Bizim Mahalle-Konak, Turgut Reis Mahallesi

Ege’de Bugün okurları ve Konak, Turgut Reis Mahallesi sakinlerine merhaba. Mahallemizi Muhtar Celal Artan’dan dinleyip, bilgileri en yalın ve tarafsız haliyle sizlere sunarken, cadde, sokak,  bulvar ve parkları sizler için fotoğraflıyorum. İnanıyorum ki mahalleyi ve mahalleliyi muhtardan iyi kimse tanımaz ve anlatamaz. Onun içindir ki Vatandaş Hamza her hafta üç mahallede sizlerle muhtarlıklarda buluşacak. Toplumsal yaşamımızın vazgeçilmezlerinin başında gelen demokrasi merdiveninin ilk basamağı ve demokrasi zincirinin en kırılgan halkasını oluşturan bu kurum ve bu kurumun temsilcisi muhtarlar kuruluşlarından günümüze kadar hak ettikleri yerde olamadıkları ve oldukça zor koşullarda mücadele verdikleri için muhtarlarımızın yanında yer almayı bir görev kabul ettim. Siz değerli mahalle sakinlerinin görüş, öneri, eleştiri ve şikâyeti bu sayfanın vazgeçilmezlerinin başında olacak.

HAMZA GÜL

MAHALLEMİZİN KİMLİĞİ

Mahallenin adı:  Turgut Reis

Mahallenin ilçesi, ili: Konak/İzmir

Posta Kodu: 35260

Mahallenin nüfusu:  4.000

Mahallenin seçmeni: 2.600

Mahallenin sokak ve cadde sayısı: 19

Mahallenin muhtarı:  Celal Artan

Konak merkezdeki Turgut reis Mahallesi bu bölgedeki ‘REİS’ adını alan mahallelerden birisidir. Halil Rifat Paşa Caddesi, Mithatpaşa Caddesi ve Şehit Nihat Caddelerinin geçtiği mahallede 16 tane sokak bulunuyor. Sokakların bir çoğu merdivenli dik yollardan oluşuyor. Turgut reis Mahallesi muhtarı Celal Artan’la mahalle hakkında sohbet ederken mahallesini bu kadar seven ve işine yoğunlaşan bir kişiliğe sahip oluşu karşısındaki kişide oldukça pozitif bir duygu bıraktırıyor. Turgut Reis Mahallesi’nin anlatılmaya değer o kadar çok yönü var ki ‘bizim mahalle’ sayfamıza sığması mümkün değil. Bu nedenle Celal Hoca’mın anlattıklarını özetleyerek paylaşacağım sizlerle. Mahalle sınırları içinde Duatepe Anaokulu, Kemal Reis İlkokulu bulunuyor. Mahallenin çocuklarının orta ve lise eğitimi aldığı okullar ise Barbaros Mahallesi’nde. Mahallenin iki doktorlu aile hekimliği de sağlık hizmeti veriyor. Mahalle sakinlerinin dinlendiği parklar arasında Zeki Müren ve Yaşar Aksoy parkları bulunuyor. Turgut reis Mahallesi Muhtarlığı Barbaros Mahallesi sınırları içindeki Zeki Müren Parkı’nın içinde bulunuyor. Parklarda oyun ve spor aletleri var ancak yeterli değil. Mahallenin geçmişinde İzmir’de yaşayan Musevi ailelerin burada ikamet ettikleri biliniyor. Günümüzde sayıları çok olmasa da halen yaşayan Musevi Aileler var. Bu anlamda İzmir’deki ibadete açık en büyük sinagog Turgut Reis Mahallesi’nde bulunuyor. Bet İsrael Sinagogu, İzmir'in Karataş semtinde Tarihi Asansör'ün bulunduğu yerin altında bulunan bir sinagog. Mithatpaşa Caddesi üzerinde bulunan sinagog 1907 yılında ibadete açıldı.

Padişah 2. Abdülhamit'in dönemin İzmir Valisi eski Sadrazam Kamil Paşa'ya hitaben yazdığı bir fermanla, Karataş semtindeki Musevilerin ibadet edebilmeleri amacıyla yaptırıldı. İzmir'deki en büyük Musevi ibadethanesidir.

