek pek de yanlış olmaz sanırım: Başka insanların sınırlarını, hayat şekillerini, onurlarını, gururlarını ihlal etmeyecek, rahatsız etmeyecek, incitmeyecek kadar yakında durmak ve kendini de yalnızlaştırmayacak, başkalarına tepeden bakar pozisyona sokmayacak, dışlanmaya sebep olmayacak kadar uzakta durmak. İnsanların özelinde bahsettiğimiz bu durumu topluluklara, toplumlara da genellemek elbette mümkündür. Çünkü bütün hepsinin öznesi neticede aynı: İNSAN.

İnsanın olduğu yerde mesafede önemlidir. Umarım hem kendi hem de karşımızdakilerin sınırlarını daha iyi anlayabileceğimiz, tanımlayabileceğimiz ve ona göre saygı ile hareket edebileceğimiz bir algı, biliş ve davranış seviyesine ulaşmaya bir gün niyet ederiz. Çünkü bunu başarmak için adım atmaya karar verdiğimiz zaman hem bireysel hem de toplumsal huzura ve barışa erişebilmek için ciddi bir adım atmış olabileceğiz. Bu soğuk günlerde canımız yanmadan ısınabilme ümidiyle…

Kirpi İkilemi