TARİHİ ASANSÖR

Tarihi Asansör, İzmir'de bulunan tarihsel bir yapıdır. Biri diğerinden 58m. Yüksekte olan Mithatpaşa Caddesi ile Halil Rifatpaşa Caddesi'nin arasında işleyen iki asansörü barındıran asansör kulesidir. 1907 yılında Musevi işadamı "Nesim Levi (Bayraklıoğlu)" tarafından yaptırılan asansör, birinden diğerine 155 basamakla ulaşılan iki semt arasında hızlı ve kolay ulaşım sağlama amacıyla yaptırılmıştır. Günümüzde İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından eğlence, kültür ve dinlence mekanı olarak kullanılır; kentin önemli bir turistik durağıdır. Asansöre, halk arasında “Asansör Çıkmaz Sokağı” olarak bilinen, resmi adı “Dario Moreno” olan sokaktan ulaşılmaktadır. Kule, taş olan iki bölümden sonra tuğla olarak yükselir. Yapının Halil Rifatpaşa Caddesi’ne ulaştığı yerde demir konsollar üzerinde taşınan ahşap bir balkon bulunur. Bu balkondan İzmir şehri kuşbakışı izlenebilmektedir. İzmir’in Karataş bölgesi tarih boyunca taş ocağı olarak kullanıldığından, sahil şeridi (bugünkü Mithatpaşa Caddesi) ile yukarıdaki Halil Rıfat Paşa semti uçurumlarla birbirinden ayrılmıştı. İki semt arasına Türklerin “Karataş Merdivenleri”, yukarıdaki semte yerleşen Yahudilerin “Devidasların Merdiveni” adını verdikleri merdivenler yapıldı. Merdivenlerin üst kısmındaki Devidas ailesinin evi, aşağıdaki en büyük evde ise Nesim Levi (Bayraklıoğlu) adlı tüccarın evi bulunuyordu. Baba Devidas’ın bir gün merdivenlerde düşüp ayağını kırmasından sonra dostu Nesim Levi’nin Avrupa şehirlerinde gördüklerine benzer bir asansör yapma fikrini geliştirdiği anlatılır. Asansör kulesi Marsilya’dan getirtilen tuğlalar ile yapıldı. İnşaatı 1907’de tamamlandı. 1942 yılında satılıncaya kadar geliri Karataş Musevi Hastanesi'nin giderlerini karşılamakta kullanılıyordu.

DARİO MORENO SOKAĞI

Musevi asıllı Türk gitarist, piyanist ve sinema oyuncusu ve başarılı bir besteci. Babasını  küçük yaşta kaybeden sanatçı annesi ile İzmir'e Musevi Mahallesine, Mezarlıkbaşı semtine yerleştiler. Dört kardeşi daha olan Dario Moreno, annesi Madam Roza tarafından ikinci kez evlenirken ve geçim sıkıntısından dolayı “Nido De Guerfanos” Sefarad yetimhanesine bırakıldı. Dört yaşına değin yetimhanede kalan Moreno daha sonra Musevi ilkokulunu bitirdi. Dario Moreno ilk konserini ise Konak vapur iskelesinin üzerindeki gazinoda verdi. Moreno müzisyenliğini biraz daha ilerletince maddi durumu da düzeldiğinden, annesi Madam Roza ile birlikte Mithatpaşa Caddesi üzerinde bulunan Karataş semtindeki Asansör Sokağı'na taşındı. Sokağın bugünkü adı Dario Moreno Sokağı'dır.

Mahallede bulunan çok sayıdaki eski binanın SİT kapsamında oluşu nedeniyle buralara bakım yapılamadığını belirten muhtar Celal artan, “Bu evlerin birçoğunun sahibi burada yaşamıyor, kaderine terk edilen bu tür yapılar çoğu yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya. Buraların çevresine çelik kafesler yapılması buraların çirkin bir görüntü içinde olmasına neden oluyor. Mahallemiz Karataş Sahilinden başlayıp Halil Rifatpaşa Caddesine kadar çıkan bir yerleşim yeri. Eski bir mahalle oluşundan altyapı halen eski. Bu anlamda özellikle yağmurlu havalarda 340 sokakta yoğunlaşan sular sorun yaratıyor. Buraya İZSU atlamalı ızgaralar yapacağını belirtti. Bunu bekliyoruz. Mahallemizin en önemli sorunlarından birisi otopark sorunudur. Yana yana yapılan binalar ve dar sokaklardan oluşan mahallemizde araç parkları ciddi bir sorun oluşturuyor. Şehit Nihat Keser sokağımızın7 numara ile 19 numaraları arasındaki merdivenler eski granit taşlardan yapılı. Zamanla yaşanan kaymalar nedeniyle burada merdivenler düzensiz, insanlar çıkmakta zorluk çekiyor. Sokaklarımızın büyük çoğunluğu kilit parke taş ile kaplı. Caddelerimiz ise asfalt” dedi. Turgut Reis Mahallesi Konak Merkeze çok yakın olmasına rağmen gerek tarihi asansör gerekse Dario Moreno Sokağı yeteri kadar bilinmiyor. Bu anlamda ciddi bir arayış içinde olan Muhtar Celal Artan, “Mahalle sakinlerimiz ile bu konuyu çözmek için çalışıyoruz, ekonomik durumu iyi olanlar zaten bu işe duyarsız, bu anlamda yerel yönetimler ve valilik bu konuya bir el atmalı. Çünkü mahallemizin bu tarihi simgeleri olan yerler bir şekilde ciddi tanıtım kampanyası ile hakkettiği değere kavuşmalıdır.” şeklinde konuştu.

Haber Merkezi